Onderzoek Robby Houben

Abstract

Het kortetermijngedrag van ondernemingen wordt als een groot maatschappelijk probleem beschouwd. Veel wetenschappers hebben reeds betoogd dat sommige aandeelhouders te sterk gericht zijn op de korte termijn, en dat dit kortetermijndenken wordt doorgegeven aan het management via remuneratie en aandeelhoudersactivisten. Het meeste onderzoek bestudeert echter enkel de VS en het VK, en negeert de specifieke kenmerken van continentaal-Europese corporate governance. In vergelijking met de VS en het VK hebben in continentaal Europa meer ondernemingen een controlerende aandeelhouder en is aandeelhoudersactivisme en remuneratie in aandelen zeldzamer. Deze verschillen zijn nog niet voldoende geanalyseerd in de huidige literatuur. Niettemin hebben sommige Europese landen al maatregelen genomen tegen kortetermijndenken, zoals de introductie van loyaliteitsstemrecht. Dit onderzoeksproject analyseert het potentieel van corporate governance om kortetermijndenken te ontmoedigen in twee continentaal-Europese jurisdicties, België en Frankrijk. Dit gebeurt op basis van een overzicht van de bestaande literatuur over de VS en het VK, een vergelijking van de VS en het VK met België en Frankrijk, en een nieuw empirisch onderzoek over België en Frankrijk. Op basis van dit onderzoek zullen ook voorstellen voor de hervorming van corporate governance worden geanalyseerd. Dit zal wetgevers en ondernemingen helpen om betere beslissingen te nemen over de bestrijding van kortetermijndenken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Houben Robby
• Co-promotor: Vos Tom

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Steden dienen een belangrijke rol op te nemen in strategieën voor klimaat adaptatie en mitigatie. Er is een groeiend noodzaak om natuurgebaseerde oplossingen (NBO) met groene, blauwe en hybride stedelijke infrastructuur te ontwikkelen die klimaatverandering op een geïntegreerde, systemische en duurzame manier benaderen. Hoewel investeringen in NBO's erg kosteneffectief blijken te zijn in het bereiken van milieu- en maatschappelijke doelen, zijn de publieke budgetten in Vlaanderen hiervoor ontoereikend. Dit leidt tot een groeiende kloof tussen investeringen en noden. De publieke onderfinanciering staat in scherp contrast met de beschikbaarheid van private middelen voor investeringen. NBO projecten hebben vaak zeer hoge aanvangskosten en kennen erg diffuse baten op lange termijn die niet gemakkelijk te vertalen zijn naar inkomstenstromen. Er zijn dus nieuwe verdienmodellen noodzakelijk die private investeringen kunnen activeren, binnen de Vlaamse context. In dit project onderzoeken we drie nieuwe vormen van innovatieve financiering door reële NBO business cases te ontwikkelen via baatafroming, impactfinanciering en volksfinanciering via initial coin offerings (ICOs). Nieuwe financierings- en verdienmodellen staan echter niet op zichzelf en hebben een relatie met planningsinstituties en processen. Om een realistische en holistische aanpak te ontwikkelen, willen we een trans- en interdisciplinair onderzoek opzetten, waarbij de financieringsinstrumenten worden geëvalueerd op hun ruimtelijke, juridische, beleidsmatige, economische en sociale impact. Via de leeflabs kunnen we de ruimtelijke, juridische, institutionele en sociale impact geïntegreerd evalueren en het nut optimaliseren voor maatschappelijke gebruikers. Dit project zal worden geïntegreerd in het FWO-SBO voorstel Innofins indien het toegekend word. De SEP middelen zullen worden aangewend ter financiering van één onderzoeksspoor uit het voorstel en de aanstelling van een post doctoraal onderzoeker ter voorbereiding van een gelijkaardige onderzoeksaanvraag.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Houben Robby

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Fiscale competitie tussen landen kan betrekking hebben op fiscale incentives voor rechtspersonen en/of natuurlijke personen. Ook de voetbalsector heeft te maken met veel verschillende fiscale en parafiscale regimes variërend van staat tot staat. Sinds de Bosman-zaak kunnen voetbalspelers in principe hun beroep uitoefenen in het land van hun keuze. Nationale fiscale en parafiscale regimes kunnen een belangrijke rol spelen bij de besluitvorming terzake. Voetbalclubs worden geconfronteerd met een hogere drempel om hun activiteiten te verplaatsen, onder meer gelet op hun sportieve verplichtingen ten aanzien van de nationale voetbalcompetitie, contractuele verplichtingen i.v.m. hun stadion en de lokale verankering met hun fanbasis. Dit betekent evenwel niet dat op de (middel)lange termijn ook voetbalclubs het fiscale en parafiscale klimaat zullen overwegen voor de locatie van hun activiteiten, mee gelet op de toenemende globalisering van de sport en een evolutie naar de oprichting van voetbalholdingvennootschappen. Deze studie bevat een vergelijkend overzicht van de fiscale en parafiscale ebehandeling van professionele voetbalclubs en professionale voetbalspelers in de volgende landen: VK, Frankrijk, Duitsland, Spanje, Italië, Portugal, Nederland en België. De doelstelling is om aanbevelingen te formuleren met het oog op een gelijker fiscaal en parafiscaal speelveld binnen de voetbalsector. De bevindingen kunnen ook worden aangewend voor discussies over bijvoorbeeld fiscale competitie tussen staten i.v.m. hoogopgeleide werknemers.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Houben Robby
• Co-promotor: Van de Vijver Anne

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De Leerstoel Jean-Pierre Blumberg is opgericht in 2021 ter blijvende nagedachtenis aan Jean-Pierre Blumberg. De leerstoel houdt zich bezig met onderwijs, onderzoek en dienstverlening rond corporate governance. De leerstoelhouder is prof. dr. Robby Houben. Dr. Tom Vos is aangesteld als onderzoeker en gastprofessor op de leerstoel. In het academiejaar 2021-2022 doceert dr. Tom Vos het themacollege 'Short-termism or long-termism in the Belgian corporate landscape' in het kader van de leerstoel. De onderzoeksagenda van de leerstoel bestaat uit onderzoek naar de juridische en economische aspecten van corporate governance. Meer bepaald heeft de leerstoel drie onderzoekslijnen: kortetermijndenken in corporate governance, start-up governance en de bescherming van aandeelhouders bij de uitgifte van aandelen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Houben Robby

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Steden dienen een belangrijke rol op te nemen in strategieën voor klimaat adaptatie en mitigatie. Er is een groeiend noodzaak om natuurgebaseerde oplossingen (NBO) met groene, blauwe en hybride stedelijke infrastructuur te ontwikkelen die klimaatverandering op een geïntegreerde, systemische en duurzame manier benaderen. Hoewel investeringen in NBO's erg kosteneffectief blijken te zijn in het bereiken van milieu- en maatschappelijke doelen, zijn de publieke budgetten in Vlaanderen hiervoor ontoereikend. Dit leidt tot een groeiende kloof tussen investeringen en noden. De publieke onderfinanciering staat in scherp contrast met de beschikbaarheid van private middelen voor investeringen. NBO projecten hebben vaak zeer hoge aanvangskosten en kennen erg diffuse baten op lange termijn die niet gemakkelijk te vertalen zijn naar inkomstenstromen. Er zijn dus nieuwe verdienmodellen noodzakelijk die private investeringen kunnen activeren, binnen de Vlaamse context. In dit project onderzoeken we drie nieuwe vormen van innovatieve financiering door reële NBO business cases te ontwikkelen via baatafroming, impactfinanciering en volksfinanciering via initial coin offerings (ICOs). Nieuwe financierings- en verdienmodellen staan echter niet op zichzelf en hebben een relatie met planningsinstituties en processen. Om een realistische en holistische aanpak te ontwikkelen, willen we een trans- en interdisciplinair onderzoek opzetten, waarbij de financieringsinstrumenten worden geëvalueerd op hun ruimtelijke, juridische, beleidsmatige, economische en sociale impact. Via de leeflabs kunnen we de ruimtelijke, juridische, institutionele en sociale impact geïntegreerd evalueren en het nut optimaliseren voor maatschappelijke gebruikers. Dit project zal worden geïntegreerd in het FWO-SBO voorstel Innofins indien het toegekend word. De SEP middelen zullen worden aangewend ter financiering van één onderzoeksspoor uit het voorstel en de aanstelling van een post doctoraal onderzoeker ter voorbereiding van een gelijkaardige onderzoeksaanvraag.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Coppens Tom
• Co-promotor: Compernolle Tine
• Co-promotor: Crabbé Ann
• Co-promotor: Houben Robby
• Co-promotor: Van Dooren Wouter

Onderzoeksgroep(en)

• Onderzoeksgroep voor Stadsontwikkeling

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Cijfers tonen aan dat crypto activa, waaronder in het bijzonder virtuele munten, op hun piek begin 2018 een marktkapitalisatie van 650 miljard euro hadden. Nadien zakte dit drastisch naar ongeveer 96 miljard euro begin 2019 (bron: ECB). Deze cijfers geven aan dat virtuele munten voorlopig een marginaal fenomeen zijn vanuit het perspectief van financiële stabiliteit en monetair beleid. Virtuele munten zijn evenwel geen marginaal fenomeen vanuit het perspectief van de strijd tegen financiële misdrijven (fiscale fraude, witwassen, financiering van terrorisme) of beleggersbescherming. Witwas door middel van cryptomunten is bijvoorbeeld een werkelijke dreiging en frauduleuze constructies om beleggers te bedriegen zijn evenzeer een realiteit. Dit heeft een directe impact op nationale en Europese misdaadbestrijders, financiële toezichthouders, beleggers, enz. Bovendien kan een en ander snel evolueren: het is niet ondenkbaar dat grotere projecten, in het bijzonder de introductie van Libra, een stable coin met als doelstelling betalingen te faciliteren, grote proporties aannemen waardoor die daadwerkelijk de handschoen opnemen t.a.v. traditioneel fiat geld - en dus een impact zullen hebben op de financiële stabiliteit en/of het monetair beleid in de toekomst. Bovendien zijn er geluiden dat sommige staten, waaronder zeer grote staten, de uitgifte van een centrale bank digitale munt aan het overwegen zijn, ter aanvulling van traditioneel fiat geld. Deze ontwikkelingen kunnen een grote impact hebben, ook in acht genomen de digitale aard van de munten, waardoor zij vatbaar zijn voor cybercriminaliteit. Het onderzoek analyseert crypto activa vanuit financieelrechtelijk en compliance perspectief (met witwasreglementering in het bijzonder). Het bestaande Europese regulatoir kader wordt uiteengezet, alsook hoe robuust het is in het licht van de (potentiële) risico's die crypto activa met zich meebrengen, nu en in de toekomst, rekening houdend met recente fenomen zoals Libra en door de overheid ondersteunde digitale munten. Onderzocht wordt hoe het regulatoir kader kan worden verbeterd om de geïdentificeerde risico's aan te pakken vanuit een financieelrechtelijk en compliance perspectief, voorzover het huidig kader onvoldoende zou blijken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Houben Robby

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Tijdens de Europese overheidsschuldencrisis, vanaf 2009, werden verschillende landen in de eurozone geconforonteerd met moeilijkheden om hun uitstaande schulden te betalen of te herfinancieren en/of de banken in hun juridisctie te redden die werden getroffen door de voorafgaande financiële crisis. Zowel Europese (met inbegrip van het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) en de Europese Centrale Bank (ECB)) als internationale instellingen (het Internationaal Monetair Fonds (IMF)) moesten tussenkomen om de betrokken landen, waaronder Griekenland, Ierland en Portugal, te redden en een overheidsfalen te vermijden. Het onderzoek focust op de regelgevende initiatieven met betrekking tot verantwoordelijke kredietverstrekking aan - en kredietopname door overheden. Verantwoordelijke kredietverstrekking is een gekend begrip in de context van private financiering, maar er is nog maar weinig academische aandacht aan besteed in de context van overheidsschuld. Nadat we 1) de noodzaak tot regulering zullen hebben onderzocht, gebaseerd op onder meer een juridische gedragswetenschappelijke analyse (bijvoorbeeld rekening houdend met bestaande situaties van marktfalen) en een vergelijking zullen hebben gemaakt met private kredietverlening; en nadat we 2) de verschillende regelgevende opties zullen hebben beschouwd, zal onze aandacht specifiek gaan naar voorstellen tot invoering van mechanismen tot herstructurering van overheidsschulden (zogenaamde "SDRMs"). SDRMs (bv. automatische afschrijvingen/verlengingen van de duurtijd van overheidsschulden) zouden bijvoorbeeld in werking kunnen treden ingeval een land dat lid is van de Eurozone een aanvraag tot bail-out indient bij het ESM. Gezien als "een van de voorwaarden voor een sterkere bankenunie" , beroeren SDRMs in sterke mate de gemoederen op het Europese politieke toneel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Houben Robby
• Mandaathouder: Klamo Adam

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De afgelopen decennia was de professionalisering van de voetbalonderneming een duidelijke trend. Op enkele uitzonderingen na is de structuur van de meeste Belgische voetbalclubs geëvolueerd in de richting van "gewone" middelgrote of grote ondernemingen. Illustratief is de omvorming van verschillende clubs van een verenigingsvorm in een vennootschap, in het bijzonder de NV vorm, die een soepelere governance toelaat alsook meer mogelijkheden op het vlak van financiering. Ook kenmerkend is dat succesvolle ondernemers hun weg vinden naar het aandeelhouderschap en het bestuur van Belgische voetbalclubs. Niettegenstaande deze duidelijke trend in de richting van professionalisering en de terugkeer van enkele toonaangevende spelers naar de Belgisch voetbalcompetitie, bevinden Belgische voetbalclubs zich nog niet in de voorhoede van het Europees voetbal. Enkele uitzonderingen over de jaren niet te na gesproken, hebben de Belgische clubs het over het algemeen moeilijk om consistent op het hoogste niveau te presteren, in het bijzonder in de Champions League, maar ook in de Europa League. Anderzijds heeft de professionaliseringstrend de Belgische clubs ook niet gevrijwaard van de recente ophef over matchfixing, witwas en fiscale fraude, met bepaalde makelaars als hoofdrolspelers. Deze ophef illustreert zeer goed dat voetbalclubs zich niet bevinden buiten een juridische en genormeerde omgeving, maar daar midden in - en dat compliance met regelgeving zeer belangrijk is. De verdere professionalisering van voetbalclubs moet deze eenvoudige waarheid onderkennen en clubs moeten zo georganiseerd worden dat zij in staat zijn conform de regulering te functioneren. In het licht hiervan heeft het onderzoek als doel om best practices te identificeren inzake de governance, inclusief compliance, van de voetbalonderneming, alsook om beleidsadvies te formuleren ten aanzien van de wetgever met het oog op de verdere ontwikkeling van het regelgevend klimaat waarin de voetbalonderneming zich begeeft.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Houben Robby

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Een toenemend aantal regelgevers maakt zich zorgen over het toenemend gebruik van cryptomunten voor illegale activiteiten, zoals het witwassen van geld, de financiering van terrorisme en belastingontduiking. Het probleem is significant: hoewel de volledige grootte van het misbruik van virtuele munten onbekend is, zijn er rapporten die getuigen van een marktwaarde van het misbruik van meer dan 7 miljard euro wereldwijd. Deze studie in opdracht van Policy Department A for Economic, Scientific and Quality of Life Policies van het Europees Parlement gaat dieper in op dit fenomeen vanuit een juridisch perspectief, met specifieke aandacht voor het grbuik van cryptomunten voor financiële misdrijven, het witwassen van geld en belastingontduiking. De studie bevat beleidsaanbevelingen voor toekomstige EU standaarden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Houben Robby

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het nieuwe toezicht op de kredietinstellingen staat mee in het teken van financiële stabiliteit. Een tweeledige toezichtsstructuur werd ingevoerd: de microprudentiële dimensie betreft het toezicht op individuele kredietinstellingen en wordt waargenomen door de ECB (voor de significante kredietinstellingen); de macro-prudentiële dimensie focust op onevenwichten in het financiële systeem en wordt op nationaal niveau geadresseerd. Beide dimensies zijn evenwel sterk verbonden. Dit onderzoek strekt ertoe een kritische analyse te maken van de tweeledige toezichtsstructuur en meer inzicht te verwerven in de dynamische interferentie van micro- en macroprudentieel toezicht om finaal een coherente aanpak door toezichthoudende overheden zowel op EU niveau als op nationaal niveau te bevorderen. Het onderzoek wordt gevoerd voornamelijk vanuit juridisch perspectief, maar is ingebed in een economische context en bouwt voort op de economische realiteit.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Houben Robby
• Co-promotor: De Ceuster Marc
• Co-promotor: Vanmeenen Melissa
• Co-promotor: Vanneste Jacques

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Vanaf april 2016 maakte het International Consortium of Investigative Journalists samen met talrijke verslaggevingspartners over heel de wereld meer dan 214.000 offshore entiteiten bekend gelieerd aan personen in meer dan 200 landen of regio's, waaronder lidstaten van de Europese Unie. Deze onthullingen staan bekend onder de naam Panama Papers, naar de bron van de informatie waarop zij zijn gebaseerd: een groot lek van financiële informatie afkomstig van een Panamees advocatenkantoor. De Panama Papers brachten aan het licht dat offshore constructies vaak werden opgezet als brievenbusvennootschappen, zonder onderliggende economische ratio of inhoud in het land waarin zij werden opgezet, om de werkelijke aandeelhouders te verbergen of de oorsprong van de activa van de vennootschap, waaronder tegoeden op bankrekeningen over heel de wereld, waaronder de Europese Unie. Naar aanleiding van de onthullingen van de Panama Papers besloot het Europees Parlement op 8 juni 2016 om een speciale onderzoekscommissie in het leven te roepen om beweerde inbreuken te onderzoeken op het Unierecht in verband met het witwassen van geld, vermijding of ontduiking van belastingen. Dit onderzoek strekt tot voorbereiding van het werk van de speciale onderzoekscommissie van het Europees Parlement en onderzoekt meer bepaald de inhoud en grenzen van haar mandaat.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Houben Robby

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject