Ulrike Van Daele hoofddocent - vicedecaan

Onderzoek Ulrike Van Daele

Onderzoeksgroep

Expertise

Translationeel en klinisch onderzoek bij brandwonden en littekens. Metabole veranderingen: Patiënten met ernstige brandwonden vertonen een snelle toename in metabolisme (hypermetabolisme) en een verhoogd energieverbruik naar aanleiding van de initiële inflammatie en humorale reacties na het trauma. Dit veroorzaakt een cascade aan negatieve reacties met spiermassa verlies tot gevolg, bovenop het verlies in spiermassa ten gevolge van de bedrust. Verlies aan spiermassa leidt tot insuline resistentie en kan op gezondheidsvlak lange termijn gevolgen hebben. Sommige gevolgen treden op vanaf de eerste dagen na het trauma en kunnen tot drie jaar na wondsluiting aanhouden. Insuline resistentie wordt opgewekt door verscheidene katabole factoren, maar daarnaast speelt ook het verlies aan spiermassa zelf een belangrijke rol in dit mechanisme. Insuline resistentie, wat uiteindelijk kan leiden tot diabetes mellitus, is een lange termijn complicatie die een ernstige impact heeft op toekomstige comorbiditeit en mortaliteit bij deze populatie. We doen onderzoek naar de korte- en langetermijneffecten zijn van brandwonden op energiemetabolisme, verlies aan spiermassa, insuline resistentie en inflammatie en het effect van oefentherapie op deze parameters bij volwassenen en in een ratmodel. Litteken veranderingen: Fibrose en littekenvorming van de huid vormen een aanzienlijke fysiologische en psychologische belasting voor patiënten. Littekens kunnen worden veroorzaakt door lichamelijk trauma, chirurgische incisies, brandwonden en zelfs acne. De meeste oppervlakkige verwondingen, die de dermis niet bereiken, laten geen significante littekens achter. Maar diepe huidverwondingen veroorzaken pathologische littekens. Andere factoren, zoals mechanische belasting, langdurige ontsteking, overactieve proliferatie, bacteriële kolonisatie en reactie op vreemde lichamen, zijn mogelijke factoren waarvan wordt aangenomen dat ze ten grondslag liggen aan de vorming of contracturen van menselijke hypertrofische en keloïde littekens. Dit kan leiden tot pijn, jeuk, functiebeperking, esthetische nadelen, angst, depressie en een slechte kwaliteit van leven van de patiënt. We doen onderzoek naar het reguleren van ontsteking en littekenvorming door op een gecontrolleerde manier mechanische krachten op de huid aan te wenden. Dit activeert een proces van mechanotransductie, dat kan worden gedefinieerd als de intracellulaire omzetting van mechanische stimuli in interne chemische signalen die gentranscriptie kunnen beïnvloeden. Verschillende niet-invasieve fysieke mechanische interventies van littekens (bijv. massage, tape en extracorporale schokgolftherapie of ESWT) oefenen mechanische belasting uit en initiëren zo mechanotransductie.

Wetenschappelijke adviesverlening bij de activiteiten van vzw Oscare. 01/01/2017 - 31/12/2024

Abstract

Oscare is een nazorg- en onderzoekscentrum voor brandwonden en littekens in Antwerpen. Het multidisciplinaire nazorgteam en de onderzoeksgroep van Oscare zijn ervaren in de behandeling van littekens sedert 2001 en ontwikkelden wetenschappelijke expertise over innovatieve behandelmethoden sedert 2008. De voorbije jaren heeft de vakgroep Revaki – Movant een succesvolle samenwerking gehad dat geleid heeft tot een eerste gezamenlijk doctoraat. Tijdens deze periode is Oscare op alle gebied gegroeid (preventie – behandeling – onderzoek). Om deze groei op onderzoeksgebied verder te ondersteunen zal de vakgroep Revaki – Movant, in het bijzonder Ulrike Van Daele, een actieve rol opnemen binnen de onderzoeksgroep van Oscare.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project website

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Pathofysiologische mechanismen van hypermetabolisme en spiermassaverlies, en de invloed van fysieke revalidatie daarop bij ernstige brandwonden. 01/10/2020 - 30/09/2022

Abstract

Ernstige brandwonden leiden tot een cascade aan ongewenste gevolgen zoals verhoogde inflammatie, een verhoging van een aantal humorale factoren (catecholamines, cortisol, glucagon), een verhoogd metabolisme en een verlies aan spiermassa. Deze gevolgen blijven gedurende jaren aanwezig en zorgen voor lange termijn problemen zoals gedaalde fysieke fitheid en verhoogd risico op de ontwikkeling van diabetes. Heel wat van de gevolgen na brandwonden worden nog steeds onvoldoende begrepen. Pogingen om de effecten van hypermetabolisme, het verlies aan spiermassa en de inflammatoire reactie tegen te gaan zijn dan ook onvoldoende succesvol. Bij andere kritische ziektes blijkt oefentherapie alvast gedeeltelijk een oplossing te bieden om gelijkaardige problemen te voorkomen en/of de ongewenste gevolgen terug te schroeven. In dit project wordt onderzocht 1) wat de korte- en langetermijneffecten zijn van brandwonden op energiemetabolisme, verlies aan spierkracht en inflammatie bij volwassenen en 2) wat het effect is van een 8-week durend oefenprogramma tijdens de initiële periode van hospitalisatie op deze parameters.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Cellulaire en moleculaire aspecten van skeletale spierafbraak in een rat model met ernstige brandwonden. 01/10/2019 - 30/09/2023

Abstract

Patiënten met ernstige brandwonden vertonen een snelle toename in metabolisme (hypermetabolisme) en een verhoogd energieverbruik naar aanleiding van de initiële inflammatie en humorale reacties na het trauma. Dit veroorzaakt een cascade aan negatieve reacties met spiermassa verlies tot gevolg, bovenop het verlies in spiermassa ten gevolge van de bedrust. Verlies aan spiermassa leidt tot insuline resistentie en kan op gezondheidsvlak lange termijn gevolgen hebben. Sommige gevolgen treden op vanaf de eerste dagen na het trauma en kunnen tot drie jaar na wondsluiting aanhouden. Insuline resistentie wordt opgewekt door verscheidene katabole factoren, maar daarnaast speelt ook het verlies aan spiermassa zelf een belangrijke rol in dit mechanisme. Insuline resistentie, wat uiteindelijk kan leiden tot diabetes mellitus, is een lange termijn complicatie die een ernstige impact heeft op toekomstige comorbiditeit en mortaliteit bij deze populatie. Spierafbraak is een kenmerk van brandwonden maar het onderliggende pathofysiologische mechanisme is niet goed gekend. Het hoofddoel van dit project is de onderliggende mechanismen van spierafbraak te onderzoeken in een rat model met ernstige brandwonden (>40% TBSA). In een eerste deel van de studie wordt het metabole profiel van de skeletspieren, lever en bloed bepaald na ernstige brandwonden. In het tweede deel zullen dezelfde uitkomstmaten opgevolgd worden bij minimaal gebruik van de spieren doormiddel van achterbeen ondersteuning al dan niet in combinatie met oefeningen. Als derde zal een immuun-histochemische, Western-blotting en biochemische analyse gemaakt worden van de activatie en inhoud van satelliet cellen, spier-capilarisatie, autofagie en /of metabole signaal paden. Tot slot zal een chemische blokkage van myostatin als spierafbraak regulator onderzocht worden. De resultaten van dit project zullen worden gekoppeld aan de resultaten van ons lopend klinisch FWO project over oefentherapie bij patiënten met ernstige brandwonden.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Pathofysiologische mechanismen van hypermetabolisme en spiermassaverlies, en de invloed van fysieke revalidatie daarop bij ernstige brandwonden. 01/10/2018 - 30/09/2020

Abstract

Ernstige brandwonden leiden tot een cascade aan ongewenste gevolgen zoals verhoogde inflammatie, een verhoging van een aantal humorale factoren (catecholamines, cortisol, glucagon), een verhoogd metabolisme en een verlies aan spiermassa. Deze gevolgen blijven gedurende jaren aanwezig en zorgen voor lange termijn problemen zoals gedaalde fysieke fitheid en verhoogd risico op de ontwikkeling van diabetes. Heel wat van de gevolgen na brandwonden worden nog steeds onvoldoende begrepen. Pogingen om de effecten van hypermetabolisme, het verlies aan spiermassa en de inflammatoire reactie tegen te gaan zijn dan ook onvoldoende succesvol. Bij andere kritische ziektes blijkt oefentherapie alvast gedeeltelijk een oplossing te bieden om gelijkaardige problemen te voorkomen en/of de ongewenste gevolgen terug te schroeven. In dit project wordt onderzocht 1) wat de korte- en langetermijneffecten zijn van brandwonden op energiemetabolisme, verlies aan spierkracht en inflammatie bij volwassenen en 2) wat het effect is van een 8-week durend oefenprogramma tijdens de initiële periode van hospitalisatie op deze parameters.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Het effect van bewegen op energiegebruik en spierfunctie bij zware brandwonden patiënten. 01/10/2017 - 30/09/2018

Abstract

Ernstige brandwonden [≥ 30% totaal lichaamsoppervlak] gaan gepaard met een onmiddellijke ontstekingsreactie en een verhoging van een aantal humorale factoren (catecholamines, cortisol, glucagon) die leiden tot een snelle toename van de stofwisseling (hypermetabolisme). Deze katabole toestand leidt tot een sterk verhoogd energieverbruik. Deze cascade van negatieve reacties heeft, bovenop het verlies in spiermassa ten gevolge van de bedrust zelf, een extra afname van spierweefsel tot gevolg De sterkverhoogde stofwisseling (o.a. verhoogd bloedglucose gehalte) en het verlies aan spiermassa leiden tot insuline resistentie en kan op lange termijn ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Sommige van deze gevolgen treden op vanaf de eerste dagen na het ontstaan van het trauma en kunnen tot drie jaar na wondsluiting aanhouden. Insuline resistentie kan uiteindelijk leiden tot diabetes mellitus wat een van de lange termijn complicaties bij deze populatie is. Het is aangetoond dat fysieke oefentherapie (training) een significant effect heeft op zowel het metabolisme als op de skeletale spierfunctie bij o.a. oncologische, cardiale, pulmonale en diabetes patiënten. Bovendien is gebleken dat fysieke oefeningen de algemene gezondheid van patiënten op intensive care afdelingen positief beinvloed. In de huidige studie zullen we onderzoeken wat het gevolg is van een zware brandwond op het energiegebruik, hypermetabolisme (insuline resistentie en onstekingsreactie) en op de spierfunctie (specifiek spierkracht). Naast deze fundamentele onderzoeksvraag zullen we nagaan wat het effect is van een 8 weken durend krachtrainingsprogramma (3 maal/week) op het energiegebruik, de hypermetabole situatie en op spierfunctie. Op lange termijn (1 jaar) willen we de gezondheidseffecten (oa. Kwaliteit van Leven) vergelijken tussen de patiënten die de standaard behandeling kregen en de patiënten die daarbovenop krachttraining kregen. Hiervoor zullen we zowel ziekte specifieke als generieke vragenlijsten gebruiken.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Spanningsverlagende tape als mechanotherapie voor hypertrofe brandwondenlittekens 01/07/2017 - 31/12/2018

Abstract

Achtergrond: Hypertrofe littekens na brandwonden zijn nog steeds een probleem en een klinische uitdaging. De prevalentie van hypertrofie na brandwonden bedraagt 70%. Daarnaast is er toenemend bewijs dat mechanische krachten inflammatie en fibrosevorming kunnen reguleren. Bijgevolg kan dit therapeutisch gebruikt worden om weefselherstel te stimuleren en om weefsel te remodelleren. Dit mechanisme wordt beschreven als "mechanotherapie". Specifieke doelstellingen: Met een STIMPRO-financiering kunnen we de hypothese bevestigen dat mechanotherapie pathologische brandwondenlittekens kan remodelleren en dit onder de vorm van een nieuw ontwikkelde, spanningsverlagende tapingtechniek. Daarnaast onderzoeken we of dit gerelateerd is aan de fasen van weefselherstel (proliferatie/ maturatie). Hierbij zal de meting van verschillende littekenvariabelen fundamentele informatie verschaffen die nodig is voor de verdere ontwikkeling van mechanotherapie. Innovatie: Dit is de eerste studie die tracht de hypothese van mechanotherapie te bevestigen aan de hand van afname van krachten op het litteken door het gebruik van elastische tape. Methode: Een prospectieve cohortstudie zal uitgevoerd worden. De littekens zullen behandeld worden met "standard of care" (drukkledij, siliconen en hydratatie zoals voorgeschreven door de behandelende arts) + mechanotherapie (een nieuw ontwikkelde taping techniek met kinesio tape). Een zes maanden inclusie- en interventie periode, gevolgd door een twaalf maanden follow-up en afsluitingsperiode zal gehanteerd worden, wat de totale duurtijd van het project brengt op achttien maanden. Link met vorig en toekomstig onderzoek: Dit project is een verderzetting van het werk uitgevoerd door ons consortium (REVAKI & Oscare). Onze samenwerking heeft reeds geleid tot het doctoraal proefschrift van Jill Meirte in 2016, zes gezamenlijke publicaties in peer reviewed internationale tijdschriften en meerdere presentaties op internationale congressen. Voorafgaand aan deze studie werd een pilootstudie uitgevoerd. De bevestiging dat de nieuwe techniek effectief spanningsverlagend werkt was een noodzakelijke voorbereidende stap voor het huidige projectvoorstel. Financiering en uitvoering van het project beschreven in deze aanvraag, moet onze kansen op toekomstige financiering significant verhogen, bijvoorbeeld voor de aanvraag van een gerandomiseerde klinische trial (bv. FWO-TBM).

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Barrière eigenschappen van littekenweefsel bij fysiotherapie. 01/07/2014 - 31/12/2015

Abstract

Ondanks het feit dat fysische applicaties binnen de fysiotherapie toegepast wordt schiet de evidence based practice tekort. De huid is een belangrijke barrière voor deze applicaties. Bij littekens, vaak voorkomend bij patiënten in behandeling bij de kinesitherapeut, zijn er bovendien veranderingen in de histologie van de huid. Dit project heeft als doel doorlaatbaarheid van littekenweefsel te onderzoeken voor vaso-actieve topicale applicaties.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Manuele en mechanische defibroseringstechnieken bij littekens van brandwonden en traumata. 01/10/2013 - 08/02/2017

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds Oscare. UA levert aan Oscare de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject