Onderzoek Mathea Simons

Abstract

Hoe ziet een effectieve methodiek voor CLIL (Content and Language Integrated Learning) eruit? In welke mate beantwoordt het CLIL-onderwijs in het Vlaamse secundair onderwijs aan deze kenmerken? En wat kunnen stakeholders doen om effectief CLIL-onderwijs te ondersteunen? Dit onderzoek ambieert om op basis van een mixed-methods-aanpak antwoorden te geven op deze vragen en doet dit in drie onderzoekslijnen: (1) een literatuuronderzoek (umbrella review) dat de kenmerken van effectief CLIL-onderwijs in kaart brengt; (2) een kwantitatief onderzoek waarin een Vlaanderenbrede survey enerzijds profielen identificeert van scholen die CLIL aanbieden en leerlingen die CLIL volgen (latent profile analysis), en anderzijds ervaren effecten en bepalende variabelen in kaart brengt (structural equation modeling); en (3) een verdiepend kwalitatief onderzoek dat bij een selectie van scholen (enerzijds scholen die 'effectief' CLIL-onderwijs aanbieden; anderzijds scholen die recent hun CLIL-aanbod stopzetten) aan de hand van een delphi-studie die kenmerken van effectief CLIL-onderwijs alsook de randvoorwaarden voor succesvolle implementatie in Vlaanderen identificeert. Dit onderzoek kan waardevolle input leveren aan de actoren die betrokken zijn bij CLIL in Vlaanderen. Ten eerste krijgen zij een evidence-informed inzicht in de kernelementen die de effectiviteit van CLIL-onderwijs beïnvloeden. Ten tweede verhelderen de resultaten in welke mate het Vlaamse CLIL-onderwijs aan deze kenmerken van effectiviteit beantwoordt, hoe deze effecten ervaren worden op verschillende niveaus (leerlingen, leerkrachten en schoolteams), en kunnen beleidsmakers op deze manier beslissingen nemen die op data gebaseerd zijn. Ten derde kan men scholen ondersteunen die met CLIL-onderwijs starten doordat dit project essentiële randvoor-waarden voor succesvolle implementatie in kaart brengt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Simons Mathea
• Co-promotor: Casteleyn Jordi
• Co-promotor: Smits Tom
• Co-promotor: Vandervieren Ellen

Onderzoeksgroep(en)

• Didactica

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Voorliggend onderzoeksproject focust op het verwerven van theoretisch en empirisch inzicht in de impact van team teaching. Team teaching is een collaboratief onderwijsmodel waarbij twee of meer leraren samenwerken in de voorbereiding, het lesgeven en/of de evaluatie van een les/vak. Ondanks de populariteit van team teaching als een veelbelovende strategie – zowel in onderzoek als in de onderwijspraktijk - is er nauwelijks empirische evidentie die de effectiviteit van team teaching overtuigend aantoont. Rekening houdend met de lacunes in de huidige state-of-the-art en de duidelijke vraag naar evidentie geformuleerd door het werkveld, beoogt dit project inzicht te verwerven in de effecten van team teaching op leerlingen en leraren. Om dit doel te bereiken worden vier onderzoekslijnen vooropgesteld: (1) een grootschalig vragenlijstonderzoek, (2) een video-gebaseerde observatiestudie, (3) een quasi-experimentele studie, en (4) een interventieonderzoek. Deze onderzoekslijnen resulteren in vier, op evidentie gebaseerde utilisatieproducten: (1) een Vlaanderen-brede professionele leergemeenschap, (2) een online kennisplatform, (3) een professionaliseringstraject, en (4) een white paper met beleidsaanbevelingen rond team teaching. Methodologisch onderscheidt dit SBO-project zich duidelijk van het huidige onderzoeksveld door grootschalig onderzoek dat voorbijgaat aan de perceptie, door het integreren van meer directe meetmaten en een quasi-experimenteel luik. Dusdanig leveren de voorgestelde onderzoekslijnen baanbrekende theoretische inzichten op en tillen ze empirisch onderzoek rond team teaching naar een hoger niveau. De voorgestelde utilisatieproducten bieden antwoord op urgente noden geformuleerd door het Vlaamse onderwijsveld in het algemeen en een diverse en grote groep van reeds geëngageerde stakeholders in het bijzonder. Het project wordt uitgevoerd door een consortium van experten van twee universiteiten en twee hogescholen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Simons Mathea

Onderzoeksgroep(en)

• Didactica

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project beoogt een wetenschappelijke analyse (verticaal en horizontaal) van de Lezen op School-projecten. In een eerste stap voeren we een systematische meta-review van effectief leesonderwijs, waarbij we zowel alle fases van het proces van leren lezen als andere belangrijke actoren buiten het onderwijs (voor zover zij een directe link met het onderwijs hebben) meenemen. Tegelijkertijd beschrijven we uitvoerig de projecten rond lezen op school. Op basis van de conclusies uit de meta-review wordt de mate bepaald waarmee deze projecten deze inzichten bevatten. Tot slot engageren we leerkrachten die via een professionaliseringstraject een praktijkrelevante inspiratiegids ontwikkelen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Casteleyn Jordi
• Co-promotor: Simons Mathea
• Co-promotor: Smits Tom

Onderzoeksgroep(en)

• Didactica

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Hoe kunnen scholen effectieve trajecten ontwikkelen voor leerlingen die de onderwijstaal onvoldoende beheersen? Scholen hebben nood aan concrete handvatten en haalbare praktijkvoorbeelden die aansluiten bij de behoeften en context van het basis- en secundair onderwijs in Vlaanderen. We ambiëren met deze projectaanvraag een genuanceerde, systematische meta-review van de wetenschappelijke literatuur, die resulteert in een wetenschappelijk rapport enerzijds en een praktijkgerichte, papieren en digitaal ontsloten leidraad voor het onderwijsveld anderzijds. Voor deze leidraad werken we met een keuzemenu dat tegemoetkomt aan de verschillende beginsituaties. Scholen worden aangespoord om eerst de procesfactoren in te vullen die belangrijk zijn voor de effectiviteit van de taaltrajecten voordat ze structurele keuzes bepalen. Verder presenteren we een gevarieerd scala aan inspirerende praktijkvoorbeelden voor kleuter, lager en secundair, telkens met voldoende detail om op verder te bouwen. Ook bezoeken en analyseren we een aantal praktijkvoorbeelden die aan de criteria beantwoorden die uit de meta-review vloeien. Om te garanderen dat de gepresenteerde praktijkvoorbeelden goed aansluiten bij de Vlaamse onderwijscontext, worden de randvoorwaarden aan de hand van een delphi-studie gescreend samen met actoren uit het werkveld.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Casteleyn Jordi
• Co-promotor: Simons Mathea
• Co-promotor: Smits Tom

Onderzoeksgroep(en)

• Didactica

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Binnen de lerarenopleiding vormen praktijkstages een cruciaal leermoment. Gedurende deze stages worden aspirant-leraren doorgaans individueel bij een mentor geplaatst. Sinds samenwerking binnen scholen aan belang wint (o.a. collegiale visitaties, co-teaching, leergemeenschappen), tonen lerarenopleidingen een groeiende interesse in praktijkstages gebaseerd op collaboratief leren. Samenwerking tussen aspirant-leraren heeft verscheidene voordelen (o.a. betere communicatievaardigheden). Om die reden wordt een duo-stage, waarbij twee aspirant-leraren samenwerken met één mentor, gesuggereerd als een goed alternatief voor een individuele stage. Tijdens duo-stages ontstaan mogelijkheden voor team teaching: twee of meer leerkrachten werken samen op het vlak van lesvoorbereiding, -uitvoering en/of -evaluatie. Er bestaan verscheidene modellen van team teaching (bv. assistant teaching, equal status), maar (vergelijkend) onderzoek naar deze onderscheiden modellen is zo goed als onbestaande. Om die reden beoogt dit onderzoek na te gaan hoe verscheidene actoren (aspirantleraren, mentoren, leerlingen, lerarenopleiders) deze verschillende modellen ervaren. Voorts gaan we ook na welke effecten deze modellen hebben op leerpatronen en leerresultaten van aspirant-leraren. Op deze manier draagt het projectvoorstel bij aan theorievorming over kenmerken van team teaching modellen en aan een beter begrip van het leren van aspirant-leraren in duo-stages.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Schelfhout Wouter
• Co-promotor: Simons Mathea
• Co-promotor: Vandervieren Ellen
• Mandaathouder: De Backer Loan

Onderzoeksgroep(en)

• Didactica

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Zowel op wetenschappelijk als op maatschappelijk vlak heerst er bezorgdheid over het lezen bij jongeren, vooral wat literaire teksten betreft. Door de overvloed van korte, digitale teksten zouden zij minder literaire teksten lezen, dit minder graag en ook minder goed doen. Vooral bij jonge adolescenten is een terugval in lezen vastgesteld. Leesbevorderaars wijzen echter op de nieuwe mogelijkheden van digitale literaire teksten, zoals hypermediafictie. Hypermediafictie biedt de mogelijkheid om literaire teksten op tablet te lezen, voorzien van hyperlinks naar ondersteunende of verdiepende informatie. Hypermediafictie zou een bepaald lezerspubliek, vooral jongeren die niet graag lezen, kunnen aanspreken. Gezien het recente karakter, is onderzoek naar hypermediafictie schaars en is het onduidelijk of hypermediafictie leesmotivatie en immersie kan bevorderen. Dit project beoogt hierop een antwoord te formuleren. Het onderzoek zal gebeuren aan de hand van twee opeenvolgende studies bij 12- en 13-jarigen en hun leerkrachten Nederlands. Vijf romans uit verschillende literaire genres zullen daartoe gebruikt worden. In studie 1 worden leerlingen (N=30) en leerkrachten (N=30) uitgenodigd om naar eigen inzicht hyperlinks aan een roman toe te voegen. Deze studie resulteert in twee datasets: 60 geannoteerde romans en kwalitatieve data op basis van focusgroepen. Deze data geven inzicht in de wenselijkheid van hyperlinks (o.a. type, frequentie) in literaire teksten en hun invloed op leesmotivatie en immersie. De geannoteerde romans vormen de basis voor studie 2. In die studie worden de vijf romans eerst omgevormd tot hypermediafictie. Vervolgens krijgen 200 leerlingen in 5 zogenaamde tabletscholen die romans als lectuur. Elke klasgroep wordt opgedeeld in drie subgroepen. Eén groep leest een roman in hypermediafictie (= experimenteergroep); de andere groepen lezen op tablet (zonder hyperlinks) en op papier (= controlegroepen). Het experiment wordt drie keer uitgevoerd, waarbij de subgroepen van rol wisselen. Zij fungeren allemaal een keer als experimenteergroep. Dataverzameling gebeurt aan de hand van pre-, tussentijdse en postmetingen; monitoring van het klikgedrag in de experimenteergroep en focusgroepen. Het onderzoek zal uitgevoerd worden in nauwe interfacultaire samenwerking tussen FSW/ASoE en FLW.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Simons Mathea
• Co-promotor: Joosen Vanessa
• Mandaathouder: Vanhees Claudio

Onderzoeksgroep(en)

• Didactica

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoek wil bestaande goede praktijkvoorbeelden rond klas- en vakoverschrijdende inzet van leraren in de laatste jaren van het lager onderwijs in kaart brengen, met als doel een optimale inzet van aanwezige lerarencompetenties, meer gedifferentieerd werken in de klas en de realisatie van een vlottere overgang van het basis- naar het secundair onderwijs. Niet enkel beogen we een gedetailleerde beschrijving van zulke goede praktijken, maar wensen we ook inzicht te geven in de randvoorwaarden en de beleving van de praktijk, vanuit zowel het oogpunt van de directie, de leraar als de leerlingen. Data worden verzameld via case studies en een Delphi-onderzoek.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Struyf Elke
• Co-promotor: Casteleyn Jordi
• Co-promotor: Simons Mathea
• Co-promotor: Smits Tom
• Co-promotor: Vandervieren Ellen

Onderzoeksgroep(en)

• EduBROn

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project heeft tot doeI het leesbevorderingsproject 'Kranten in de Klas' (KiK) te evalueren. KiK brengt kinderen en jongeren in contact met het medium krant en is uniek doordat het aile betalende Vlaamse dagbladen in een pakket aan leraren aanbiedt. Naast de papieren versie voorziet het aanbod ook in een digitale component en een website met extra materiaal. We plaatsen de focus op het didactisch gebruik van het materiaal en de tools, evenals op de impact die het initiatief heeft op leesattitude, begrijpend lezen en mediawijsheid.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Simons Mathea

Onderzoeksgroep(en)

• Didactica

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project gaan we op zoek naar alternatieve en/of nieuwe stagevormen. Hiertoe wordt in een eerste projectfase enerzijds nagegaan welke stageconcepten reeds gehanteerd worden door de partnerinstellingen, anderzijds een inventaris opgemaakt van andere mogelijke invullingen. De tweede projectfase bestaat uit de concretisering van de geselecteerde stageconcepten. In de derde projectfase worden pilootprojecten opgezet bij minimum twee partnerinstellingen waarbij de stageconcepten worden uitgetest.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Simons Mathea
• Co-promotor: Deprez Johan
• Co-promotor: Pinxten Annie

Onderzoeksgroep(en)

• Didactica

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project wil succesvolle leesbevorderende media en bij behorende strategieën inventariseren, ontsluiten voor en vertalen naar de opleidingspraktijk van de lerarenopleiding. Het wil de competenties van lerarenopleiders vergroten door hen hiermee te laten werken om zo de leesattitude van studenten in de lerarenopleding aan te scherpen, zodat die op hun beurt ook zullen experimenteren met nieuwe tools.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Simons Mathea

Onderzoeksgroep(en)

• Didactica

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoeksproject heeft tot doel de huidige situatie i.v.m. het lio-traject in kaart te brengen aan de hand van een evaluatie van de huidige lio-trajecten, om vervolgens een gemeenschappelijk format voor de lio-baan te ontwikkelen, zowel wat betreft begeleiding als beoordeling. Daarbij worden de randvoorwaarden voor een succesvolle implementatie geïnventariseerd.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Struyf Elke
• Co-promotor: Meeus Wil
• Co-promotor: Simons Mathea

Onderzoeksgroep(en)

• EduBROn

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject