Nele Wynants

Abstract

De Arts and Technology Cluster binnen ARUA (ST_ART) verkent het snijvlak tussen geavanceerde technologieën en menselijke waarden via een artistieke en transdisciplinaire benadering. Lopend onderzoek binnen deze cluster omvat datavisualisatie en interactieve verhalen tot de sonificatie en visualisatie van beweging door muzikanten, dansers en performers. Daarnaast exploreren we performance - dans, muziek en theater - binnen virtuele en augmented reality-omgevingen. We focussen op de respons en interactie van het publiek binnen deze hybride ruimtes. Wat deze diverse projecten met elkaar gemeen hebben, is het live karakter en het belichaamde aspect van podiumkunsten, de interactie met het publiek en de aandacht voor gemeenschappelijkheid van het creatieproces.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Wynants Nele

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerps Onderzoeksinstituut voor de Kunsten (ARIA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoek zal de dynamische verweving van spiritualisme, theatraal entertainment, wetenschap en religie in België in kaart brengen en analyseren voor de periode tussen 1830 en 1930. Het project vertrekt van de hypothese dat performatieve en theatrale aspecten van spiritualisme essentieel waren voor zowel de opkomst en populariteit, als de ondergang van de beweging. Door te focussen op het performatieve karakter van séances en het levendige debat hieromtrent, wordt de dynamiek tussen de verschillende actoren van het spiritualistische onderzoeksveld in een nieuw licht gezet. Dit project zal de relaties onderzoeken tussen mediums en spiritualisten, professionele artiesten zoals goochelaars en wetenschappelijke en religieuze voor- en tegenstanders; kortom, zij die het spiritualisme in shows en publieke discussies levend hielden. De geografische focus ligt op België, een land met verschillende culturele contexten en een kruispunt van transnationale invloeden. De levendige Belgische spiritistische scène is tot op heden niet grondig onderzocht. Dit onderzoek zal de link tussen het spiritualisme en populaire performancecultuur blootleggen, waarbij dominante narratieven over de verschillende actoren, hun klassen en de plaats van de vrouw in het spiritualisme worden genuanceerd en bijgesteld. Daarbij wordt ook een beter begrip ontwikkeld van de rol van de technologische media in het creëren van theatrale effecten, empirisch bewijs en het ontmaskeren van séances.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Wynants Nele
• Co-promotor: Jonckheere Evelien
• Co-promotor: Van Osselaer Tine
• Mandaathouder: Welslau Hannah

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerps Onderzoeksinstituut voor de Kunsten (ARIA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project wil manieren vinden om de complexe emotionele en fysieke ervaringen van migratie te delen zonder ze te vereenvoudigen tot woorden of beelden. Het doel is om deze diepe, vaak onuitsprekelijke ervaringen (somatische markers - die staan voor psychofysiologische veranderingen) vast te leggen en om te zetten in geluid, waardoor een meer directe, emotionele verbinding mogelijk wordt. Het project bevindt zich op het snijvlak van kunst, wetenschap en technologie en streeft ernaar de traditionele wetenschappelijke benadering van het meten en categoriseren van ervaringen uit te dagen. In plaats daarvan richt het zich op de lichamelijke aspecten van ervaring, waarbij technologie wordt gebruikt om dieper inzicht te krijgen maar ook erkent dat niet alles volledig kan worden begrepen of gemeten. Dit project is een dubbel-doctoraatsonderzoek tussen Concordia University, Canada, en de Universiteit Antwerpen (ARIA). Het is een praktijkgericht onderzoek dat theoretische kennis, artistiek onderzoek en technologisch bemiddelde zintuiglijke media integreert.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Wynants Nele

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerps Onderzoeksinstituut voor de Kunsten (ARIA)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

SciFair zal vernieuwend onderzoek verrichten naar de rol die rondtrekkende kermislieden speelden bij de overdracht en popularisering van wetenschap en technologie op West-Europese kermissen in de periode tussen 1850 en 1914. In een tijd toen moderne communicatiemiddelen nog in hun kinderschoenen stonden en slechts een minderheid van de bevolking kon lezen, waren grote groepen mensen voor hun informatievoorziening aangewezen op rondreizende voorstellingen en tentoonstellingen: in zogenaamde anatomische kabinetten, zoölogische en antropologische musea en wetenschappelijke theaters demonstreerden showmensen de 'wonderen der natuur' en spectaculaire wetenschappelijke ontwikkelingen. Het project stelt de hypothese voorop dat de kermis in deze periode niet louter een lokale volkstraditie was, maar een knooppunt voor internationale uitwisseling waarin rondreizend amusement een centrale en moderniserende rol speelde in de verspreiding en popularisering van wetenschap onder mensen over het hele sociale spectrum, steunend op efficiënte internationale netwerken. Om deze hypothese te testen, zal het project een meertalig en multidisciplinair team van onderzoekers samenbrengen dat methodologieën uit theater- en performance studies combineert met perspectieven uit de wetenschapsgeschiedenis, mediastudies en digitale geesteswetenschappen om praktijken van wetenschapsperformance over nationale grenzen heen te analyseren en transnationale netwerken van West- Europese kermistheaters in kaart te brengen. SciFair wil hierbij niet alleen expliciete didactische vertogen bestuderen, maar ook analyseren hoe impliciete kennis en sociale waarden over gezondheid, geslacht, natie, klasse of ras werden uitgedaagd of versterkt. Door de kermis als een performatief evenement te analyseren, zal het project bijdragen tot een beter begrip van de sociale en culturele rol van de kermis in de circulatie van kennis, media en visuele cultuur.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Wynants Nele

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerps Onderzoeksinstituut voor de Kunsten (ARIA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit deelproject van Science at the Fair (www.scifair.eu) onderzoekt een onderbelicht aspect van de sociale, culturele en artistieke rol van vrouwen in kermisgemeenschappen en hun invloed op de circulatie van kennis en beeldcultuur in het negentiende-eeuwse Europa. Net als in andere culturele gebieden is de rol van vrouwen in de negentiende-eeuwse showbusiness slecht gedocumenteerd. Iconografische bronnen zoals schilderijen, affiches, prenten of foto's geven een indicatie, maar moeten met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Afbeeldingen van vrouwen in wervende publicitaire aankondigingen bevestigen en versterken vaak een aantal stereotypen. De artieste wordt meestal afgebeeld als de bevallige assistente. Gekleed in glamoureuze, onthullende kostuums lijkt haar rol beperkt tot het assisteren van haar man en het aandragen van rekwisieten. In sommige gevallen gaat haar elegante lichaam in rook op of wordt ze in stukken gezaagd. In rondtrekkende kermisfamilies namen vrouwen daarentegen van oudsher deel aan alle aspecten van het bedrijf, terwijl hun namen zelden vermeld staan in de archiefstukken. Kermisgemeenschappen lieten vrouwen toe en moedigden hen zelfs aan om meerdere rollen op te nemen, zowel op als achter het podium, met inbegrip van alle traditioneel mannelijke jobs, zoals het besturen van voertuigen en het verrichten van handenarbeid, alsook het onderhouden van de financiële en huishoudelijke kant van het ambulante leven, in sommige gevallen de wereld rond. Dit project wil deze hardnekkige vrouwelijke stereotypen in de historiografie van populaire wetenschap en performance herzien, en bij uitbreiding de aandacht vestigen op het gezelschap, de familie, de troupe en de onzichtbare mensen in de coulissen van het reizende theater.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Wynants Nele
• Mandaathouder: Wynants Nele

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerps Onderzoeksinstituut voor de Kunsten (ARIA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit doctoraatsproject zal de wisselwerking bestuderen tussen wetenschappers en kermisamusement op het gebied van het bovennatuurlijke, zoals mediums die communiceren met de doden, elektrische meisjes, slaapwandelaars en zieners. Deze praktijken wekten eind 19e eeuw de belangstelling van zowel religieuze als wetenschappelijke autoriteiten. Het is bekend dat spiritualisten vaak verklaringen gebruikten die gebaseerd waren op wetenschappelijke begrippen zoals vloeistoffen, golven, stralen, enz. De wetenschappers zelf waren ook vertrouwd met de ambities van de spiritualisten om op afstand te communiceren. Net als de meeste spiritisten waren sommige wetenschappers erop gebrand de bovennatuurlijke verschijningen wetenschappelijk te kaderen als natuurverschijnselen. Door zich te concentreren op de fysische effecten die door mediums werden teweeggebracht – door de wetten van de zwaartekracht te tarten, objecten te laten verschijning en ectoplasma's te produceren – voedde het spiritualisme de hoop op een verzoening tussen wetenschap en religie, naast een sociale ambitie van solidariteit, vrouwenrechten, onderwijs en egalitarisme. Overal op het continent vervaagden deze beweging de grenzen tussen het natuurlijke en het bovennatuurlijke, tussen wetenschap, godsdienst en amusement. Dit project wil een nieuwe interpretatie ontwikkelen van de manier waarop bovennatuurlijke fenomenen werden geanalyseerd en gekaderd, met bijzondere aandacht voor de verschillende pogingen om het bovennatuurlijke wetenschappelijk te onderzoeken en te verklaren. Het gaat er hier niet om een uitspraak te doen over de realiteit van occulte verschijnselen, maar om een sleutelmoment in de cultuurgeschiedenis te reconstrueren aan de hand van de sporen en documenten die de protagonisten hebben nagelaten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Wynants Nele
• Mandaathouder: Welslau Hannah

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerps Onderzoeksinstituut voor de Kunsten (ARIA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Immersion, een begrip uit de context van Virtual Reality evoceert de lichamelijke beleving wanneer men kopje ondergaat in een andere wereld. Immersie kent evenwel ook een kunsthistorische traditie (Grau, 2003). Vanuit een eeuwenoud verlangen om voorbij de grenzen van de representatie een onmiddellijke of authentieke beleving te evoceren, ontwikkelde de plastische kunst illusionistische beeldstrategieën die de (aandacht van de) toeschouwer vervoerde naar de wereld aan de andere kant van het kader (Gombrich, 1960). Deze visuele verhaalprincipes vonden ook ingang in theater, fotografie en film. Avant-garde experimenten zoals Environmental Theater (Schechner,1973) en Expanded Cinema (Youngblood, 1970) haalden de voorstelling uit zijn conventionele kader en verplaatsten de kijker lichamelijk naar de binnenkant van de beeldruimte. In het kielzog van die evolutie en met de fascinatie voor digitale technologiën als motor, opent zich vandaag in de cultuurpraktijk opnieuw een heterogeen veld van immersieve performances. Dit project wil vanuit de theater- en cognitieve film theorie inzichtelijk maken hoe de veranderde verhouding tot het beeld een herdenking van het bestaande arsenaal aan vertelstrategieën impliceert. Hoe laten vormelijke parameters eigen aan theater en film (dramaturgie, montage, beeldcompositie) zich vertalen naar een immersieve dramatische omgeving? Welke consequenties heeft de perspectiefverschuiving voor de emotionele betrokkenheid (empathie, suspension of disbelief, gevoel van aanwezigheid)? Welke consequenties heeft de beleving van het beeld van binnenuit voor de esthetische ervaring en het kritisch oordeel?

Onderzoeker(s)

• Promotor: Vanhoutte Kurt
• Mandaathouder: Wynants Nele

Onderzoeksgroep(en)

• Onderzoekscentrum Visuele Poëtica

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Immersion, een begrip uit de context van Virtual Reality evoceert de lichamelijke beleving wanneer men kopje ondergaat in een andere wereld. Immersie kent evenwel ook een kunsthistorische traditie (Grau, 2003). Vanuit een eeuwenoud verlangen om voorbij de grenzen van de representatie een onmiddellijke of authentieke beleving te evoceren, ontwikkelde de plastische kunst illusionistische beeldstrategieën die de (aandacht van de) toeschouwer vervoerde naar de wereld aan de andere kant van het kader (Gombrich, 1960). Deze visuele verhaalprincipes vonden ook ingang in theater, fotografie en film. Avant-garde experimenten zoals Environmental Theater (Schechner,1973) en Expanded Cinema (Youngblood, 1970) haalden de voorstelling uit zijn conventionele kader en verplaatsten de kijker lichamelijk naar de binnenkant van de beeldruimte. In het kielzog van die evolutie en met de fascinatie voor digitale technologiën als motor, opent zich vandaag in de cultuurpraktijk opnieuw een heterogeen veld van immersieve performances. Dit project wil vanuit de theater- en cognitieve film theorie inzichtelijk maken hoe de veranderde verhouding tot het beeld een herdenking van het bestaande arsenaal aan vertelstrategieën impliceert. Hoe laten vormelijke parameters eigen aan theater en film (dramaturgie, montage, beeldcompositie) zich vertalen naar een immersieve dramatische omgeving? Welke consequenties heeft de perspectiefverschuiving voor de emotionele betrokkenheid (empathie, suspension of disbelief, gevoel van aanwezigheid)? Welke consequenties heeft de beleving van het beeld van binnenuit voor de esthetische ervaring en het kritisch oordeel?

Onderzoeker(s)

• Promotor: Vanhoutte Kurt
• Mandaathouder: Wynants Nele

Onderzoeksgroep(en)

• Onderzoekscentrum Visuele Poëtica

Project type(s)

• Onderzoeksproject