Onderzoek Pierre Delsaerdt

Abstract

Het project heeft tot doel een grootschalige tentoonstelling samen te stellen waarin het erfgoed van de jezuïeten in Antwerpen en de Zuidelijke Nederlanden wordt belicht m.b.t. de 'lange' 17de eeuw. De invalshoek is die van de wijze waarop de jezuïeten de visuele media van hun tijd hebben ingezet om hun 'publiek' te overtuigen. De tentoonstelling vindt van 21.04.2023 tot 16.07.2023 plaats in de Antwerpse Carolus Borromeuskerk en in het museum Snijders&Rockoxhuis.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Delsaerdt Pierre

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project heeft tot doel om het roerend materieel erfgoed van de jezuïetenorde in Antwerpen en daarbuiten beter bekend te maken bij het brede publiek, en het te valoriseren voor onderzoek en onderwijs. Tot de beoogde concrete doelstellingen behoren het opzetten van publieksinitiatieven (lezingen, tentoonstellingen...), de samenstelling van publicaties, en de wetenschappelijke en maatschappelijke valorisatie van relevante erfgoedcollecties, met nadruk op de collecties van het Ruusbroecgenootschap en van de Bijzondere Collecties van de Antwerpse universiteitsbibliotheek. Speciale aandacht gaat naar de digitalisering van de collectie devotieprenten van het Ruusbroecgenootschap.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Delsaerdt Pierre

Onderzoeksgroep(en)

• Onderzoekscentrum Ruusbroecgenootschap
• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het sabbatsverlof wordt ingezet om onderzoek te verrichten naar de patrimonialisering van het boek in de Zuidelijke Nederlanden in de revolutiejaren 1790-1830. Het onderzoek zal zich toespitsen op twee casussen: (1) de omvangrijke boekentransfers uit Zuid-Nederlandse monastieke collecties, die tijdens de Franse overheersing op transport werden gezet richting Parijs en daar deel gingen uitmaken van de Bibliothèque nationale en enkele andere Parijse depots; (2) de bewaring van het documentair erfgoed dat ooit verzameld was door de abdij van Tongerlo en dat door koning Willem I in 1827 werd aangekocht om het te deponeren in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. De beide deelonderzoeken zijn complementair, zowel chonologisch als geografisch. Ze hebben tot doel: 1. Om de (vaak verdoken) herkomst van aanzienlijke partijen literair en wetenschappelijk erfgoed uit de Zuidelijke Nederlanden in buitenlandse bibliotheken (Den Haag en Parijs) te identificeren en te beschrijven. 2. Om na te gaan hoe het genoemde erfgoed werd toegeëigend door de nieuwe eigenaars, bv. door herbinding van de boeken, door het aanbrengen van nieuwe herkomstmerken en/of het doen verdwijnen van oudere eigendomssporen. 3. Om te analyseren welk discours er rond de transfers van dit erfgoed werd gebruikt door de opdrachtgevende overheden, en hoe de voormalige eigenaars van de boeken op dit discours reageerden. Richtinggevende vragen richten zich op de volgende verschijnselen: 1. Patrimonialisering: aan welke types van documenten werd 'erfgoedwaarde' toegekend, en op basis van welke argumenten? 2. Institutionalisering: hoe beargumenteerden de respectievelijke overheden hun engagement voor het behoud van het literair en wetenschappelijk 'boekenerfgoed' en hoe zagen ze de verantwoordelijkheid van institutionele 'nationale' bibliotheken in deze context? 3. Centralisering vs. periferie: zijn de genoemde acties i.v.m. het geschreven en gedrukte erfgoed van de Zuidelijke Nederlanden door de Franse, resp. Nederlandse overheden te interpreteren als een transfer van cultuurgoederen van de periferie (Tongerlo, de Zuidelijke Nederlanden) naar een centrum (een stedelijke metropool, Den Haag, Parijs), en zo ja, hoe expliciet is dit argument terug te vinden in de archivalia die de transfers hebben voortgebracht?

Onderzoeker(s)

• Promotor: Delsaerdt Pierre

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het "Vooronderzoek ontsluiting abdijbibliotheek Tongerlo" heeft tot doel om na te gaan uit welke deelcollecties de bibliotheek is opgebouwd, wat er de inhoudelijke zwaartepunten van zijn, en wat er het cultuurhistorisch belang van is. Op basis van een dergelijk vooronderzoek kan dan verder worden gewerkt: in het eindrapport van het project zullen aanbevelingen worden geformuleerd, bv. over de deelcollecties waaraan bij de uiteindelijke catalogisering in een online systeem de voorrang gegeven zal moeten worden. Ook voor de verdere aanpak van conservering en restauratie zal dit een onmisbare basis zijn.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Delsaerdt Pierre

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit deelonderzoek kadert in en breder onderzoek naar de noden en behoeften omtrent conservering/preservering, ontsluiting en digitaliseren van ergoedbibliotheken dat werd toegewezen aan de UA door de Vlaamse Erfgoedbibliotheek.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Delsaerdt Pierre

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheek heeft de taak om de sector van de erfgoed bibliotheken In Vlaanderen in kaart te brengen, en hierbij bijzondere aandacht te besteden aan de problematieken die haar eigen zijn. De mate van preservering en conservering van de bibliotheekcollecties enerzijds, en de mate waarin zij bibliografisch ontsloten en gedigitaliseerd zijn anderzijds, zijn twee specifieke vragen waarop momenteel geen sluitend en representatief antwoord kan worden gegeven. De opdracht bestaat erin om deze twee aspecten ten gronde te beschrijven, gebruik makend van een ruime bevraging van de sector. Omdat in Vlaanderen ongeveer 250 bibliotheken de zorg voor erfgoedcollecties op zich nemen, kan dit onderzoek slechts op basis van een goed uitgewerkte steekproef worden uitgevoerd.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Delsaerdt Pierre

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoek wil nagaan welke rol drukkers en boekverkopers speelden in de vroegmoderne cultuuroverdracht. De drukker-boekverkoper wordt hier niet zozeer opgevoerd als een geleerde idealist die de drukpers zag als een middel om kennis te verspreiden, maar als een pragmatische vakman en handelaar, gedreven door overwegend zakelijke motieven. Een beter begrip van dit zakelijke aspect kan de rol van de drukker/uitgever/boekhandelaar in het communicatieproces verduidelijken.-

Onderzoeker(s)

• Promotor: Delsaerdt Pierre
• Mandaathouder: Van Rossem Stijn

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project onderzoekt hoe een betere opleiding van bibliotheekmedewerkers en conservatiedeskundigen een oplossing kan betekenen voor een professioneler beheer van erfgoedcollecties in bibliotheken. Het wil de sector hierover bevragen en onderzoeken welke oplossingen werden uitgewerkt door enkele erkende buitenlandse opleidingsinstituten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Delsaerdt Pierre
• Co-promotor: Schalm Olivier

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Cornelis Kiliaan was een van de belangrijkste taalkundigen uit het Nederlands taalgebied. Hij werkte als proeflezer voor Christoffel Plantin, verzorgde verschillende vertaalopdrachten en was een succesvol dichter. Met zijn woordenboek, het Dictionarium Teutonico-Latinum, is hij de grondlegger van de Nederlandse lexicografie. In 2007 zal het vierhonderd jaar geleden zijn dat Kliaan is overleden. De provincie Antwerpen wil deze veelzijdige figuur, geboren en werkzaam in de huidige provincie Antwerpen passend herdenken met een tentoonstelling, een catalogus en een compacte en van plaats tot plaats reizende spin-off van het gebeuren en doet hierbij beroep op de expertise en ervaring van de Universiteit Antwerpen (onderzoeksgroep "Boekwetenschap").

Onderzoeker(s)

• Promotor: Delsaerdt Pierre

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoek wil nagaan welke rol drukkers en boekverkopers speelden in de vroegmoderne cultuuroverdracht. De drukker-boekverkoper wordt hier niet zozeer opgevoerd als een geleerde idealist die de drukpers zag als een middel om kennis te verspreiden, maar als een pragmatische vakman en handelaar, gedreven door overwegend zakelijke motieven. Een beter begrip van dit zakelijke aspect kan de rol van de drukker/uitgever/boekhandelaar in het communicatieproces verduidelijken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Delsaerdt Pierre

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project omvat: ten eerst : onderzoek naar de voorwaarden tot de uitbouw van een 'Overlegplatform Bewaarbibliotheken Vlaanderen'. ten tweede : het uitwerken van een communicatieplan om de zichtbaarheid van de sector van de bewaarbibliotheken te verhogen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Delsaerdt Pierre

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Delsaerdt Pierre

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het ontbreekt in Vlaanderen nog steeds aan een volledig overzicht van de publicaties die er het licht zagen in de periode van het handgedrukte boek (gross modo tot 1800). Dankzij verschillende bibliografische naslagwerekn is de gedrukte productie van de 15de en 16de eeuw goed in kaart gebracht. Maar onze kennis over aard en aantal drukwerken uit de 17de en 18de eeuw blijft zeer gebrekkig. Historici, literatuurhistorici, kunsthistorici, taalkundigen, volkskundigen, bibliografen en catalografen moeten zich behelpen met soms heel oude lokale bibliografieën en met verspreide studies die gewijd zijn aan de typografische productie van 1 drukkersatelier. Tijdverlies en een gebrek aan vaste grond zijn er het gevolg van. Door het ontbreken van een systematische inventaris van het gedrukte erfgoed in Vlaanderen verstoken van een essentieel wetenschappelijk instrument. Tot voor 15 jaar worstelde men in Nederland met hetzelfd probleem. Als oplossing werd in 1982 het STCN-Bureau opgericht: een team van bibliografen die vanuit de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag systematisch en via elektronische weg een nationale bibliografie tot 1800 samenstellen ( STCN= Short-Title Catalogue Netherlands). Dat werk is ver gevorderd. Het grote nut ervan wordt algemeen erkend. Ook in andere buurlanden liepen of lopen verschillende projecten voor inventarisering van de nationale boekproductie. Het STCV-project heeft tot doel de Vlaamse achterstand terzake in te halen. Het zal worden uitgevoerd in overleg met het Vlaams Overlegorgaan inzake Wetenschappelijk Bibliotheekwerk (VOWB), dat het als één van zijn actiepunten voor de komende jaren beschouwt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Simons Ludo
• Co-promotor: Delsaerdt Pierre

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject