Goedenavond,
en dit in de eerste plaats uiteraard aan Juliana en alle familieleden van Patrice Lumumba,
beste rector, docenten, medewerkers van UAntwerpen,
en vooral beste collega-studenten,
en iedereen met Congolese en Afrikaanse roots,
welkom,
Ik ben Victorine Mpanzu Kwamy. Dit is mijn eerste jaar op deze universiteit en ik volg een schakelprogramma voor de master meertalige professionele communicatie. Naast student ben ik dit jaar de praeses van AYO, de African Youth Organisation. AYO is een studentenvereniging hier in Antwerpen. We richten ons op studenten met Afrikaanse roots of iedereen met interesse in Afrika. De doelstelling van AYO is het bieden van een ontmoetingsruimte voor Afro-Belgische jongeren om hun culturele en zelfkennis te bevorderen.
Vijf jaar geleden startte de samenwerking met AYO voor deze inhuldiging. Het was een uitdaging met verschillende bedenkingen waaronder de zorg dat wij als AYO studentenvereniging slechts werden ingeschakeld om een bepaalde indruk te wekken, maar zonder een echte participatie. Vandaag liggen deze bezorgdheden achter ons, want hier sta ik, Victorine Mpanzu Kwamy, trots voor jullie. Trots als voorzitter van AYO, maar ook trots als studente met Congolese origine die een held van haar land van herkomst de nodige eer en respect kan betonen.
Hier sta ik trots voor jullie als voorzitter van AYO, maar ook trots als studente met Congolese origine die een held van haar land van herkomst de nodige eer en respect kan betonen
Op elfjarige leeftijd leerde ik voor het eerst over Patrice Lumumba. Niet op school, maar via mijn moeder. Ze vertelde mij over de uitbuiting, het geweld en de onderdrukking waarvan Congolezen slachtoffer waren in de handen van de Belgen. Vanaf dat moment heb ik geprobeerd meer te leren over het onderwerp kolonialisme. Door te luisteren naar wat mijn ouders en grootouders over het onderwerp zeiden, door boeken te lezen, naar films te kijken, enzovoort. Bij nader inzien heb ik gemerkt dat tijdens mijn volledig schooltraject Patrice Lumumba nooit aan bod kwam, en zelfs hier aan de universiteit enkel toen we het over de inauguratie hadden.
Nu stel ik me de vraag: hoe is het gesteld met de kennis over het koloniale verleden van België voor mensen die geen Congolese origine hebben? Het koloniale verleden van België wordt niet of onvoldoende aangeleerd op de Belgische schoolbank. Uit onderzoek blijkt dat 80% van de Belgen niet weet wie Patrice Lumumba is. Dit vind ik schandalig.
Nu stel ik me de vraag: hoe is het gesteld met de kennis over het koloniale verleden van België voor mensen die geen Congolese origine hebben?
Het verhaal van Patrice Lumumba is een verhaal van moed, trots en vastberadenheid. Door zijn moed, trots en vastberadenheid om verandering te brengen is hij niet alleen een sleutelfiguur geworden in de onafhankelijkheid van zijn land, maar een inspiratiebron voor de velen die strijden voor gerechtigheid. Vandaag wordt deze aula, in een gebouw waar mannen opgeleid werden om de kolonies te besturen, vernoemd naar de man die zijn leven heeft gegeven om zijn land te bevrijden uit de klauwen van deze mannen, Patrice Lumumba. Een heel sterk en krachtige symbolische actie. Een actie die nodig is om hem en zijn strijd de nodige zichtbaarheid te geven en om bij te dragen aan de erkenning en het blootleggen van de geschiedenis, maar uiteraard mag het hier niet bij blijven.
Als student heb ik me geëngageerd bij het strategisch kader voor Global Engagement. Een strategisch kader met een focus op onderwijs, onderzoek en internationale partnerschappen. Het belangrijkste voor mij als student is de aandacht die wordt geschonken aan onderwijs en het curriculum. Dekoloniseer het curriculum! Eurocentrische kennis wordt nog te vaak als standaard beschouwd. Er moet ruimte gemaakt worden voor diverse kennisbronnen alsook aandacht geschonken worden aan de realiteit en de impact van het koloniaal verleden, en specifiek de rol van België.
Dekoloniseer het curriculum. Eurocentrische kennis wordt nog te vaak als standaard beschouwd
Het strategische kader is een uitgebreid en ambitieus kader dat oogt op het vormen van kritische en inclusieve wereldburgers. Ik hoop dat de universiteit de nodige middelen investeert en blijft vrijmaken om het kader om te vormen in een plan dat effectief geïmplementeerd kan worden op onze universiteit. Onderwijs zonder sociale rechtvaardigheid als onderwerp en kritische reflectie over privileges en verdeling van kansen blijft hol. De universiteit moet studenten handvaten aanreiken om kritisch te denken over het verleden en de huidige ongelijkheid die daaruit voorkomt, en studenten stimuleren om positieve changemakers te zijn voor de uitdagende toekomst.
Hetgeen ik mis in het beleid van de universiteit is een vangnet voor studenten die slachtoffer zijn van racisme of discriminatie. Als AYO-bestuurslid krijg ik regelmatig berichten van studenten die slachtoffer zijn van racisme of discriminatie op de universiteit. Wij doen ons best om studenten zo goed mogelijk te helpen, maar als studentenvereniging kunnen we niet veel doen. Er zijn daadwerkelijk instanties op de universiteit die deze zaken behandelen, maar ze zijn niet gekend, of de incidenten worden geminimaliseerd. Een universiteit hoort een plek te zijn waar studenten ongeacht hun afkomst of huidskleur zich veilig voelen.
Naast de discriminatie die studenten kunnen ervaren, is het aanwezig zijn van bekende extreemrechtse politiekers die hun racistische standpunten kunnen verkondigen op de universiteit een doorn in het oog van vele studenten. We hopen in de toekomst dat hierover een duidelijker standpunt komt van de universiteit.
Laten we Patrice Lumumba’s naam niet enkel gebruiken om dit auditorium te benoemen, maar laten we hem belichamen in onze acties
Dekolonisatie gaat voor mij over genormaliseerde machtsongelijkheden durven benoemen. Verandering is onvermijdelijk in het proces van dekolonisatie. Laten we Patrice Lumumba’s naam niet enkel gebruiken om dit auditorium te benoemen, maar laten we hem belichamen in onze acties. Durven verandering te brengen, vastberaden zijn om verandering te brengen. Het is heel gemakkelijk om deze actie simplistisch te bestempelen als ‘woke’, het vergt echter echte moed om een systeem gebouwd op white privilege in vraag te stellen en aan te passen. Alleen zo bekomen we structurele verandering. Want zonder echte verandering blijft onze universiteit stagneren. Stagneren in een positie waarin de mensen aan de top comfortabel zijn en de mensen aan de bodem in stilte verder lijden.
Laat we deze inauguratie beschouwen als een start. Een start om in de geest van Patrice Lumumba moedig en trots te werken aan de wereld die we morgen willen.