Meer kopen met minder inkomen? Productie en veranderende consumptievoorkeuren van rurale huishoudens in de peasanteconomie van Binnen-Vlaanderen in het licht van het debat omtrent de Revolutie van de Vlijt. 01/04/2017 - 31/03/2018

Abstract

Binnen de sociale en economische geschiedschrijving stootten historici, die onderzoek deden naar de evolutie van de levensomstandigheden van plattelandsbewoners, op de grote moeilijkheid om consumptie-georiënteerde en productie-georiënteerde visies te combineren. De optimistische strekking beklemtoonde de toenemende mogelijkheid van rurale huishoudens in de loop van de 18de eeuw om nieuwe consumptiegoederen te verwerven door meer en harder te werken (i.e. een consumptierevolutie mogelijk gemaakt door een revolutie van de vlijt). De pessimistische stroming daarentegen focuste op de steeds toenemende surplusextractie, waarop rurale huishoudens een antwoord formuleerden door hun landbouw- en proto-industriële productie te intensifiëren om hun overlevingsmechanismen of hun winstmarges (naargelang de hoogte van het gezinsinkomen) te kunnen behouden. Dit project stelt tot doel beide visies te combineren door het consumptiepatroon met de productiestrategieën van een brede waaier aan rurale huishoudens (gaande van kleine tot grote boeren) binnen de regio van de intensieve Vlaamse landbouw in de loop van de 18de eeuw te vergelijken. Onze hypotheses houden in dat (1) de prijzen van de nieuwe consumptiegoederen lager werden, zodat lagere inkomensgroepen ze gaandeweg ook konden aanschaffen en dat (2) de verspreiding van deze goederen een top-down patroon kende van notabelen en rijkere boeren naar de meerderheid van kleine peasant-huishoudens binnen de rurale samenleving. Dit onderzoek heeft als doelstelling te verhelderen of premoderne commercialisatie en de gerelateerde economische groei bijdroegen tot een verbetering van de levensomstandigheden van de meerderheid van de plattelandsbevolking.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

De veerkracht van stadslandbouw in industrialiserende samenlevingen: een sociaal-agrosystemische aanpak toegepast op het 19de-eeuwse België. 01/10/2016 - 28/02/2018

Abstract

Stedelijke landbouw wordt in een tijd van snelle stedelijke groei geconfronteerd met een serieuze beknibbeling van de stedelijke open ruimte, maar ook met een toename van het aantal monden dat moet worden gevoed. Voorgaande studies konden niet verklaren waarom stadslandbouw in de ene regio verdween en in andere gebieden langer doorleefde, omdat deze studies ofwel enkel één aspect van de stedelijke voedselproductie in ogenschouw namen (bv. commerciële tuinbouw), ofwel slechts één stad bestudeerden. Bovendien werd huishoud-economisch diepte-onderzoek geweerd. De hypothese in dit project is dat een vollediger begrip van stadslandbouw enkel en alleen kan bekomen worden door de sociale organisatie van de stedelijke voedselproductie te onderzoeken. Daarom wordt het analytisch tool van de 'sociale stedelijke agrosystemen' (SUAS, Social Urban-Agricultural Systems) voorgesteld, waarin de inkomensstrategieën van diverse groepen van stedelijke voedselproducenten (gaande van de professionele tuinder en melkveehouder tot private zelfvoorziening) in samenhang met verschillende macro-condities (zoals markttoegang) bepalend waren voor de veerkracht van stadslandbouw. Negentiende-eeuws België als het eerste industrialiserende land op het Continent fungeert hierbij als een ideale casus om strategieën van voedselproductie te onderzoeken in verschillende soorten steden. Het SUAS-concept zal daarbij getest worden door de impact van macro-condities (toegang tot land, grootte en vorm van een stad, het economische profiel van een stad, het type van landbouwsysteem nabij een stad, markttoegang, enz.) voor diverse steden op nationaal niveau na te gaan en verder verhelderd worden door voor enkele casussteden op micro-niveau van het huishouden te verklaren hoe verschillende vormen van stedelijke voedselproductie een antwoord boden op de uitdagingen en opportuniteiten van stedelijke groei.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

'Wo mistus, da Christus'. Een micro-perspectief op het gebruik van stedelijk afval als meststof in de Vlaamse landbouw in de nieuwe tijd. 01/10/2014 - 30/09/2016

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

'Wo mistus, da Christus'. Een micro-perspectief op het gebruik van stedelijk afval als meststof in de Vlaamse landbouw in de nieuwe tijd. 01/10/2012 - 30/09/2014

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject