Op 31 maart werd de ‘Aula Patrice Lumumba’ ingehuldigd als eerbetoon aan de eerste premier van het onafhankelijk Congo, en dit in aanwezigheid van de familie van Patrice Lumumba. 

Patrice Lumumba werd op 17 januari 1961 vermoord, een moord die gebeurde in samenwerking met Belgen en met medeweten van de Belgische overheid. We herinneren hemals een prominent figuur in onze koloniale geschiedenis, een symbool van emancipatie, respect, gelijkwaardigheid en mensenrechten. 

De erfenis van het Belgische koloniale verleden is vandaag nog altijd voelbaar, ook binnen de universiteit, zie film 'Sous l'Etoile d'Or'. De manier waarop we met onze geschiedenis omgaan, toont aan hoe we de wereld van morgen willen. Lees hier de boodschap van de Rector in aanloop naar de inhuldiging.

Herbekijk de de livestream van de inhuldiging

Inhulding Aula Patrice Lumumba

Toespraak Herman Van Goethem

Rector UAntwerpen

Geachte vertegenwoordigers van de familie van wijlen Eerste Minister Patrice Lumumba,

geachte vertegenwoordigers van de Afrikaanse gemeenschap in het algemeen en vertegenwoordigers van de Congolese gemeenschap in het bijzonder,

geachte aanwezigen vanuit culturele en wetenschappelijke instellingen of vanuit een bijzondere maatschappelijk engagement,

geachte collega’s van de Universiteit Antwerpen

goede vrienden,

Ik heet u allen van harte welkom op deze bijzondere plechtigheid, hier, in de ceremoniële aula van de vroegere Belgische koloniale hogeschool. Tussen 1920 en 1962 kregen in dit gebouw mannen een eliteopleiding om nadien de kolonies te ‘besturen’. In deze aula, hier, gingen jaar na jaar de publieke verdedigingen van de eindwerken door. In deze aula, hier, werden jaar na jaar plechtig de diploma’s uitgereikt. En dit gebouw is thans het hart van de universiteit, want hier zijn al sinds vele jaren het rectoraat en de centrale diensten gevestigd.

De Universiteit Antwerpen is onrechtstreeks de opvolger van de koloniale hogeschool. In 1965 werd het personeel van de vroeger hogeschool inderdaad geïntegreerd in het Rijksuniversitair Centrum Antwerpen (RUCA). De gebouwen werden ook aan de universiteit overgedragen.

Rechts van het rectoraat is een klein monument, totaal vergeten, overwoekerd door onkruid, struiken en verborgen door bomen. Het is een monument ter nagedachtenis van Belgen uit de regio Antwerpen, gestorven in de Congo Vrijstaat, dus voor 1908.

Deze historische site is, kortom, vervuld van een verleden dat we in de ogen moeten kijken.

Het gaat in deze ceremonie niet alleen over de geschiedenis van onze universiteit en over België en zijn koloniale verleden. Want de manier waarop we met ons verleden omgaan, geeft ook aan welke wereld we willen, welke wereld we dromen.

De manier waarop we met ons verleden omgaan, geeft ook aan welke wereld we willen, welke wereld we dromen

Dit is dus niet enkel een ceremonie over het verleden, maar ook over de toekomst. Waar staan wij voor, als Universiteit Antwerpen? Welke wereld willen we?

De wereld van morgen krijgt niet alleen vorm via regeringsbeleid of in educatieve, culturele en andere maatschappelijke projecten. We bouwen aan onze samenleving ook door de manier waarop we met elkaar omgaan, hier en nu. Met waarden zoals: respect, inclusie, vertrouwen, verzoening, hoop, liefde. Ook daarin moeten we geloofwaardig zijn. En daarom, beste allen, zijn wij hier nu samen.

Vandaag krijgt deze aula de naam ‘Aula Patrice Lumumba’. Het plechtig geven van een naam is een ritueel waarmee we ons verbinden. Zoals ook het plechtig noemen van namen bijdraagt aan een herdenking. Door het ceremoniële namen geven, tonen we respect voor de mens als mens en voor het concrete individu met zijn eigen levensloop.

Patrice Lumumba werd in 1960 de eerste premier van het onafhankelijke Congo en werd op 17 januari 1961 vermoord. Hij was amper 35 jaar oud. Die moord gebeurde in samenwerking met Belgen en met medeweten van de Belgische overheid. 

Lumumba heeft aangeklaagd wat ook een Belgische parlementaire commissie onlangs heeft vastgesteld: “de koloniale overheersing en uitbuiting, het geweld en de gruweldaden, de individuele mensenrechtenschendingen en het racisme en de discriminatie”.  

In de decennia na zijn dood is Lumumba zichzelf als het ware overstegen en uitgegroeid tot een belangrijk symbool dat staat voor: emancipatie, respect, gelijkwaardigheid, mensenrechten. 

Geachtige aanwezigen, met de naam die wij aan deze aula geven, betuigen we, ten eerste, eer aan wijlen Eerste minister Patrice Lumumba, en bieden zo steun aan zijn familie en aan al wie zijn gedachtenis koestert vanuit respect voor wie hij was en is.

We verwijzen, ten tweede, naar de medeverantwoordelijkheid die België draagt in zijn dood, en dit vanuit een instelling, deze universiteit, die hoe dan ook institutioneel verbonden is met België en zijn koloniale verleden.

We engageren ons, ten derde, om ons in te zetten voor de waarden waarvoor Patrice Lumumba vandaag symbool staat.

We engageren ons om ons in te zetten voor de waarden waarvoor Patrice Lumumba vandaag symbool staat

Deze symbolische naamgeving is voor onze universiteit dus ook een engagement naar de toekomst toe.

Het debat over dekolonisering leeft in de brede samenleving, ook aan deze universiteit. Uiteraard, want wie roots heeft in de migratie, uit Afrika of elders, krijgt wel eens te maken met structureel racisme, micro-agressie, vooroordelen – soms ook aan onze universiteit zelf. Ook wij worden ook geconfronteerd met deze uitdagingen. We moeten werk blijven maken van, en nog meer inzetten op het bestrijden van deze ongelijkheidsmechanismen, zodat onze universiteit een veilige ruimte kan zijn voor elke student en elk personeelslid. Hoe doen we dat?

De Universiteit Antwerpen wil zich oprecht engageren voor de wereld van morgen. De Raad van Bestuur debatteert thans over een uitdieping van onze mission statement, met een versterkte focus op diversiteit, inclusie en respect.  We hebben een strategisch kader Globaal Engagement uitgewerkt, dat ons de komende jaren verder zal uitdagen om kritisch te reflecteren over de machtsdynamieken die een invloed hebben op onderwijs, onderzoek en onze internationale partnerschappen. Daarnaast nemen we initiatieven die ervoor zorgen dat onze universiteit een veilige ruimte voor iedereen kan garanderen. We vinden het daarom erg belangrijk om onze meldingskanalen voor grensoverschrijdend gedrag, racisme en discriminatie nog verder te versterken.

We willen een universiteit zijn waar iedereen zich zoveel mogelijk thuisvoelt

We willen een universiteit zijn waar iedereen zich zoveel mogelijk thuisvoelt. Daarbij werkt de universiteit niet enkel top-down, maar ook bottum-up. Door een veelzijdig curriculum met verbredende vakken willen we onze studenten niet enkel opleiden tot experten maar ook tot democratische burgers die met ruime blik in de wereld staan.

De Universiteit Antwerpen investeert in het sensibiliseren en professionaliseren van het docentenkorps rond het thema diversiteit. We sporen daarbij ook om de curricula en lesinhouden niet alleen te benaderen vanuit een Eurocentrisch perspectief.

In ons onderzoek willen we de SDG’s aanpakken door het versterken van internationale samenwerking en solidariteit, door het aanpakken van de globale uitdagingen en door werkprocessen kritisch in vraag te stellen.

We verdiepen ook onze traditie van intense samenwerking met academici en partnerinstellingen in het Globale Zuiden.

Dekolonisatie betekent dus dat we onze historische erfenis kritisch benaderen door een analyse en deconstructie van de machtssystemen. We hebben daarbij bijzondere aandacht voor ongelijkheden en uitsluitingsmechanismen en voor de Eurocentrische of andere kennisdominantie die uit dit alles voorvloeien en die vaak ook genormaliseerd zijn. Dit zowel vroeger als vandaag.

Dekolonisatie heeft niets met cancel culture te maken, maar net met het tegenovergestelde: licht laten schijnen op dat wat niet werd en wordt verteld en gezien

Dekolonisatie heeft niets met cancel culture te maken, maar net met het tegenovergestelde: licht laten schijnen op dat wat niet werd en wordt verteld en gezien. Om van daaruit te bouwen aan de wereld van morgen. Hierbij moet niemand iets opgeven, maar zullen we de medemenselijkheid van eenieder versterken.

En daarom, beste allen, geven we deze aula vandaag ook plechtig de naam: aula Patrice Lumumba.

Ik nodig nu Hare Excellentie Mevrouw Juliana Lumumba uit om het woord te nemen.

Discours: Juliana Lumumba

Honorable Sénateur Didier Mumengi, 

Monsieur le Recteur Herman Van Goethem,

Mesdames et Messieurs les représentants de la Communauté africaine en général et de la communauté congolaise en particulier,

Mesdames et Messieurs les représentants d’institutions culturelles et scientifiques ;

Mesdames et Messieurs les agents, les cadres et les professeurs de l’université d’Anvers ;

Mesdames et Messieurs, en vos grades et qualités,

En cet instant où l'émotion se mêle au recueillement, en ce lieu où l'histoire nous rassemble, en ces minutes si particulières : je veux dire avec gravité que le sentiment qui m'étreint au moment de prendre la parole ici devant vous est celui de l’infinie gratitude.

Je regarde ce lieu si chargé d’histoires, je regarde vos visages si graves, et j’ai du mal à croire que cette historique tanière du savoir puisse porter le nom de Patrice Lumumba!

Monsieur le Recteur, Mesdames et Messieurs de l’Université d’Anvers, vous l'avez fait. Rien ne vous y obligeait. Je vous le dis avec respect: nul lieu, autant ici en Belgique qu’au Congo, ne symbolise un regard aussi sincère et lucide jeté sur notre histoire commune!

Puisque vous savez mieux que quiconque, en formateurs universitaires patentés, que c’est souvent dans l’esprit des jeunes que s’ancrent les préjugés, les stéréotypes, le poison du négationnisme ou le venin du suprémacisme; vous avez choisi, au travers de cette consécration éclairée, de donner à vos étudiants un devoir de tous les jours et pour toujours.

Vous avez choisi de donner à vos étudiants un devoir de tous les jours et pour toujours

Ce devoir, c’est l’importance du souvenir, le refus de l'oubli, l’obligation de transmettre, de réparer et de faire vivre autant que possible une mémoire positive… Car ne rien occulter des heures sombres de l’Histoire, et particulièrement de l’histoire coloniale, la ré-convoquer sans rien effacer, sans rien nier ni rien renier, en cherchant sans cesse à comprendre et à reconnaitre; c'est tout simplement défendre une idée de l'Homme, de sa liberté, de sa dignité, de son émancipation politique et sociale, et oeuvrer pour une réconciliation des mémoires, au service de la paix.

Monsieur le Recteur, la gorge nouée, je mesure le prix de votre courage, et je loue la puissance de vos convictions. Par le geste que vous posez aujourd’hui, non seulement vous nous incitez, - nous Congolais et vous belges -, à interroger nos consciences, mais bien plus: vous transmettez à tous les peuples du monde un message essentiel, pour aujourd'hui, pour demain et pour toujours.

Ce message, c’est la commémoration d’un homme dont la vie aura aussi été une sirène de la raison, et qu’aujourd’hui, son éclat résistant à l’érosion des années, raisonne en quelque sorte en chacun de nous comme un écho intime d’une épiphanie de la liberté.

C’est la commémoration d’un homme dont la vie aura aussi été une sirène de la raison, et qu’aujourd’hui raisonne en quelque sorte en chacun de nous comme un écho intime d’une épiphanie de la liberté

Ce message, c’est surtout la prise de conscience que la liberté et la vérité ne périront jamais tant qu’il y aura des hommes et des femmes capables de mourir pour elles. Voilà pourquoi ce message, c’est d’abord et avant tout une leçon, à savoir: la science et la raison peuvent réconcilier ceux que le passé avait opposés dans le sang!

L’auditorium Patrice Lumumba devient le temple de ce message: le message du combat pour la tolérance et la fraternité humaine, contre toutes les discriminations, contre tous les racismes, contre toute xénophobie, contre tout négationnisme.

Si hier, de la conférence de Valladolid en 1550 à la Conférence de Berlin de 1885, les scènes terrifiantes de la traite négrière et les affres du colonialisme se sont déchaînées en Afrique, c'est aussi parce que certains milieux universitaires n’avaient pas su ou pas voulu condamner avec la fermeté scientifique nécessaire cette perversion absolue de l'âme humaine, cette forme la plus ignoble et la plus abjecte des crimes contre l’humanité !

Mesdames et Messieurs,

Il y a eu ces ténèbres-là, mais aujourd’hui, il y a la lumière de cet hommage fait à Patrice Lumumba, qui exprime la volonté d’affronter cette part d’ombre de l’Histoire du monde, si loin des principes de solidarité humaine, et en tirer la plus noble des leçons.

Monsieur le Recteur, comment ne pas saluer ce courage de voir avec les yeux de la science combien Patrice Lumumba pouvait être élevé au-dessus des considérations politiciennes afin d’incarner la figure la mieux à même d’unir les Belges et les Congolais.

Quelque part, cet acte signifie que cette université, où jadis étaient formés les agents coloniaux, formera désormais les artisans du co-développement belgo-congolais. C’est-à-dire: les acteurs de la nouvelle fraternité belgocongolaise.

Mesdames et messieurs,

Cette cérémonie, au-delà d’honorer Patrice Lumumba, rend hommage à l’engagement, à travers le monde et tout le long de l’histoire humaine, des hommes et des femmes qui se sont levés pour faire triompher tant les vertus de la vérité et de la justice que les idéaux de la liberté et de la solidarité, ainsi que les valeurs de la tolérance et du respect d’autrui.

L’humanisme fraternel et solidaire vers où le monde tend aujourd’hui, nous le leur devons. Mieux, c’est à eux que nous devons la naissance de l’Organisation des Nations Unies, dont un belge, Henri La Fontaine, Prix Nobel de la paix en 1913, en a été un des précurseurs. C’est d’ailleurs ici à Anvers qu’Henri La Fontaine avait organisé le Congrès international de la paix de 1894, et bien plus tard, en 1921, il va aider son ami Congolais Paul Panda Farnana, premier universitaire congolais, à organiser, à Bruxelles, la deuxième session du deuxième Congrès panafricain de l’histoire.

L’acte que pose aujourd’hui l’Université d’Anvers veut aussi dire qu’entre le Royaume de Belgique et la République Démocratique du Congo, ces vertus humanistes-là n’auraient pu avoir lieu sans le visionnaire que fût Patrice Lumumba, sans son cri de colère face aux terreurs de la colonisation et la désespérance du peuple congolais d’alors.

Mesdames et messieurs,

Je voudrais vous dire aussi l'émotion et la fierté qui sont celles de ma famille et de moi-même à être ici, pour vivre l’hommage d’un sanctuaire du savoir à un autodidacte qui avait la passion de la connaissance chevillée au corps.

Je voudrais vous dire aussi l'émotion et la fierté qui sont celles de ma famille et de moi-même à être ici, pour vivre l’hommage d’un sanctuaire du savoir à un autodidacte qui avait la passion de la connaissance chevillée au corps

En effet, sans une quelconque formation en journalisme, Patrice Lumumba a été correspondant de presse de deux organes: La Croix du Congo et La Voix du Congolais, de 1948 à 1956.

Aux aurores de son engagement politique, sans avoir été à l’Université, il a écrit en 1956 l’ouvrage dont le titre préfigurait déjà le combat qu’il allait mener: «Congo, terre d'avenir, est-il menacé?»

Enfin, et je tiens à le dire en présence de ma famille ici réunie: cette particulière consécration arrête nos larmes, qui coulent sans discontinuer depuis 62 ans. Aujourd’hui, on ne pleure pas, car c’est le jour du triomphe et non pas des chagrins. Aujourd’hui, c’est un jour heureux parce que, sans l’ombre d’un doute, où qu’il soit, Patrice Lumumba est aussi dans l’allégresse, se réjouissant de nous voir ici, tous ensemble, réunis pour placer son nom sur le fronton de cet auditorium universitaire.

Vivement donc que le souvenir de notre illustre père se mue en semence scientifique pour que de cet amphithéâtre germent les intelligences les plus humanistes.

Voilà, Monsieur le Recteur, Mesdames et Messieurs, les brèves réflexions que j'avais envie de partager avec vous, en ces circonstances particulières, où l’université d’Anvers, au travers de cet hommage à Patrice Lumumba, a radieusement fait le choix de la fraternité humaine et de la paix des mémoires, par l’écriture d’une histoire commune apaisée, pour un présent commun et solidaire.

À ceux qui s'interrogent encore sur ce qu’a fait ou ce qu’a été Patrice Lumumba, à ceux qui s'interrogent sur ce que sont les valeurs de sa lutte, vous, l’Université d’Anvers, vous apportez aujourd’hui la plus magnifique des réponses. Grâce à cette illustre consécration, nous pouvons dorénavant regarder la colonisation au fond des yeux, et notre histoire, bien en face.

Au nom de la grande famille Lumumba, et pourquoi pas au nom de la nation congolaise tout entière, je m'incline avec respect et infinie gratitude devant vous, Monsieur le Recteur ainsi que toute votre équipe, et vous dit du fond du coeur: mille mercis.

Mes remerciements les plus sincères s’adressent également à toutes celles et à tous ceux qui auront contribué à la réussite de cette grandiose journée d’hommage.

A vous tous et à vous toutes: merci.

Toespraak Victorine Mpanzu Kwamy

Student UAntwerpen en voorzitter African Youth Organisation

Goedenavond, 

en dit in de eerste plaats uiteraard aan Juliana en alle familieleden van Patrice Lumumba, 

beste rector, docenten, medewerkers van UAntwerpen, 

en vooral beste collega-studenten, 

en iedereen met Congolese en Afrikaanse roots, 

welkom,

Ik ben Victorine Mpanzu Kwamy. Dit is mijn eerste jaar op deze universiteit en ik volg een schakelprogramma voor de master meertalige professionele communicatie. Naast student ben ik dit jaar de praeses van AYO, de African Youth Organisation. AYO is een studentenvereniging hier in Antwerpen. We richten ons op studenten met Afrikaanse roots of iedereen met interesse in Afrika. De doelstelling van AYO is het bieden van een ontmoetingsruimte voor Afro-Belgische jongeren om hun culturele en zelfkennis te bevorderen.

Vijf jaar geleden startte de samenwerking met AYO voor deze inhuldiging. Het was een uitdaging met verschillende bedenkingen waaronder de zorg dat wij als AYO studentenvereniging slechts werden ingeschakeld om een bepaalde indruk te wekken, maar zonder een echte participatie. Vandaag liggen deze bezorgdheden achter ons, want hier sta ik, Victorine Mpanzu Kwamy, trots voor jullie. Trots als voorzitter van AYO, maar ook trots als studente met Congolese origine die een held van haar land van herkomst de nodige eer en respect kan betonen.

Hier sta ik trots voor jullie als voorzitter van AYO, maar ook trots als studente met Congolese origine die een held van haar land van herkomst de nodige eer en respect kan betonen

Op elfjarige leeftijd leerde ik voor het eerst over Patrice Lumumba. Niet op school, maar via mijn moeder. Ze vertelde mij over de uitbuiting, het geweld en de onderdrukking waarvan Congolezen slachtoffer waren in de handen van de Belgen. Vanaf dat moment heb ik geprobeerd meer te leren over het onderwerp kolonialisme. Door te luisteren naar wat mijn ouders en grootouders over het onderwerp zeiden, door boeken te lezen, naar films te kijken, enzovoort. Bij nader inzien heb ik gemerkt dat tijdens mijn volledig schooltraject Patrice Lumumba nooit aan bod kwam, en zelfs hier aan de universiteit enkel toen we het over de inauguratie hadden.

Nu stel ik me de vraag: hoe is het gesteld met de kennis over het koloniale verleden van België voor mensen die geen Congolese origine hebben? Het koloniale verleden van België wordt niet of onvoldoende aangeleerd op de Belgische schoolbank. Uit onderzoek blijkt dat 80% van de Belgen niet weet wie Patrice Lumumba is. Dit vind ik schandalig.

Nu stel ik me de vraag: hoe is het gesteld met de kennis over het koloniale verleden van België voor mensen die geen Congolese origine hebben?

Het verhaal van Patrice Lumumba is een verhaal van moed, trots en vastberadenheid. Door zijn moed, trots en vastberadenheid om verandering te brengen is hij niet alleen een sleutelfiguur geworden in de onafhankelijkheid van zijn land, maar een inspiratiebron voor de velen die strijden voor gerechtigheid. Vandaag wordt deze aula, in een gebouw waar mannen opgeleid werden om de kolonies te besturen, vernoemd naar de man die zijn leven heeft gegeven om zijn land te bevrijden uit de klauwen van deze mannen, Patrice Lumumba. Een heel sterk en krachtige symbolische actie. Een actie die nodig is om hem en zijn strijd de nodige zichtbaarheid te geven en om bij te dragen aan de erkenning en het blootleggen van de geschiedenis, maar uiteraard mag het hier niet bij blijven.

Als student heb ik me geëngageerd bij het strategisch kader voor Global Engagement. Een strategisch kader met een focus op onderwijs, onderzoek en internationale partnerschappen. Het belangrijkste voor mij als student is de aandacht die wordt geschonken aan onderwijs en het curriculum. Dekoloniseer het curriculum! Eurocentrische kennis wordt nog te vaak als standaard beschouwd. Er moet ruimte gemaakt worden voor diverse kennisbronnen alsook aandacht geschonken worden aan de realiteit en de impact van het koloniaal verleden, en specifiek de rol van België.

Dekoloniseer het curriculum. Eurocentrische kennis wordt nog te vaak als standaard beschouwd

Het strategische kader is een uitgebreid en ambitieus kader dat oogt op het vormen van kritische en inclusieve wereldburgers. Ik hoop dat de universiteit de nodige middelen investeert en blijft vrijmaken om het kader om te vormen in een plan dat effectief geïmplementeerd kan worden op onze universiteit. Onderwijs zonder sociale rechtvaardigheid als onderwerp en kritische reflectie over privileges en verdeling van kansen blijft hol. De universiteit moet studenten handvaten aanreiken om kritisch te denken over het verleden en de huidige ongelijkheid die daaruit voorkomt, en studenten stimuleren om positieve changemakers te zijn voor de uitdagende toekomst.

Hetgeen ik mis in het beleid van de universiteit is een vangnet voor studenten die slachtoffer zijn van racisme of discriminatie. Als AYO-bestuurslid krijg ik regelmatig berichten van studenten die slachtoffer zijn van racisme of discriminatie op de universiteit. Wij doen ons best om studenten zo goed mogelijk te helpen, maar als studentenvereniging kunnen we niet veel doen. Er zijn daadwerkelijk instanties op de universiteit die deze zaken behandelen, maar ze zijn niet gekend, of de incidenten worden geminimaliseerd. Een universiteit hoort een plek te zijn waar studenten ongeacht hun afkomst of huidskleur zich veilig voelen.

Naast de discriminatie die studenten kunnen ervaren, is het aanwezig zijn van bekende extreemrechtse politiekers die hun racistische standpunten kunnen verkondigen op de universiteit een doorn in het oog van vele studenten. We hopen in de toekomst dat hierover een duidelijker standpunt komt van de universiteit.

Laten we Patrice Lumumba’s naam niet enkel gebruiken om dit auditorium te benoemen, maar laten we hem belichamen in onze acties

Dekolonisatie gaat voor mij over genormaliseerde machtsongelijkheden durven benoemen. Verandering is onvermijdelijk in het proces van dekolonisatie. Laten we Patrice Lumumba’s naam niet enkel gebruiken om dit auditorium te benoemen, maar laten we hem belichamen in onze acties. Durven verandering te brengen, vastberaden zijn om verandering te brengen. Het is heel gemakkelijk om deze actie simplistisch te bestempelen als ‘woke’, het vergt echter echte moed om een systeem gebouwd op white privilege in vraag te stellen en aan te passen. Alleen zo bekomen we structurele verandering. Want zonder echte verandering blijft onze universiteit stagneren. Stagneren in een positie waarin de mensen aan de top comfortabel zijn en de mensen aan de bodem in stilte verder lijden.

Laat we deze inauguratie beschouwen als een start. Een start om in de geest van Patrice Lumumba moedig en trots te werken aan de wereld die we morgen willen.

Intermezzo Esohe Weyden

Campusdichter UAntwerpen

Tot het keerpunt aanbreekt 

We slagen de dagen 

als een donsdeken over ons heen 

en fluisteren zachte klanken 

tot de hoop is ingedommeld. 

Het is nog niet geweten 

hoe lang zij zal winterslapen dit jaar. 

We durven niet te luid te dromen, 

schilderen in onze hoofden 

de wereld van morgen 

in naakte tinten. 

Schroomvallig en timide lijken de nachten 

zo voorbij te gaan. 

Tot de volgende ochtend komt te ontwaken 

en de tijd is aangebroken. 

Tot we merken hoe elke seconde 

opnieuw duidelijk hoorbaar wordt. 

Hoe elke tik van de klok beweeglijk begint te galmen 

in de gangen van ons hart. 

Hoe zij samen het keerpunt vormen: 

de stemmen die de schuchterheid doen verdwijnen tot as 

en die ons de smaak van verandering doen proeven op de tong. 

De mensen van vroeger en van morgen 

die de grond onder onze voeten doen beven 

en de inspiratie vormen 

tot op vandaag. 

Eenieder 

die voortdurend zijn dromen 

klaarwakker houdt.