Onderzoek Steven Van Laere

Abstract

Metastasering is het proces waarbij kankercellen van een primaire tumor zich via het bloed naar andere organen kunnen verplaatsen en daar een tweede tumor kunnen vormen. Ongeveer één op de vier patiënten met darmkanker krijgt te maken met metastasen in de lever. Nog te vaak sterven patiënten als gevolg van levermetastasen. We weten onvoldoende over hoe kankercellen een levermetastase vormen. Door levermetastasen met een microscoop te bekijken, hebben we gemerkt dat er twee patronen van groei in de lever zijn. Wij kunnen deze groeipatronen vaststellen wanneer de levermetastase door een chirurg wordt verwijderd en weten nu dat het ene groeipatroon in vergelijking met het andere gunstiger is voor de patiënt. Hoewel darmkanker zich ontwikkelt als gevolg van genmutaties, wordt het gedrag van een tumor nadien beïnvloed door bijkomende veranderingen in de kankercellen die bepalen hoe genen worden aan- en uitgeschakeld. Wij noemen deze veranderingen "epigenetisch". Wij denken dat de epigenetische kenmerken van kankercellen die de twee verschillende groeipatronen van levermetastasen vormen verschillend zijn. Wij gaan dit onderzoeken in levermetastasen van patiënten met dikkedarmkanker. Dit zal ons een beter inzicht geven in hoe de kankercellen een metastase vormen. We kunnen dan nadenken over behandelingen die beter aangepast zijn aan elk van de twee groeipatronen. Dit zal leiden tot een effectievere behandeling voor patiënten met levermetastasen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Laere Steven

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Oncologisch Onderzoek (CORE)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Hartfalen (HF) en kanker zijn de twee meest voorkomende doodsoorzaken en komen vaak samen voor. Vroeger werd het voorkomen van beiden bij eenzelfde patiënt toegeschreven aan gedeelde risicofactoren, b.v. roken of obesitas. Recente studies in muismodellen van HF en kanker hebben aangetoond dat HF een direct effect heeft op de kankergroei. Een onbeantwoorde vraag is of het behandelen van HF de groei van kanker beïnvloedt. In dit project willen we het effect van de huidige HF-behandelingen testen in een muismodel van HF en kanker. De verwachting is dat de HF-medicatie de door HF geïnduceerde kankergroei zullen vertragen. Dezelfde HF-behandelingen zullen ook worden getest in een muismodel van HF en metastase (welke de belangrijkste oorzaak zijn van kanker mortaliteit). In dit project willen we ook op zoek naar de onderliggende mechanismes van HF en HF-behandelingen op kankergroei. Omdat de onderliggende mechanismen van HF-geïnduceerde kanker momenteel onbekend zijn, zal single-nuclei RNA-sequencing uitgevoerd worden op de tumoren en de hartspier. Ons uiteindelijke doel is om deze kennis te gebruiken voor de identificatie van nieuwe, meer specifieke therapieën voor mensen met zowel HF als kanker. Dit project is klinisch relevant omdat het zowel oncologen als cardiologen kan helpen bij het selecteren van meer gerichte behandelingen voor hun patiënten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Segers Vincent
• Co-promotor: De Keulenaer Gilles
• Co-promotor: Van Laere Steven
• Mandaathouder: Civati Celine

Onderzoeksgroep(en)

• Fysiofarmacologie (FYSFAR)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Bio-analytische high-throughput instrumenten genereren een immense stroom data. Deze vertalen naar inzicht in de processen van leven en ziekte, hangt steeds meer af van bioinformatica technieken. Sinds 2012 brengt BIOMINA (biomedical informatics network Antwerpen) bioinformatica expertise, verspreid over life science en computer science labs van onze universiteit, bij elkaar in een informeel netwerk. Met dit voorstel willen we dit netwerk, met expertise en veelgebruikte infrastructuur, transformeren in een BIOMINA kernfaciliteit die een professionele bioinformatica service kan leveren. De missie hiervan is om 1) een duurzaam model voor support, training, en samenwerking uit te rollen; 2) bioinformatica capaciteit te verhogen om groeiende noden te beantwoorden; en 3) een sterke bioinformatica community te bouwen. Het wordt gedragen door complementaire PIs, die bestaande bioinformatica sterktes willen vertalen om biomedische, klinische, biologische en bio-ingenieur laboratoria binnen de Universiteit, maar ook externe klanten in ziekenhuizen en de industrie, te ondersteunen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Laukens Kris
• Co-promotor: Mateiu Ligia Monica
• Co-promotor: Svardal Hannes
• Co-promotor: Van Camp Guy
• Co-promotor: Van Laere Steven

Onderzoeksgroep(en)

• ADReM Data Lab (ADReM)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Eiwitfosforylering is een omkeerbare post-translationele modificatie die een cruciale rol speelt bij het controleren van eiwitactiviteit bij gezondheid en ziekte. Het profileren van eiwitkinase-activiteit is een cruciaal onderdeel geworden in de precisiegeneeskunde van de moleculaire klinische biologie en vormt een veelbelovend hulpmiddel voor het ontdekken van therapeutische doelwitten voor nieuwe geneesmiddelen. De huidige strategieën kunnen echter alleen afzonderlijke kinase-activiteiten meten of impliceren complexe procedures en infrastructuur die hun beoordeling bemoeilijken. Het PPES-platform voert parallelle metingen uit van kinase-activiteiten door fosforyleringsveranderingen in realtime vast te leggen, waardoor een realistischer beeld ontstaat van de cellulaire signaleringstoestanden en moleculaire netwerkmechanismen die werkzaam zijn in het ziekteproces of geneesmiddel werkingsmechanisme. De PPES-servicefaciliteit voor Global Kinase Activity-profilering (https://www.kinases-epigenetics-ppes.com/) gebruikt het Pamstation 12 toestel (Pamgene NVA, Nederland), een volledig geautomatiseerd instrument dat is ontworpen om peptide-microarrays (pamchips) te verwerken. Deze technologie maakt gelijktijdige meting van meerdere kinase-activiteiten mogelijk (activering of remming) door zeer gevoelige meting van de fosforyleringsdynamiek van 144 serine/threonine of 196 tyrosine kinase peptidesubstraten, aanwezig in (klinische) biosamples van belang (cellen, weefsels, organoïden, ipscs, patiëntenbiopten). Onze groep heeft unieke expertise opgebouwd in de profilering van kinase-activiteit in een breed scala aan biologische monsters, waaronder cellijnen (glioblastoom, pancreaskanker, neuroblastoom, multipel myeloom, T-cel acute lymfatische leukemie, borstkanker), cellen en van patiënten afkomstige xenotransplantaten, van patiënten afkomstige organoïden, biologische stalen van muis en menselijk weefsel (hersenen en colon), en vloeibare biopsieën van patiënten. Door combineren van "farmacologie on-chip" evaluatie van kinaseremmers enerzijds en nieuwe systeembiologische integratie vana kinoom-gegevens met andere omics-technieken (bijv. transcriptoom-, fosfo-proteoom- en epigenoomgegevens) anderzijds, wordt het eenvoudiger om kinase doelwitten voor nieuwe geneesmiddel-toepassingen experimenteel te valideren. Onze technologie kan worden toegepast in een breed spectrum van fundamenteel, translationeel, diagnostisch en klinisch onderzoek: a) Identificeren van nieuwe therapeutische doelwitten bij therapieresistentie, b) om werkingsmechanisme te achterhalen van farmacologische verbindingen, of voedingsbestanddelen, c) het uitvoeren van kinase interactiestudies, d) voor enzymatische karakterisering van nieuwe of gemuteerde kinasen, e) voor de identificatie van substraten voor nieuwe, gemuteerde of posttranslationeel gemodificeerde kinasen, f) identificatie van diagnostische biomerkers voor therapiegevoeligheid/resistentie en g) evaluatie van farmacologische geneesmiddeldosering of combinatietherapie. Met het IOF-serviceplatform, willen we toegevoegde waarde creëren door combinatie van Biotech- en ICTservices om de commerciële groei (valorisatie) van het initiële (reeds draaiende) platform nog verder kunnen versterken. We zullen de service aanbieden aan academische onderzoeksgroepen, klinische onderzoekslaboratoria, evenals geneesmiddelenscreening, farmaceutische en biotechbedrijven.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Vanden Berghe Wim
• Co-promotor: Van Laere Steven

Onderzoeksgroep(en)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Borstkanker is één van de dodelijkste kankers bij vrouwen en de agressieve types zoals triple-negatieve borstkanker (TNBK) in het bijzonder zijn moeilijk te behandelen. Het immuunsysteem biedt wel een natuurlijke bescherming tegen invasieve en metastaserende borsttumorcellen, maar slaagt er vaak niet in om de ziekteprogressie te stoppen vanwege immunosuppressieve invloeden afkomstig van de borsttumorcellen en omliggende stromale cellen. Het eiwit chitinase 3-like 1 (CHI3L1) werd reeds getipt als een potentieel immunotherapeutisch doelwit in kanker vanwege zijn invloed op immunosuppressie en metastasering van primaire tumoren, maar de rol van dit eiwit in borstkanker, en meer specifiek in TNBK, is nog steeds onbekend. In dit project willen we de invloed nagaan van CHI3L1 en de onderliggende signaalcascade op de progressie van TNBK, alsook lymfevatontwikkeling, lymfatische metastasering en inflammatie van triple-negatieve borsttumoren door gebruik te maken van een in-huis gekarakteriseerd immunocompetent intraductaal muismodel en klinische stalen van TNBK patiënten. We zullen ook nagaan of de blokkering van CHI3L1 een therapeutisch effect oplevert en of het synergistisch werkt met immunotherapeutica om finaal CHI3L1 blokkering als een effectieve behandelingsstrategie voor TNBK te markeren en een antwoord te bieden op de hoge vraag voor betere therapeutica tegen TNBK vanuit de klinieken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Laere Steven
• Mandaathouder: Steenbrugge Jonas

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Oncologisch Onderzoek (CORE)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Uitgezaaide ziekte is verantwoordelijk voor ruim 90% van de kanker gerelateerde overlijdens. Dankzij een toenemend begrip van de biologie van kanker, komen steeds meer patiënten in aanmerking voor zogenaamde doelgerichte geneesmiddelen. De werkzaamheid van deze geneesmiddelen hangt af van specifieke eigenschappen van de kankercellen. Het kunnen aantonen van deze eigenschappen helpt bij het voorspellen welke patiënten wel en niet zullen reageren op de behandeling. Bovendien heeft onderzoek aangetoond dat aan- of afwezigheid van deze eigenschappen kan veranderen naarmate de kanker vordert en uitzaait. Omdat het in de praktijk moeilijk is om herhaaldelijk uitzaaiingen te bemonsteren, zullen we in dit onderzoek nagaan in hoeverre kankercellen geïsoleerd uit bloedstalen van patiënten met uitgezaaide borstkanker dezelfde eigenschappen hebben als de kankercellen in de uitzaaiingen. Dit zal worden uitgevoerd door veranderingen in het erfelijk materiaal van kankercellen uit de bloedbaan te vergelijken met deze uit uitzaaiingen. Het kunnen uitvoeren van dergelijk onderzoek op een bloedstaal, heeft als belangrijkste voordelen dat de test eenvoudig en veelvuldig herhaald kan worden en weinig belastend is voor de patiënt. Op deze manier kan een dergelijke bloedtest mogelijk een belangrijke rol spelen in een meer gepersonaliseerde kanker-geneeskunde en uiteindelijk een betere behandeling van patiënten met een uitgezaaide vorm van kanker.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Laere Steven
• Co-promotor: Peeters Marc
• Mandaathouder: Brouwer Aaltje

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Oncologisch Onderzoek (CORE)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Inflammatoir mammacarcinoom (IBC) is een zeldzame (+/- 5%), maar erg agressieve vorm van borstkanker die wordt gekenmerkt door een snelle progressie en metastasering. De diagnose is gebaseerd op klinische kenmerken (roodheid, oedeem, peau d'orange) en wordt pathologisch bevestigd. Ondanks een multidisciplinaire behandeling met onder meer neo-adjuvante op antracycline/taxaan gebaseerde chemotherapie blijft de 5-jaarsoverleving slechts 40% . Verder onderzoek is dus noodzakelijk. Net zoals het niet-inflammatoir mammacarcinoom (non-IBC) is IBC een heterogene groep waarin alle klassieke moleculaire subtypes voorkomen. Genexpressieanalyse, uitgevoerd door ons labo, heeft aangetoond dat de meeste verschillen in mRNA-expressie tussen IBC en non-IBC bepaald worden door deze moleculaire subtypes en dat de genen die wel verschillend tot expressie komen voornamelijk gerelateerd zijn aan het tumor stroma en de immuunrespons. Daarnaast is het opvallend dat dezelfde immuunmechanismen een rol spelen in de respons op therapie bij zowel IBC als non-IBC. De verschillen in fenotype tussen IBC en non-IBC zouden dus verklaard kunnen worden door een verschillende samenstelling van het immuun infiltraat of een minder functionele respons van het immuunsysteem bij IBC. Een belangrijke manier waarop de immuunrespons in borstkanker geblokkeerd wordt, is het voorkomen van immuuninhiberende receptoren zoals PD-L1, CTLA-4, TIM-3 en LAG-3 op immuun- en tumorcellen. Daarom willen we in dit onderzoek in eerste instantie met behulp van immunohistochemische kleuringen de samenstelling van het immuuninfiltraat beoordelen in IBC en kijken of dit verschillend is van non-IBC. Daarnaast willen we ook de expressie van verschillende immuuninhiberende receptoren nakijken. Door de associatie van verschillende celtypes of immuuninhiberende receptoren met de respons op behandeling, overleving of tumoreigenschappen na te gaan zullen we in staat zijn om te bepalen welke cellen of functionele merkers in staat zijn om respons of prognose te voorspellen. Bovendien zal de combinatie van deze gegevens met genexpressiedata van de tumor ons meer leren over welke genetische en signaaltransductie wegen een belangrijke rol spelen in de groei van IBC tumoren. Op deze manier kan dit onderzoek ook leiden tot nieuwe (immuno)therapeutische mogelijkheden als we deze wegen kunnen gaan blokkeren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Dam Peter
• Co-promotor: Colpaert Cecile
• Co-promotor: Trinh Xuan Bich
• Co-promotor: Van Laere Steven
• Mandaathouder: Van Berckelaer Christophe

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Oncologisch Onderzoek (CORE)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Een recente analyse van gene expressie gegevens van IBC toonden aan dat IBC gekenmerkt wordt door een specifieke immuunresponse en een afwijkende TGFbeta signaalweg. In een onafhankelijk analyse werd ontdekt dat celmotiliteit geïnduceerd door TGFbeta sterk afgenomen is in vergelijking met de TGFbeta respons in non-IBC cellen. Een RNA-sequencing analyse toonde aan de dit veroorzaakt wordt door een samenwerking tussen SMAD3, MYC en YY1. De rol van SMAD3 en MYC werden daarenboven bevestigd in monsters van patiënten met IBC gebruik makend van een geïntegreerde analyse van eiwit- en geneexpressiedata. YY1 is een krachtige transcriptionele regulator die SMAD3 activiteit kan onderdrukken en MYC activiteit kan induceren. Daarenboven wordt YY1 activiteit beïnvloed door een type 2 immuunrespons, welke karakteristiek is voor IBC. De hypothese die we in dit project beogen te testen is dat de type 2 immuunrespons in IBC een YY1 activiteit veroorzaakt waardoor MYC wordt geactiveerd en SMAD3 activiteit wordt geblokkeerd. De geblokkeerde SMAD3 activiteit kan aan de basis liggen van de vorming van tumor embolen, het pathologische kenmerk van IBC, via collectieve migratie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Laere Steven
• Mandaathouder: Rypens Charlotte

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Uitgezaaide ziekte is verantwoordelijk voor ruim 90% van de kanker gerelateerde overlijdens. Dankzij een toenemend begrip van de biologie van kanker, komen steeds meer patiënten in aanmerking voor zogenaamde doelgerichte geneesmiddelen. De werkzaamheid van deze geneesmiddelen hangt af van specifieke eigenschappen van de kankercellen. Het kunnen aantonen van deze eigenschappen helpt bij het voorspellen welke patiënten wel en niet zullen reageren op de behandeling. Bovendien heeft onderzoek aangetoond dat aan- of afwezigheid van deze eigenschappen kan veranderen naarmate de kanker vordert en uitzaait. Omdat het in de praktijk moeilijk is om herhaaldelijk uitzaaiingen te bemonsteren, zullen we in dit onderzoek nagaan in hoeverre kankercellen geïsoleerd uit bloedstalen van patiënten met uitgezaaide borstkanker dezelfde eigenschappen hebben als de kankercellen in de uitzaaiingen. Dit zal worden uitgevoerd door veranderingen in het erfelijk materiaal van kankercellen uit de bloedbaan te vergelijken met deze uit uitzaaiingen. Het kunnen uitvoeren van dergelijk onderzoek op een bloedstaal, heeft als belangrijkste voordelen dat de test eenvoudig en veelvuldig herhaald kan worden en weinig belastend is voor de patiënt. Op deze manier kan een dergelijke bloedtest mogelijk een belangrijke rol spelen in een meer gepersonaliseerde kanker-geneeskunde en uiteindelijk een betere behandeling van patiënten met een uitgezaaide vorm van kanker.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Laere Steven
• Co-promotor: Peeters Marc
• Mandaathouder: Brouwer Aaltje

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Oncologisch Onderzoek (CORE)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Inflammatoir mammacarcinoom (IBC) is een zeldzame (+/- 5%), maar erg agressieve vorm van borstkanker die wordt gekenmerkt door een snelle progressie en metastasering. De diagnose is gebaseerd op klinische kenmerken (roodheid, oedeem, peau d'orange) en wordt pathologisch bevestigd. Ondanks een multidisciplinaire behandeling met onder meer neo-adjuvante op antracycline/taxaan gebaseerde chemotherapie blijft de 5-jaarsoverleving slechts 40% . Verder onderzoek is dus noodzakelijk. Net zoals het niet-inflammatoir mammacarcinoom (non-IBC) is IBC een heterogene groep waarin alle klassieke moleculaire subtypes voorkomen. Genexpressieanalyse, uitgevoerd door ons labo, heeft aangetoond dat de meeste verschillen in mRNA-expressie tussen IBC en non-IBC bepaald worden door deze moleculaire subtypes en dat de genen die wel verschillend tot expressie komen voornamelijk gerelateerd zijn aan het tumor stroma en de immuunrespons. Daarnaast is het opvallend dat dezelfde immuunmechanismen een rol spelen in de respons op therapie bij zowel IBC als non-IBC. De verschillen in fenotype tussen IBC en non-IBC zouden dus verklaard kunnen worden door een verschillende samenstelling van het immuun infiltraat of een minder functionele respons van het immuunsysteem bij IBC. Een belangrijke manier waarop de immuunrespons in borstkanker geblokkeerd wordt, is het voorkomen van immuuninhiberende receptoren zoals PD-L1, CTLA-4, TIM-3 en LAG-3 op immuun- en tumorcellen. Daarom willen we in dit onderzoek in eerste instantie met behulp van immunohistochemische kleuringen de samenstelling van het immuuninfiltraat beoordelen in IBC en kijken of dit verschillend is van non-IBC. Daarnaast willen we ook de expressie van verschillende immuuninhiberende receptoren nakijken. Door de associatie van verschillende celtypes of immuuninhiberende receptoren met de respons op behandeling, overleving of tumoreigenschappen na te gaan zullen we in staat zijn om te bepalen welke cellen of functionele merkers in staat zijn om respons of prognose te voorspellen. Bovendien zal de combinatie van deze gegevens met genexpressiedata van de tumor ons meer leren over welke genetische en signaaltransductie wegen een belangrijke rol spelen in de groei van IBC tumoren. Op deze manier kan dit onderzoek ook leiden tot nieuwe (immuno)therapeutische mogelijkheden als we deze wegen kunnen gaan blokkeren. 

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Dam Peter
• Co-promotor: Van Laere Steven
• Mandaathouder: Van Berckelaer Christophe

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Borstkanker is één van de meest voorkomende kankers bij vrouwen en wordt gekenmerkt door een hoog sterftecijfer. Ondanks de ontdekking van nieuwe en veelbelovende therapieën om deze dodelijke ziekte te bestrijden bij muizen, falen de meeste experimentele geneesmiddelen in klinische testen bij patiënten. Er is dus een erkende nood aan de ontwikkeling van nieuwe muismodellen die het ziekteproces van borstkanker bij de mens – namelijk zowel de groei als de uitzaaiing van borsttumoren - beter nabootsen en daardoor meer representatief en geschikt zijn voor innovatief geneesmiddelenonderzoek. Onze onderzoeksgroep heeft recent een innovatief muismodel voor borstkanker ontwikkeld waarbij sterk uitzaaiiende borstkankercellen via het tepelkanaal ("intraductaal") geïnjecteerd worden in de melkklier - waar borsttumoren typisch ontstaan - van melkproducerende vrouwelijke muizen. In dit doctoraatsproject willen we ons muismodel voor borstkanker vergelijken met het klassieke muismodel voor borstkanker waarbij borstkankercellen in het vetweefsel rond de melkklier worden geïnjecteerd. De geïnjecteerde borstkankercellen zijn zo ontworpen dat deze met een gevoelige camera kunnen gedetecteerd worden, waardoor we het proces van tumorgroei tot uitzaaiing van tumoren (met name ook via de lymfevaten) kunnen volgen bij levende muizen. Omdat het immuunsysteem van deze muizen intact is, zullen we ook de invloed van het immuunsysteem op de groei en uitzaaiing van borsttumoren kunnen onderzoeken bij beide muismodellen. Uit deze resultaten zullen we vervolgens interessante doelwitten voor immunotherapie kunnen identificeren. Ons onderzoek zal ook klinische toepassingsmogelijkheden bieden zowel door de genexpressie van borsttumoren uit beide muismodellen te vergelijken met deze van stalen uit patiënten met borstkanker, als door het testen van experimentele geneesmiddelen tegen borstkanker.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Laere Steven

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Uitgezaaide ziekte is verantwoordelijk voor ruim 90% van de kanker gerelateerde overlijdens. Dankzij een toenemend begrip van de biologie van kanker, komen steeds meer patiënten in aanmerking voor zogenaamde doelgerichte geneesmiddelen. De werkzaamheid van deze geneesmiddelen hangt af van specifieke eigenschappen van de kankercellen. Het kunnen aantonen van deze eigenschappen helpt bij het voorspellen welke patiënten wel en niet zullen reageren op de behandeling. Bovendien heeft onderzoek aangetoond dat aan- of afwezigheid van deze eigenschappen kan veranderen naarmate de kanker vordert en uitzaait. Omdat het in de praktijk moeilijk is om herhaaldelijk uitzaaiingen te bemonsteren, zullen we in dit onderzoek nagaan in hoeverre kankercellen geïsoleerd uit bloedstalen van patiënten met uitgezaaide borstkanker dezelfde eigenschappen hebben als de kankercellen in de uitzaaiingen. Dit zal worden uitgevoerd door veranderingen in het erfelijk materiaal van kankercellen uit de bloedbaan te vergelijken met deze uit uitzaaiingen. Het kunnen uitvoeren van dergelijk onderzoek op een bloedstaal, heeft als belangrijkste voordelen dat de test eenvoudig en veelvuldig herhaald kan worden en weinig belastend is voor de patiënt. Op deze manier kan een dergelijke bloedtest mogelijk een belangrijke rol spelen in een meer gepersonaliseerde kanker-geneeskunde en uiteindelijk een betere behandeling van patiënten met een uitgezaaide vorm van kanker.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Laere Steven
• Co-promotor: Peeters Marc
• Co-promotor: Van Camp Guy
• Mandaathouder: Brouwer Aaltje

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van deze studie is een multi-centrische validering van een gevoelige assay om de aanwezigheid van klassieke en alternatieve androgeen receptor transcripten te testen in circulerende tumorcellen van patiënten met een castratie-resistent prostaatcarcinoom. Deze test zal toelaten te voorspellen of een patient met castratie-resistent prostaatcarcinoom gevoelig zal zijn voor hormonale behandeling (e.g. abiraterone en enzalutamide) en zal dus bijdragen aan het ontwikkelen van een meer depersonaliseerde behandeling bij deze groep van patiënten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Laere Steven
• Co-promotor: Dirix Luc

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project beoogt de moleculaire karakterisering van uitzaaiingen in de lever met verschillende groeipatronen. In een recente studie werd aangetoond dat deze groeipatronen klinisch relevant zijn (Frentzas et al, Nat Med, in press). Het vervangende groeipatroon, waarbij tumorcellen de normale hepatocyten vervangen zonder de architectuur van de lever te verstoren, kent een agressiever natuurlijk ziekteverloop alsook een beperkte gevoeligheid aan anti-angiogene behandeling. Dit wordt verklaard doordat de tumorcellen die de haptocyten vervangen gebruik maken van de natuurlijke bloedtoevoer van de lever en dus niet afhankelijk zijn van de vorming van nieuwe bloedvaten, zoals bij het desmoplastisch groeipatroon waarbij tumorcellen omgeven worden door een band van fibreus weefsel. Door het uitvoeren van RNA-sequencing studies zullen we trachten de biologische grondslagen van de verschillende groeipatronen in kaart te brengen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Laere Steven

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit POC project omvat een medische haalbaarheid en prospectieve validatiestudie van een potentieel nieuwe biomerker voor resistentie tegen androgeen receptor (AR)-gerichte therapie in de behandeling van castratie-resistent prostaatcarcinoom.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Laere Steven

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de opdrachtgever. UA levert aan de opdrachtgever de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Laere Steven

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Studie van de histologische en biologische eigenschappen van het vervangend, 'niet-angiogeen' groeipatroon van levermetastasen van carcinomen bij de mens, waarbij ook het groeipatroon van de primaire tumor vergeleken wordt met dit van de metastase bij individuele patiënten. Bepaling van de invloed van het groeipatroon van levermetastasen, angiogeen of niet-angiogeen, op het klinisch verloop. Vergelijking van de medische beeldvorminggegevens (CT na contrast en/of NMR) in de verschillende groeipatronen. De aan te wenden technieken zijn weefsel-microarrays voor bepalen van angiogenese parameters, expressie van adhesiemolecules en van VEGF, elektronenmicroscopie voor bestuderen van de morfologie van geïncorporeerde vaten, RNA-isolatie van weefsel na laser-microdissectie en bepaling van genexpressie van genen betrokken bij angiogenese gebruik makend van real-time RT-PCR. Voorbereiden van een cDNA microarray experiment.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Marck Eric
• Mandaathouder: Van Laere Steven

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject