Jef De Ridder is expert bij de Bijzondere Collecties. Voordien was hij catalograaf en in die tijd verwerkte hij dit convoluut met meer den 250 programmabladen van 18de-eeuws schooltoneel.
Meer dan vijf maanden heb ik gezwoegd om dit boek in te voeren in de catalogus. Vervloekt heb ik het en gevloekt heb ik op mezelf wanneer ik gaandeweg een fout ontdekte en steeds maar weer moest teruggrijpen naar de vorige vijftig of wat beschrijvingen - uiteraard is dit niet de schuld van het boek, maar het loont om op zulke momenten een zondebok te hebben. Opgeven was geen optie en zou als verraad hebben aangevoeld aangezien het aloude credo van mijn tijd op het jezuïetencollege door het moegetergde hoofd galmde: plus est en vous.
Tegelijk moesten al deze beschrijvingen gecontroleerd worden in het referentiewerk van Backer en Sommervogel, het naslagwerk van en over alles wat meer of minder fris ruikt naar jezuïeten. Breed grijnzend wachtten die twaalf boekbanden mij wekelijks op in de leeszaal. Verrassend genoeg viel het merendeel van deze schijnbaar achteloze publicaties daadwerkelijk ook te vinden. Plus est en vous.
Uiteindelijk was de beschrijving klaar, en uiteindelijk ontstond er een vorm van wederzijds respect tussen de jezuïeten en ik. Als je zo lang samen hebt doorgebracht schept dat willens nillens een band - een Stockholmsyndroom als het ware. Terecht werd deze boekband als topstuk geclassificeerd omwille van de unieke inhoud. Het biedt een inkijk op de praktijk van het Vlaamse middelbareschooltoneel in de 17de en 18de eeuw. Als in een eindeloos herhaald mantra wordt het ene na het andere verhaal door telkens een nieuwe generatie studenten met goede moed onder handen genomen. Het ding ziet er misschien niet uit, maar belichaamt wel perfect datgene waarvoor boekliefhebbers met plezier het platgetreden cliché bovenhalen om een boek niet te beoordelen op zijn buitenkant. Plus est daadwerkelijk en vous.
[Convoluut : bundel met 257 toneelprogramma's uit de 17de en 18de eeuw, van jezuïetencolleges uit de Provincia Flandria Belgica].
Universiteitsbibliotheek Antwerpen, Bijzondere Collecties, MAG-P 13.1522.
Meer lezen?
- G. Proot, Het schooltoneel van de jezuïeten in de Provincia Flandro-Belgica tijdens het ancien régime (1575-1773). Antwerpen: onuitgegeven proefschrift, 2008.