Immunologische voorspellers van de effectiviteit van vaccinatie in kankerpatiënten: Lessen uit de COVID-19 pandemie 01/11/2024 - 31/10/2025

Abstract

COVID-19, de ziekte veroorzaakt door het coronavirus SARS-CoV-2, kan verschillende symptomen veroorzaken, van asymptomatisch of een milde verkoudheid tot ernstige longontsteking en zelfs overlijden. Kankerpatiënten hebben een hoger risico op ernstige ziekte en overlijden door COVID-19 omwille van hun verzwakt immuunsysteem hebben. Hierdoor werden ze prioritair gevaccineerd tegen COVID-19, hoewel er aanvankelijk weinig gegevens waren over de veiligheid en effectiviteit van de vaccins in kankerpatiënten. Onderzoek heeft aangetoond dat kankerpatiënten na de basis vaccinatie, bestaande uit twee dosissen van het COVID-19 vaccin, een verminderde immuunrespons hebben, maar dat ze over het algemeen de vaccins goed verdragen. Na toediening van een derde dosis (eerste booster) lijkt hun immuunrespons meer op die van gezonde personen. Aangezien COVID-19 zich ontwikkelt tot een endemisch virus, is het belangrijk om te begrijpen hoe en op welke niveaus COVID-19 vaccinatie het immuunsysteem van kankerpatiënten beïnvloedt. Veel onderzoek in het veld van COVID-19 richt zich voornamelijk op IgG en neutraliserende antilichamen, maar ook IgA antilichamen spelen een belangrijke rol in de immuniteit. IgA antilichamen bevinden zich voornamelijk in de slijmvliezen en elimineren ziekteverwekkers op de locatie waar ze het lichaam binnen dringen (bv. neus en mond). Studies hebben aangetoond dat IgA niveaus bij influenza verband houden met de effectiviteit van het influenza vaccin, en dat IgA antilichamen effectiever zijn dan IgG antilichamen bij het voorkomen van infecties. Deze observaties illustreren dat de aanwezigheid van IgA antilichamen mogelijks een betere voorspeller is voor bescherming tegen infectie in vergelijking met de frequent geanalyseerde IgG antilichamen, maar studies over IgA-productie na COVID-19 vaccinatie zijn schaars. Er is ook weinig onderzoek gedaan naar de rol van aangeboren immuuncellen bij de immuunrespons na vaccinatie. Recent onderzoek heeft gesuggereerd dat NK cellen (aangeboren witte bloedcellen die een belangrijke rol spelen bij het bestrijden van virussen), mogelijk kunnen voorspellen hoe goed het COVID-19 vaccin werkt bij gezonde vrijwilligers en patiënten met een verzwakt immuunsysteem zonder kanker. Dit is in lijn met ander onderzoek dat het potentieel van NK-cellen als merker voor een functionele immuunrespons aanhaalt. Maar omdat NK cellen ook betrokken zijn bij de bestrijding van tumoren en kunnen worden beïnvloedt door een kankerbehandeling, is het momenteel niet geweten of deze bevindingen ook gelden voorkankerpatiënten. Het doel van deze studie is het in kaart brengen van de antilichaamdynamiek achter een COVID-19 doorbraakinfectie en onthullen welk type antilichaam (IgG vs IgA) de beste indicator is voor bescherming tegen infectie. Anderzijds onderzoeken we of NK cellen de immuunreactie na COVID-19 vaccinatie kunnen voorspellen bij kankerpatiënten. Deze inzichten zullen bijdragen bij het ontwikkelen van effectievere vaccinatiestrategieën voor kankerpatiënten tijdens toekomstige endemische uitbraken van COVID-19 en wanneer andere virussen opduiken.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Onderzoek die de immuunREActie op COVID-vaccinatie in de BeLgische kankerpatiënten onthult: COVID bescherming en Vaccin veiligheid (REAL-V) 01/10/2022 - 30/09/2024

Abstract

Kankerpatiënten lopen een groter risico om ernstig ziek te worden na een infectie met het coronavirus. Hierdoor is het dus van groot belang om deze patiënten goed te beschermen door het toepassen van de hygiëne maatregelen en de "social distancing". Maar, zoals aangegeven in de richtlijnen van de Belgische en Europese Society for Medical Oncology, is het ook belangrijk om kankerpatiënten te vaccineren. Echter, in de studies die momenteel reeds zijn uitgevoerd om de werkzaamheid van nieuwe coronavaccins te testen, werden nauwelijks of geen patiënten met kanker onderzocht. Door de kanker op zich of door de behandeling ervan zou het kunnen dat het coronavaccin minder goed werkt of dat deze patiënten meer last hebben van neveneffecten van het vaccin. Om dit te onderzoeken zullen we in deze studie de reactie van het immuun systeem van kankerpatiënten alsook patiënten met een hematologische tumor op de verschillende COVID-19 vaccins (Pfizer, Moderna, AstraZeneca, Janssen Pharmaceutica) worden opgevolgd. Daarnaast worden ook de bijwerkingen van de verschillende vaccins in deze populatie onderzocht. Klinische gegevens van de patiënt zullen worden gecollecteerd en op verschillende tijdspunten (voor vaccinatie, 4 maand en 6 maand na (eerste) vaccinatie) zal er bloed afgenomen worden. In deze bloedstalen zullen de hoeveelheid en werkzaamheid van antistoffen tegen het SARS-CoV-2 virus bepaald worden. Gedurende de hele periode zal gevraagd worden om het optreden van eventuele neveneffecten te rapporteren. Dit kan via de App of door een vragenlijst die door ons zal worden uitgestuurd 3 dagen na elke vaccinatie. Dit onderzoek zal ervoor zorgen dat we weten hoe de afweerreactie die ontstaat als gevolg van een vaccinatie tegen het coronavirus verloopt bij kankerpatiënten.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject