Volgens de Europese natuurherstelverordening mogen steden tegen 2030 geen nettoverlies aan stedelijke groene ruimte meer kennen. Daarnaast moeten ze zorgen voor een duidelijke en aanhoudende toename van het aandeel natuur binnen de stedelijke omgeving. Groene ruimte in steden is namelijk niet alleen cruciaal voor het klimaat en de biodiversiteit, maar levert ook directe voordelen op voor de mens. Zo helpt stedelijke natuur hittestress te verminderen, draagt ze bij aan het mentaal welzijn van bewoners en verhoogt ze vaak de waarde van omliggende woningen.
Deze positieve effecten maken stedelijke natuur niet alleen wenselijk, maar ook economisch relevant. Toch staan steden voor grote uitdagingen: hoe creëer je ruimte voor extra groen in dichtbebouwde wijken? En hoe financier je de bijkomende nood aan groene ruimte?
In het Living Lab Turnhout wordt onderzocht welke publieke waardecaptatie-instrumenten ingezet kunnen worden om de aanleg of het onderhoud van groene ruimte te bekostigen. Publieke waardecaptatie houdt in dat onverdiende meerwaarden worden afgeroomd die ontstaan door externe factoren, zoals publieke investeringen in groene ruimte, die in de omgeving kunnen leiden tot een stijging van de vastgoedwaarde. Vier instrumenten worden hierbij toegelicht: de differentiatie van gemeentelijke opcentiemen op de onroerende voorheffing, de verhaalbelasting, de urbanisatiebelasting en stedenbouwkundige lasten.
Onderzoeker
Caroline Van Esbroeck
Uitdaging
Hoe inkomsten genereren voor NBS, voor plancompensatie en voor de aankoop van gronden om groene zones te helpen realiseren in een sterk verstedelijkt centrum?
NBS
Versterken en beschermen van groenstructuren zoals gepland in Klimaatplan van Turnhout.
Instrument
Value capture
richt zich voornamelijk op het capteren van onverdiende voordelen die voortvloeien uit andere acties dan die van de grondeigenaar.
de resulterende inkomsten kunnen bestemd worden voor specifieke doeleinden.