Daniël Ermens is secretaris van de bibliotheek van het Ruusbroecgenootschap, assistent-conservator in de bibliotheek van het Ruusbroecgenootschap en stafmedewerker Academisch Erfgoed bij de Bijzondere Collecties. Hij is ook voorzitter van het Belgisch-Nederlandse Boekbandengenootschap.
In deze tijden van e-readers en goedkope pockets is een auteur of lezer van een boek al snel onder de indruk van ‘een harde kaft’, hoewel er in de hedendaagse boekwinkel hoofdzakelijk machinaal vervaardigde, gelijmde boeken liggen met een stukje karton aan de voor- en achterzijde om de indruk van enige luxe te wekken. Voor een ambachtelijk gebonden boek moet men een boekbinder in de arm nemen. In het preciosamagazijn van Bijzondere Collecties vind je veel voorbeelden van zulke ambachtelijk gebonden boeken uit de laatste eeuwen.
Een voorbeeld van zo’n band die de aandacht trekt is die rond Girolamo Merolla da Sorrento’s Breve, e succinta relatione del viaggio nel regno di Congo nell'Africa meridionale uit 1692, die in de tweede helft van de 19de eeuw is vervaardigd door Emile Roussele. Zijn naam vinden we aan de onderzijde van de binnenkant van het voorplat, op het ingeslagen leder, tussen de goudversiering. Daar vinden we nog een tweede naam terug: Auguste Fontaine. Hij stichtte halverwege de 19de eeuw een boekhandel in Parijs en besteedde bindopdrachten uit aan boekbinders om zo zijn boeken aantrekkelijker te maken. Op deze wijze creëerde hij de eerste ‘luxeboekhandel’. De vakkundig in marokijnleer gebonden boeken werden voorzien van een perfect uitgevoerde, gedetailleerde bladgoudversiering op de rug en de platten, en zelfs op de rand van de platten. Daarbij werden de snedes van de boeken verguld, kregen de boeken een gekleurd leeslint en werden kleurrijke, fijne kammarmers gebruikt als schutbladen. Zo kregen oude en nieuwe titels in zijn winkel een aantrekkelijke uitstraling. Het is toch jammer dat zoiets in een moderne boekwinkel nooit meer gebeurt.
Girolamo Merolla da Sorrento. Breve, e succinta relatione del viaggio nel regno di Congo nell’ Africa meridionale, Napels: Francesco Mollo, 1692.
Universiteitsbibliotheek Antwerpen, Bijzondere Collecties, MAG-P 12.1359.