Onderzoek Kris Van den Broeck

Abstract

Het Rode Kruis Vlaanderen bracht in 2019 voor het eerst het handboek 'Luister! Eerst hulp bij psychische problemen' uit, als naslagwerk bij de toen nieuwe trainingen Eerste Hulp bij Psychische Problemen (EHBP). Nu, na 5 jaar, is het tijd voor een herziening. De literatuurstudies worden opnieuw uitgevoerd, maar er is ook een expertenpanel in stelling, dat door prof. Van den Broeck wordt voorgezeten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van den Broeck Kris

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De werking van Verslavingskoepel legt de nadruk op een gedeelde aanpak van ervaringsdeskundigheid en professionele deskundigheid in verslavingszorg die de continuïteit van zorg verbetert door initiatieven in de informele, primaire en secundaire zorg samen te brengen. Het versterkt de banden tussen gezondheids- en welzijnsdiensten. Vrijwilligers-ervaringsdeskundigen, gestabiliseerde verslaafden, spelen een centrale rol in de werking. Zij begeleiden mensen met een verslaving, middelenverslaving of gedragsverslaving, met een hulpvraag, naar het zelfhulplandschap en/of professionele hulpverleners. Verslavingskoepel organiseert ook contactgroepen geleid door ervaringsdragers en werkt mee aan preventiecampagnes tegen verslaving. Ziekenhuis AZ Noorderhart in Pelt (Noord-limburg) raakte geïnspireerd door de aanpak van Verslavingskoepel en wil een gelijkaardig programma in de regio opstarten. Met het oog op implementatie wil deze studie in beeld brengen wie er gebruik maakt van het programma van Verslavingskoepel Kempen; documenteren wat de drijvende krachten zijn achter de impact; de potentiële gunstige en minder gunstige neveneffecten in kaart brengen en de essentiële voorwaarden inventariseren die nodig zijn voor de implementatie. De stapsgewijze uitrol van de werking wordt van nabij opgevolgd. Hierdoor kan inzicht verkregen worden in het potentiële bereik van de nieuwe aanpak in Noord-Limburg. Het succespercentage van de manier van werken in Noord-Limburg kan worden beoordeeld, alsook de evolutie daarvan tijdens de implementatie van het nieuwe programma. De aanpak in Noord-Limburg en de potentiële toegevoegde waarde van het nieuwe programma kan geëvalueerd worden. Er zullen zowel kwantitatieve als kwalitatieve methoden gebruikt worden. Er worden gegevens verzameld van zorgvragers, hun families/belangrijke derden, ervaringsdeskundigen, zorg- en welzijnsactoren, lokale overheden en, waar mogelijk, belanghebbenden uit aangrenzende sectoren. Het programma wordt sinds 2018 uitgevoerd in de Kempen en is uitgebreid tot een netwerk- en platformorganisatie. De evaluatie en vergelijking van de ontwikkeling in de regio Noord-Limburg met de werkwijze in de Kempen kan licht werpen op de bouwstenen in het organisatieproces en op mogelijke verschillen met betrekking tot regionale factoren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van den Broeck Kris

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project heeft tot doel inzicht te krijgen in wat oudere volwassenen (80+) psychisch kwetsbaar maakt of juist mentaal vitaal houdt. Hierbij worden verschillende invloedsfactoren onderzocht, waaronder de medicatiestatus van ouderen met betrekking tot anticholinerge belasting en voorschrijfcascades, evenals de determinanten van psychische kwetsbaarheid/mentale vitaliteit, met speciale aandacht voor de samenhang met de leefomgeving. Tot 40% van de oudere volwassenen heeft te maken met psychische problemen, die vaak een grotere impact hebben op hun algehele gezondheid dan chronische somatische aandoeningen. Veelvoorkomende geestelijke gezondheidsproblemen zijn onder andere angst, depressie en psychotische ervaringen zoals delier. Oudere volwassenen in woonzorgcentra worden niet standaard bevraagd over hun psychische gezondheid, waardoor de omvang van het probleem mogelijk onderschat wordt. Met name in de eerste lijn en woonzorgcentra neemt de zorgbehoefte en het aantal ouderen met psychische kwetsbaarheid en/of psychiatrische stoornissen toe. Dit wordt deels veroorzaakt door demografische ontwikkelingen en het afbouwen van psychiatrische bedden, waardoor de eerste lijn en woonzorgsector te maken krijgen met complexe zorgvragen die specifieke expertise vereisen. Ondanks inspanningen blijven sommige zorgvragen onbeantwoord, en worden depressie en angst niet altijd herkend bij ouderen. In België wordt vaak een biomedische benadering gehanteerd voor psychische klachten, waarbij medicatie de eerste behandeloptie is. Dit resulteert in een hoog voorschrijven van psychofarmaca, vooral bij ouderen. Hoewel deze benadering voordelen heeft, brengt het ook risico's met zich mee, zoals ernstige bijwerkingen op zowel somatisch als cognitief vlak. Een hoge anticholinerge belasting door medicatie kan leiden tot bijwerkingen zoals cognitieve achteruitgang en verwardheid, wat de bestaande psychische problemen kan verergeren of nieuwe kan veroorzaken. Daarnaast hebben oudere volwassenen met psychische kwetsbaarheid vaak te maken met multimorbiditeit en polyfarmacie, waardoor gepersonaliseerde interventies die verder gaan dan medicatie nodig zijn. Ook de impact van de leefomgeving op de mentale gezondheid van ouderen met psychische kwetsbaarheid is onderbelicht. Een op maat gemaakte leefomgeving die autonomie en integriteit bevordert, kan cruciaal zijn voor hun welzijn. Dit project streeft ernaar antwoorden te formuleren op belangrijke onderzoeksvragen met betrekking tot factoren die bijdragen aan psychische kwetsbaarheid/vitaliteit bij oudere volwassenen, de relatie tussen leefomgeving en mentale gezondheid, de impact van het verminderen van polyfarmacie op mentale gezondheid, en de ontwikkeling van een op maat gemaakte interventiemix voor psychische kwetsbaarheid/mentale vitaliteit.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van den Broeck Kris
• Co-promotor: Annemans Margo
• Mandaathouder: Vermeulen Tom

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De huidige GGZ kan beter en efficiënter, zowel op individueel als op organisatieniveau, door systematische en epidemiologische data mee in rekening te nemen (KCE, 2019). iPSYcare is een prestigieus data capabiliteit project waarbij een databank zal ontwikkeld worden met patiëntengegevens vanuit verschillende (psychiatrische) ziekenhuizen. Het zal resulteren in een efficiëntere organisatie van zorg. Door de ontwikkeling van een dashboard aan deze geanonimiseerde informatie kunnen zorgprofessionals zich laten ondersteunen en richtinggevende informatie raadplegen om een zo adequate behandeling of ondersteuning voor te stellen. De doelstelling van iPSYcare zijn dan ook om: - De patiëntstromen in kaart te brengen - De geboden zorg te analyseren - Zal de basis vormen voor een dynamisch dashboard dat relevante informatie biedt aan de zorgactoren over de geboden zorg en aldus als beleidsondersteunend instrument kan fungeren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van den Broeck Kris

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project omvat het schrijven van een 'country vignette' met betrekking tot goede praktijken aangaande eerstelijns geestelijke gezondheidszorg in België. We doen dit in samenwerking met de federale overheid en vorsers van andere universiteiten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van den Broeck Kris

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Mensen met een ernstige psychiatrische aandoening krijgen vaak niet de nodige somatische zorg. Dit resulteert in een verminderde levensverwachting. In dit project ontwikkelen we een richtlijn voor de somatische zorg voor mensen met een ernstige psychiatrische aandoening in de eerste lijn.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van den Broeck Kris

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project is een vervolg op het gelijknamige vorige project en breidt de realisaties van #CAVASa 1.0 uit naar een groter aantal apothekers in meer eerstelijnszorgzones. Opnieuw zullen onderzoekers van UAntwerpen en KU Leuven nagaan of en hoe apothekers doorverwijzen, en wat nodig is om een bredere implementatie te optimaliseren. In nauwe samenwerking met het Vlaams Apothekers Netwerk en de Centra voor Algemeen Welzijnswerk.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van den Broeck Kris

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Achtergrond. Depressie is de belangrijkste oorzaak van suïcide en is ook de aandoening met de grootste ziektelast wanneer men dit uitdrukt in het aantal jaren dat er geleefd wordt met een aandoening. De prevalentie stijgt ondanks de continue ontwikkeling van farmacologische en psychotherapeutische interventies. Inzetten op zorglijn-overschrijdende zorg vanuit een laagdrempelige en continue begeleiding binnen een sterke eerstelijnszorg krijgt hierdoor meer en meer aandacht. Doelstelling. Het implementeren van een geïntegreerde interventie waarbij de werkzame elementen, het draagvlak en de contextuele voorwaarden waaraan een setting moet voldoen worden onderzocht. Methode. Het IDECA-project omvat drie interventiepijlers: (i) de integratie van de referentiepersoon mentaal welzijn (een case managementfunctie) in de huisartsenpraktijk, (ii) het ontwikkelen van een shared care leidraad document, en (iii) professionele bijscholing. De interventie wordt geëvalueerd met een Realist Evaluation in combinatie met de Normalization Process Theory waarbij context-mechanisme-outcome constellaties worden afgetoetst en uitgewerkt. De nadruk ligt op kwalitatief onderzoek met ondersteunende kwantitatieve data, welke verzameld worden bij zowel participerende zorgverleners en patiënten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van den Broeck Kris

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De zorgsector kampt al jaren met knelpuntberoepen: vacatures worden niet ingevuld en ook de zorgopleidingen zijn onderbezet. Daarbovenop is de perceptie over werken in de sector, en dan vooral in woonzorgcentra, verslechterd naar aanleiding van de COVID-crisis. Door een blijvend onevenwicht tussen de in- en uitstroom van personeel, is de druk op het bestaande personeelsbestand fel toegenomen. In Nederland wordt hiervoor de metafoor van het vergiet gebruikt: de instroom van zorgpersoneel is in orde terwijl de uitstroom onveranderd groot blijft. Blijf aan Z wil deze uitstroom terugdringen door de focus te leggen op de huidige zorgprofessionals zodat deze zo lang mogelijk aan het werk kunnen blijven en langdurige uitval geminimaliseerd kan worden. Het project wil duurzame en kwalitatief hoogstaande werkgelegenheid bevorderen met als gevolg een lager verloop, een positieve beeldvorming over werken in de zorgsector en een betere begeleiding van jongere werknemers en herintreders. Concreet wordt een analyse uitgevoerd van de problematiek en zullen er voorspellers van uitstroom en uitval geïdentificeerd worden. Een 'dashboard' zal deze voorspellers opvolgen bij de betrokken partners. Daarnaast wordt er een Team Champions opgericht onder de vorm van een train-the-trainer programma. De teamleden zijn de change managers die van binnenuit interveniëren om de (team)veerkracht te verhogen en de retentie te verminderen. Als laatste aspect wordt een Community of Practice (COP) opgestart waarin leidinggevenden van zorgmedewerkers delen en leren over het leiden van werkplekculturen waarin zorgmedewerkers willen (blijven) werken. Dit zelfsturende ontwikkelingstraject verbreedt de horizon van de deelnemers aanzienlijk doordat ze in een leeromgeving komen met anderen van vergelijkbare functies/rollen maar in totaal andere context.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van den Broeck Kris
• Co-promotor: Franck Erik
• Co-promotor: Van Bogaert Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project is een vervolg op het initiatief 'Masker-19', een samenwerkingsinitiatief tussen het Vlaams Apothekersnetwerk en de Centra Algemeen Welzijnswerk, dat tijdens de eerste lockdown periode in 2020 van de apotheeksector een aanspreekpunt maakte voor hulpvragen rond welzijn. Project #CAVASa zal dit nu verder zetten door middel van opleidingen, tips en ander ondersteunend materiaal voor de dagdagelijkse praktijk van de lokale huisapothekers om psychosociale problemen te herkennen, discreet te behandelen en correct door te verwijzen naar gepaste hulp. Onderzoekers van UAntwerpen en KU Leuven zullen bekijken of en hoe er wordt verwezen door apothekers, en welke zaken er nodig zijn om dit te optimaliseren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van den Broeck Kris

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Waarom deze studie? In België wordt er veel slaapmedicatie voorgeschreven. Hiervoor dient men een arts, meestal de huisarts, te raadplegen. We weten dat huisartsen het vaak moeilijk vinden om slaapgewoontes te bespreken met patiënten. Om huisartsen en patiënten te kunnen ondersteunen in het verbeteren van de slaapkwaliteit hebben we een hulpmiddel ontwikkeld. Het gaat om een website die patiënten informeert en de huisarts helpt om het thema te behandelen tijdens de consultaties. Een vergelijkbaar opzet werd reeds op kleine schaal onderzocht en gaf positieve resultaten. Met dit onderzoek willen we nagaan of die resultaten ook effectief aan het gebruik van de website zijn toe te schrijven. ​ Doel van de studie ​​ Twee huisarts-gestuurde werkwijzen vergelijken, in een levensechte omgeving Veranderingen in slaap- en levenskwaliteit en medicatiegebruik in kaart brengen Veranderingen in het voorschrijfgedrag van de arts in kaart brengen Werkwijze ​​ Huisartsen worden ingedeeld in twee groepen. Als de huisarts behoort tot de controlegroep, krijgt de patiënt de standaardzorg door de huisarts. Als de huisarts behoort tot de interventiegroep, wordt de standaardzorg geboden én hebben zowel arts als patiënt toegang tot een online zelfstudiemodule. Via een gerandomiseerde studie, wat betekent dat de huisarts en patiënt op voorhand niet weten tot welke groep ze zullen behoren. Via grootschalig onderzoek, met ongeveer 120 artsen en 1200 patiënten, verspreid over België.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Anthierens Sibyl
• Co-promotor: Van den Broeck Kris

