Prof. dr. Pierre Delsaerdt is hoogleraar aan het departement Geschiedenis en expert boekwetenschap. Tot augustus 2022 was hij directeur van het Ruusbroecgenootschap en hij is ook oud-conservator van de Bijzondere Collecties.
In 1991 werd het interieur van het Antwerpse Hof van Liere grondig gerestaureerd. Het universiteitsbestuur besloot om op de eerste verdieping een permanente tentoonstelling in te richten met oude prenten van Antwerpen. Die waren in de vroege 20ste eeuw verzameld door de paters van de Handelshogeschool Sint-Ignatius. Tijdens de restauratiewerken lieten we de prenten reinigen en conserveren. Ik werkte toen in de universiteitsbibliotheek. Het was mijn opdracht om de prenten in thematische clusters op te hangen. Dat deed ik samen met prof. Jacques Claes, zelf een gepassioneerde verzamelaar.
In 1993 voerde Antwerpen de titel van culturele hoofdstad van Europa. De universiteit stelde het gebouw en de nieuwe tentoonstelling een weekend open voor het publiek. Een schoonbroer van me werkte in de medische beeldvorming en had enkele prenten gedigitaliseerd. Het computerscherm zoog de aandacht van de gefascineerde bezoekers naar zich toe. Dat waren tijden.
Het thema van de tentoonstelling – de geschiedenis en de topografie van Antwerpen – sloeg aan. Ik verzorgde regelmatig rondleidingen, nu eens voor hoge bezoekers aan de universiteit, dan weer voor diverse gezelligheidsverenigingen. Een thema dat het publiek duidelijk aansprak was de Belgische Revolutie van 1830, met vele pakkende scènes die zich toen in de havenstad afspeelden. Zo ook deze litho met de rouwstoet voor een jonge martelaar van de revolutiedagen, Elie Marlier. In december 1830 was hij overleden aan zijn verwondingen, opgelopen tijdens het bombardement van de stad door het Nederlandse leger.Een hele poos later deed ik onderzoek naar de geschiedenis van openbare bibliotheken in de vroege 19de eeuw. Ik ontdekte dat de prent ook om een andere reden interessant is. De uitgever ervan, Henry Ratinckx, heeft er zijn boekhandel en Cabinet littéraire op afgebeeld, links op de prent, inclusief de etalage en een opschrift op de gevel. De voorstelling van een dramatische episode uit de Belgische Revolutie bevat dus ook een uiterst zeldzame voorstelling van een winkelbibliotheek. Zo is de prent een les in nauwkeurig observeren, niet alleen van het gebeuren dat centraal staat afgebeeld, maar ook van alles wat zich in de periferie ervan afspeelt.
Louis I Huard, Anvers, Convoi de Monsieur Elie Marlier. Henry Ratinckx, ca.1830.
Lithografie op papier.
Universiteitsbibliotheek Antwerpen, Bijzondere Collecties, Prentenkabinet, tg:uapr:957.