Archief en Erfgoed

Wikimedia Commons en Wikidata

De Universiteitsbibliotheek maakt bepaalde deelcollecties beschikbaar via Wikidata en Wikimedia Commons. Ze zijn beschikbaar als Linked Open Data en zijn vrij van auteursrechten. Momenteel bekijken we welke andere collecties zich lenen voor dergelijke projecten. 

In het verleden werden twee projecten afgerond:


De voordelen van Wikimedia Commons en Wikidata

Digitale toegang via catalogi: een eerste stap

De historische prentcollecties van de Universiteit Antwerpen zijn al een tijdje digitaal beschikbaar voor het grote publiek. In 2015 lanceerde de afdeling Bijzondere Collecties eerst de elektronische catalogus van het Prentenkabinet van de universiteit. Deze collectie bestaat uit ongeveer 1350 prenten, geproduceerd tussen de 15de en 21ste eeuw, over de geschiedenis en stadsontwikkeling van Antwerpen. In 2017 kwam daar nog een tweede catalogus bij, die van de Collectie Thijs. Dit is een verzameling van circa 1100 devotieprenten en -teksten uit de verzameling van prof. A.K.L Thijs, opnieuw met bijzondere aandacht voor de Antwerpse context.

Deze catalogi bieden gespecialiseerde informatie met afbeeldingen in hoge resolutie en zijn op die manier een ware schatkamer voor allerhande onderzoekers en geïnteresseerden. Alleen blijkt het in de praktijk niet altijd eenvoudig om dergelijke bronnen op het spoor te komen. 

Verhoogde zicht- en vindbaarheid via Wikimedia Foundation

Hoewel de catalogi vrij beschikbaar zijn als onderdeel van het Anet-netwerk, is het voor veel gebruikers, zeker buitenlandse bezoekers of leken in het vak, vaak zoeken naar een naald in een hooiberg. Voor dat soort gebruikers is het veel gemakkelijker om informatie te vinden via grote kanalen zoals Wikipedia. Deze bekende online encyclopedie is deel van een groter geheel, de Wikimedia Foundation, die ook de databank Wikidata en de mediabank Wikimedia Commons beheert.

Deze bevatten dus gegevens en beelden die gebruikt kunnen worden om Wikipedia-artikels te verrijken. Maar ze zijn ook erg nuttig buiten de Wiki-omgevingen. De inhoud van Wikidata is Linked Open Data, wat betekent dat de gegevens met elkaar verbonden en volledig open voor hergebruik zijn. Wikimedia Commons biedt dan weer alle materiaal aan met een Creative Commons-licentie, die flexibiliteit in verband met auteursrechten mogelijk maakt.

Project

Het integreren van databanken als die van het Prentenkabinet of de Collectie Thijs in de Wikimedia-omgeving heeft dus heel wat voordelen. Tegelijk is het niet triviaal om dit op een kwalitatieve manier te doen voor grote datasets. Het Expertisecentrum Digitaal Erfgoed - PACKED vzw startte daarom enige tijd geleden met een project Linked Open Data publicatie met Wikidata waar ook de afdeling Bijzondere Collecties bij kon aansluiten. Samen met een bevlogen stagiair-jobstudent en met coaching van PACKED werkte de afdeling een procedure uit waarbij zowel de metadata als de afbeeldingen van de twee prentencollecties naar Wikidata en Wikimedia Commons werden overgezet. De betrokken afbeeldingen - alles samen ca. 2000 - én hun ontsluiting worden daarbij aangeboden met de CC-0 licentie, waarmee ze wereldwijd vrij zijn van mogelijke restricties. The sky is the limit!


Wikify Antwerpen!

Onder de vlag 'Wikify Antwerpen!' en ter gelegenheid van Erfgoeddag organiseerden de Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek en de Bibliotheek van het Ruusbroecgenootschap een Wikipedia-schrijfsessie op zaterdag 27 april 2019. We werken daarbij samen met PACKED VZW en Wikimedia Belgium.

Op basis van onze rijke prentencollecties schreven we artikels over 'Antwerpse plaatsen, gebouwen en heiligen'. Het Prentenkabinet van de Universiteit Antwerpen en de Collectie Thijs vormden de basis.

Het Prentenkabinet is een collectie van ongeveer 1350 prenten, geproduceerd tussen de 15de en 21ste eeuw, over de geschiedenis en stadsontwikkeling van Antwerpen. De tweede een verzameling van circa 1100 devotieprenten en -teksten, opnieuw met bijzondere aandacht voor het Antwerpse. Beide collecties werden recent opgeladen naar Wikidata/Wikimedia.

Thema's

Hieronder volgt een summiere suggestielijst. Voor meer informatie, zie Wikify_themas.pdf

Prentenkabinet

  1. De Meir
  2. Put van Quinten Metsijs
  3. De Rode Poort
  4. De Vismark
  5. Sinjoor
  6. Hof van Liere
  7. Stoelstraat Antwerpen

Collectie Thijs

  1. Devotie tot O.-L.-Vrouw van Sint-Willibrordus/O.-L.-Vrouw troosteres der verdrukten, ook wel Maria met het Goddelijk Kind en de druiventros in de Sint-Willibroduskerk te Antwerpen en in de Keizerskapel (ook St-Annakapel of Droogscheerderskapel) geheten (twee suggesties)
  2. Sint-Julianuskapel van het Sint-Julianusgasthuis
  3. Devoties in Antwerpse kerken
  4. A.K.L. Thijs, Grondlegger van de Collectie Thijs
  5. Cornelius Van Merlen
  6. Lodewijk Joseph Fruytiers

Links

Prentenkabinet​

  1. ​Catalogus van het Prentenkabinet
  2. Het Prentenkabinet op Wikidata
  3. ​Het Prentenkabinet op Wikimedia Commons

Collectie Thijs​

  1. Catalogus van de collectie Thijs
  2. Collectie Thijs op Wikidata
  3. Collectie Thijs op Wikimedia Commons
  4. Antwerpse grafiek voor Antwerpse devoties, 1600-1850 / Lemmens, Filip. - Antwerpen, 2002

    5. Conversie Wikimedia/Wikidata

  5. https://www.uantwerpen.be/nl/projecten/erfgoedbibliotheek/digitaal/wikimedia/

    6. Universiteitsbibliotheek Antwerpen

  6. Website Bibliotheek
  7. Catalogus van de Universiteitsbibliotheek

    8. Beeldbanken (royalty free)

  8. https://www.gettyimages.be/