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Objectieven van de leerstoel 'Public Mental Health' Ondanks de verander(en)de context dragen we als maatschappij de verantwoordelijkheid om mensen met een psychische of psychosociale nood de best mogelijke zorg te verschaffen op een kost-efficiënte manier (met aandacht voor de beleving van zowel zorggebruikers als zorgverleners; 'Quadruple aim'. Met de leerstoel 'Public Mental Health' willen we ondersteuning en guidance bieden aan deze maatschappelijke verantwoordelijkheid door middel van onderzoek, onderwijs en dienstverlening. Het onderzoeksluik van de leerstoel zal zich toespitsen op het verzamelen van informatie over de huidige zorgnoden en het actuele zorgaanbod. Vandaag zijn er immers weinig cijfers beschikbaar over het voorkomen van psychosociale en psychische klachten en stoornissen in Vlaanderen (of België), en hun ernst. Ook de informatie over de aanbodzijde is onvolledig; we hebben bijvoorbeeld weinig tot geen zicht op wat huisartsen, vrijgevestigde psychiaters en (eerstelijns)psychologen aan psychische en psychosociale zorg verstrekken. We zullen zorggebruikers en zorgverstrekkers bevragen over (niet-ingevulde) zorgnoden. Daarnaast zullen in dit licht bestaande (gekoppelde) databanken (van Antwerpse zorgverstrekkers en andere bronnen) doorlichten. De lokale bevindingen geven tegen de achtergrond van en in combinatie met de internationale literatuur input voor het onderwijsluik van de leerstoel. De kennis rond geestelijke gezondheid(szorg) in de algemene populatie is relatief beperkt ('mental health literacy'; Jorm (2000)), en het taboe rond mentale problemen en het stigma ten aanzien van mensen met psychische klachten is groot, zelfs bij (somatisch georiënteerde) hulpverleners, waardoor mensen met psychische klachten geen hulp zoeken of onvoldoende (somatische) hulp krijgen . Met opleiding en vorming, zowel voor studenten als voor een breder publiek, kan hieraan gesleuteld worden. Het onderzoeksluik geeft ten slotte heel wat input voor het dienstverleningsluik van de leerstoel. Met de verzamelde data hopen we een begin te kunnen maken van een datagestuurd zorgaanbod in de provincie Antwerpen, waarbij de coöperatie tussen de deelnemende ziekenhuizen onderling en met andere actoren in het veld wordt versterkt. Geestelijke gezondheid en mentaal welzijn winnen aan gewicht in de samenleving. De tijdsgeest is dan ook uitermate geschikt om deze leerstoel op te richten. We zijn ervan overtuigd dat de leerstoel als hefboom kan fungeren bij het verwerven van bijkomende fondsen

Onderzoeker(s)

• Promotor: Dom Geert
• Co-promotor: Remmen Roy
• Co-promotor: Van den Broeck Kris

Onderzoeksgroep(en)

• Kind-, Jeugd- en Volwassenpsychiatrie (CAPRI)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Psychiatrische stoornissen en psychosociale klachten zijn erg prevalent en hebben een grote persoonlijke en maatschappelijke impact. Het veld van de geestelijke gezondheidszorg kende de afgelopen jaren drastische transities. De vraag stelt zich hoe we binnen dit verander(en)de zorglandschap mensen met een psychische nood de best mogelijke zorg kunnen verschaffen. Dit project behelst de ontwikkeling van een gevalideerde methodologie om de psychische / psychosociale zorgnoden te inventariseren. We willen bijkomend komen tot een verbeterd inzicht in de hulp verleend door eerstelijnsprofessionals op het vlak van de geestelijke gezondheidszorg en tot aanbevelingen inzake de optimalisatie van de verhouding tussen de zorgnoden enerzijds en het zorgaanbod anderzijds.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Dom Geert
• Co-promotor: Remmen Roy
• Co-promotor: Van den Broeck Kris

Onderzoeksgroep(en)

• Kind-, Jeugd- en Volwassenpsychiatrie (CAPRI)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project bestaat uit drie fasen. In een eerste fase willen we de attitudes meten van Vlaamse huisartsen in opleiding ten aanzien van mensen met een psychische kwetsbaarheid, en de frames die ze hanteren in verband met dergelijke patiënten. In een tweede fase plannen we de huisartsen in opleiding in contact te brengen met ervaringsdeskundigen. In de derde en laatste fase voeren we de aanvankelijke meting opnieuw uit.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van den Broeck Kris

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject