Recensies

Ulco Schuurmans, arts maatschappij & gezondheid bij GD Hart voor Brabant, schreef de volgende recensie in Ja! het magazine van Artsen Jeugdgezondheidszorg Nederland:

"Het boek Mediawijs Online probeert in de eerste plaats jongeren bewust te maken van de digitale voetafdruk die zij door het gebruik van social media en internet achterlaten. Door misbruik kan het digitale klimaat omslaan in het verlies van privacy en kan iemand compleet digitaal neergesabeld worden. Het zou jou maar overkomen! De beide Belgische auteurs laten een succesvolle combinatie van theorie en praktijk zien om dat te voorkomen.

Ze laten eerst duidelijk zien hoe het werkt, daarna maken ze de lezer gevoelig voor wat er speelt, inclusief de daaraan verbonden risico’s. Vervolgens geven ze praktische tips voor preventie en aanpak van (dreigende) problemen..." 

"Samenvattend: een fris geschreven, beeldend, sensibiliserend en ontdekkend boek dat een goede hulp is bij het opvoeden en het voorkomen van vervelende problemen bij het gebruik van social media door jongeren".

Lees hier de volledige recensie... 

Mediawijs Online in top 10 mediawijze boekentips van Mediawijzer 

"Mediawijs Online gaat in op hoe je jongeren bewust kunt maken van hun digitale voetafdruk om hun online reputatie en privacy te beschermen.

Het boek werd opgesteld in samenwerking met leraren en praktijkdeskundigen uit talrijke organisaties die dagelijks beroepsmatig geconfronteerd worden met e-safetyproblemen.

Hierdoor komen bij ieder thema ook praktijkgerichte tips aan bod om kansen en problemen te herkennen, bespreekbaar te maken en jongeren bij te staan met advies."

De volledige lijst van boekentips vindt u op de website van Mediawijzer

 

Prof. dr. Peter Nikken is specialist jeugd, media en opvoeding bij het Nederlands Jeugdinstituut, bijzonder hoogleraar Mediaopvoeding aan de Erasmus-Universiteit Rotterdam en buitengewoon hoofddocent Hogeschool Windesheim Pegagogiek, minor mediaopvoeding. De volgende recensie is verschenen in Pedagogiek in Praktijk:

"... Serieus nemen van opvoedvragen en zorgen over het mediagebruik van jongeren betekent dus bovenal dat die jongeren en hun opvoeders serieuze steun, informatie of advies krijgen over hoe ze eventuele risico's van media kunnen beheersen en meer kunnen genieten van de voordelen van media. Met het boek Mediawijs online. Jongeren en sociale media proberen Michel Walrave en Joris van Ouytsel precies dat te doen, in plaats van onzekerheden en angsten bij opvoeders verder aan te wakkeren.

Het boek van Walrave en Van Ouytsel behandelt zeven relevante thema’s die spelen bij het gebruik door jongeren van sociale media, of (om in de termen van de auteurs te spreken) sociaalnetwerksites: cyberliefde, sexting, grooming, cyberpesten, locatietracking, commercie en reclame, en onlinereputatie of -identiteit. De auteurs gaan bij elk thema uitvoerig in op wetenschappelijk onderzoek naar wat het thema is, hoe vaak het voorkomt of hoeveel jongeren er last van hebben. De auteurs laten zien dat ze dit onderzoek serieus nemen waardoor een genuanceerde context gepresenteerd wordt. Als lezer snap je waarom de sociale media zo'n sterke aantrekkingskracht hebben op jongeren, en dat het gebruik niet per se slecht is. Integendeel, Walrave en Van Ouytsel laten merken dat sociale media vooral ook juist leuk en belangrijk zijn voor jongeren in hun soms roerige fase van opgroeien tot volwassene. Tegelijk maken ze heel inzichtelijk dat lang niet elke jongere gevaar loopt, welke risico’s er soms wel kunnen zijn en wat je kunt doen om de risico's te voorkomen of een uit de hand gelopen situatie te repareren.

Mediawijs online richt zich concreet op drie doelgroepen: jongeren zelf, hun ouders, en docenten in het onderwijs. Elk hoofdstuk sluit af met tips en aanbevelingen voor deze groepen, hoewel de driedeling niet heel consequent tot aan het eind wordt aangehouden. Dat ouders en (aanstaande) docenten en andere pedagogen de aanbevelingen ter harte kunnen en zullen nemen lijdt waarschijnlijk geen twijfel. Puntsgewijs en gedetailleerd biedt het boek allerlei concrete adviezen die hout snijden en uitvoerbaar zijn.

Veel informatieve publicaties laten de lezer vaak zweven, doordat tips te algemeen blijven. Zo niet Mediawijs online. Het boek, 240 pagina's dik, is bovendien goed leesbaar geschreven en gestructureerd opgemaakt. Zo nu en dan zijn er illustraties, grafieken of tabellen om het boek ook visueel aantrekkelijk te maken. Ik betwijfel of jongeren zelf zich in dit boek zullen verdiepen om te lezen hoe sociale media hun leven kunnen veraangenamen of belasten, en hoe ze daar dan zelf wat aan kunnen doen. Misschien kunnen de tips en adviezen in app-vorm worden omgezet. Ouders of docenten kunnen het dan in een educatieve setting met de jongeren over die mediaopvoeding-apps hebben".

Lees hier de volledige recensie...

Dr. Kees Van Overveld, gedragsdeskundige in het Tijdschrift voor Orthopedagogiek:

"... De jongere van nu kan niet meer zonder sociale media. Via sociale media is er 24 uur per dag contact mogelijk met een grote groep vrienden en bekenden. De smartphone lijkt voor veel jongeren een eerste levensbehoefte te zijn geworden. ‘Mijn mobiel is mijn zuurstof', zo hoorde ik laatst. Ook aan opvoeders, zoals leraren en ouders, gaat de moderne technologie niet voorbij. Ook zij richten hun dagelijkse leven in rondom toepassingen als Facebook, Twitter of Linkedln. We moeten echter constateren dat de meeste volwassenen ten opzichte van jongeren een achterstand hebben in de kennis over en/of het handig toepassen van sociale media. Het is daarom prettig dat er publicaties verschijnen die de verschillende aspecten rondom de thematiek op een rijtje zetten. Het boek 'Mediawijs online. Jongeren en sociale media' van Walrave en Van Ouytsel is zo'n publicatie. Het boek is bestemd voor ouders, leraren, jeugdwerkers en andere begeleiders van jongeren. Het onderwerp wordt in negen hoofdstukken nader verkend. De hoofdstukken hebben onderwerpen als cyberliefde, sexting, grooming, cyberpesten, reclame en onlinereputatie. Hoewel het boek is geschreven door Vlaamse auteurs, is deze publicatie zeker ook bruikbaar voor Nederlandse opvoedsituaties. De schrijvers halen regelmatig Nederlandse auteurs, sites of onderzoeken aan. 

Ik ben bijzonder content met hoofdstuk 3 over sexting. Het is een goed geschreven, informatief hoofdstuk. Sexting is het versturen van erotische berichten en foto's via de smartphone of tablet. Het onderwerp wordt vanuit diverse recente onderzoeken onderbouwd. Er zijn adviezen voor ouders (preventief en reactief), de school en ook de jongere zelf. Daarnaast wordt er ook aandacht besteed aan de juridische aspecten van sexting ('het is een vorm van kinderporno') en dat geeft dit hoofdstuk zeker een meerwaarde. Eenzelfde grondige werkwijze treffen we aan in het hoofdstuk over grooming ..."

Lees hier de volledige recensie...

Davy Nijs, orthopedagoog, docent en onderzoeker aan de Katholieke Hogeschool Limburg, coördinator van de onderzoekscel eSocialwork, schreef een recensie verschenen in TOKK, Tijdschrift voor orthopedagogiek, kinderpsychiatrie en klinische kinderpsychologie: 

"Het gevaar met boeken over jongeren en sociale media is de vergankelijkheid ervan. Vandaag is het ene medium hot en morgen is dat alweer vergeten. Ik heb het gevoel dat dit boek hieraan voorbij zal gaan. Het boek gaat over wat jongeren en adolescenten doen en hoe ze hierbij sociale media inzetten. Via sociale media zullen ze zichzelf (op een andere manier) tonen, relaties aangaan en onderhouden, babbelen, overleggen over huiswerk, spelen, ...En het gaat over hoe je als opvoeder heel concreet hierover kunt overleggen en opvoeden.

Objectief, zonder een 'belerend' vingertje uit te steken en op een aangename manier te lezen. Zo komt Mediawijs online tegemoet aan degelijke informatie voor ouders en andere opvoeders. Het is goed dat dit boek er (eindelijk) is. Het behandelt op een meer dan degelijke manier verschillende thema's en slaagt er zo in om de digital immigrants (tot nu toe ouders en opvoeders) te verbinden met de digital natives (de jongeren) en hen samen zin te doen krijgen om ook op het vlak van media een opvoedkundige dialoog te voeren. Ik was blij verrast dat de adviezen echt to the point en bruikbaar zijn. Het is duidelijk dat hier samengewerkt werd met praktijkdeskundigen. ... 

Het voorlaatste hoofdstuk geniet mijn persoonlijke voorkeur. Hier wordt ingegaan op het belang van een goede online reputatie en online reputatiemanagement. Die strategie, waarbij gebruik gemaakt moet worden van creatieve vaardigheden om mediawijs online te zijn (vooral dan instap 5, zoals beschreven in de 'online make-over'), staat nog niet bij elke gebruiker van sociale media op de voorgrond, hoewel het zeer efficiënt kan zijn bij je online zelfrepresentatie en communicatie. Hier wordt helder op ingegaan. Mediawijs Online.

Jongeren en sociale media is het eerste Nederlandstalige boek dat wetenschap en praktijkkennis over jongeren en sociale media weet te verbinden tot een degelijk naslagwerk voor de zoekende ouder, leerkracht en opvoeder. Indien dit gebruikt wordt binnen het kader van een les, groepsdiscussie of gezinsgesprek, biedt het goede houvasten en een eerste kader om het thema ‘sociale media’ genuanceerd te benaderen."

Lees hier de volledige recensie...

Patrick Koning is leraar en senior trainer/ontwikkelaar. Hij geeft les aan de ICT-Academie, adviseert en traint voor de Academie voor Teaching and Learning en is collegebreed verantwoordelijk voor de ontwikkeling en implementatie van het vak Mediawijs­heid. 

"... Elk onderwerp wordt uitvoerig uiteengerafeld. Het soort gedrag, die jongeren laten zien, wordt benoemd en waar mogelijk verklaard vanuit wetenschappelijk onderzoek. Vervolgens wordt het onderwerp vanuit zowel de negatieve als de positieve kanten belicht. Het onderwerp wordt steeds met concrete cijfers aangevuld. Ieder onderwerp wordt afgesloten met tips voor jongeren, tips voor ouders en tips voor scholen.

Het boek ‘Mediawijs Online – Jongeren en Sociale Media‘ is makkelijk leesbaar en goed onderbouwd vanuit wetenschappelijke inzichten en cijfers. Het boek bevat tips om met jongeren aan de slag te gaan. Als ik de onderwerpen plaats in het Mediawijsheid-competentiemodel van mijn boek Mediawijsheid in de klas dan worden de competenties: verbinden, benutten en bewaken (participeren) vanuit een beperkte scope, maar diepgaand en wetenschappelijk belicht. Niet de hele scope van mediawijsheid komt aan bod. De tips zijn handig, echter ontbreekt het aan concreet (les)materiaal om met jongeren aan de slag te gaan. Het boek is het een must read voor iedere docent Mediawijsheid."

Lees hier de volledige recensie... 

Inforevue, het tijdschrift van de geïntegreerde politie:

Mediawijs Online. Jongeren en sociale media.

"Jongeren en sociale media, het klikt. Maar soms loopt het fout. Cyberpesten is een klassiek voorbeeld. Daarnaast zijn grooming en sexting fenomeenbenamingen die het gebruik van sociale media om jongeren te misbruiken benoemen.

In dit boek fileren de auteurs kansen en risico's van sociale media alsook de mechanismen van misbruik en acceptatie. Mediawijs Online focust ook op hoe men jongeren bewust kan maken van hun digitale voetafdruk om hun onlinereputatie en privacy te beschermen.

Kortom, in deze praktische sensibiliseringsgids wordt het socialmediaverhaal in heldere verwoordingen geanalyseerd en gekoppeld aan de e-safetyproblematiek om valkuilen en probleemsituaties herkenbaar en bespreekbaar te maken, zowel met jongeren als ouders.

De auteurs voeren onderzoek onder de koepel van de Universiteit Antwerpen". 

Lees de recensie in het tijdschrift op pagina 2 ...

Steef De Bruijn, lector nieuwe media en hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad publiceerde de volgende recensie :

"Bij de tijd blijven is lastig, want boeken over dit onderwerp zijn verouderd voor ze bij de drukker vandaan komen. Een uitzondering op die regel verscheen vorige week bij onze zuiderburen. Alle Vlaamse scholen voor voortgezet onderwijs ontvingen het boek Mediawijs online, geschreven door twee Antwerpse onderzoekers. 

Dat dit boek relatief tijdloos is, komt doordat de auteurs zich richten op de manier waarop jongeren sociale media inzetten voor hun dagelijks leven: gesprekken voeren, huiswerk en spelletjes doen, verliefd worden en zich naar buiten toe profileren. Dat dat gisteren gebeurde via Hyves, vandaag via Facebook en morgen via Vine, 3nder of Gossup is niet zo belangrijk: als opvoeders maar op hoofdlijnen weten wat deze sociale netwerken met jongeren doen en wat de bijbehorende risico’s zijn.

Over dat laatste zijn de auteurs duidelijk. Ze gaan lastige onderwerpen als sexting (het versturen van seksueel getinte berichten, foto’s en video’s), grooming (contacten met volwassenen gericht op online seksueel misbruik) en cyberpesten niet uit de weg.

Het boek bevat verrassende analyses, over de aantrekkingskracht van sociale media voor jongeren, het gebruik van sexting als statussymbool, het belang van Facebook om sociaal kapitaal op te bouwen en het nut van een goede onlinereputatie. Het staat ook vol tips voor opvoeders en docenten om het gesprek met jongeren aan te gaan. Opvallend is dat de auteurs hun betoog telkens onderbouwen met wetenschappelijke studies. ... "

Lees hier de volledige recensie...

Peter Rossel, perschef van het bisdom Brugge en hoofdredacteur van Ministrando schreef de volgende recensie:

"Twaalfhonderd secundaire scholen kregen bij aanvang van dit schooljaar via het departement Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap een meteen inzetbare sensibiliseringsgids over de mogelijkheden en risico’s van sociale media voor jongeren.

Dat boek is vooreerst een houvast voor leraars, ouders, jeugdwerkers en andere opvoeders. Ook biedt het een wegwijzer aan anderen die al een beetje of onvoldoende vertrouwd zijn met snelle sociaalnetwerksites.

Een wijze verkenning van sociale media: het gebruik, de risico’s en de voordelen. Mediawijs online. Jongeren en sociale media is een handleiding voor jonge en minder jonge netwerkers. ...

In toegankelijke teksten, verdeeld in negen hoofdstukken, schetsen Michel Walrave en Joris Van Ouytsel op basis van wetenschappelijk onderzoek in binnen- en buitenland hoe jongeren zich online gedragen en wat de mogelijke problemen en gevaren zijn. ...

In Mediawijs online. Jongeren en sociale media focussen Michel Walrave en Joris Van Ouytsel op hoe men jongeren bewust kan maken van hun digitale voetafdruk om hun onlinereputatie en privacy te beschermen. Ze stelden deze meteen inzetbare sensibiliseringsgids op in samenwerking met leraren en praktijkdeskundigen uit talrijke organisaties die dagelijks beroepsmatig geconfronteerd worden met e-safety-problemen. Hierdoor komen bij ieder thema ook praktijkgerichte tips aan bod om kansen en problemen te herkennen, bespreekbaar te maken en jongeren bij te staan met advies. ...

De doelgroep kan ruimer zijn dan wie de auteurs aanvankelijk beogen. De inhoud is best interessant voor nieuwe, oudere en/of minder ervaren gebruikers van sociale media. ..."

Lees hier de volledige recensie...

Drs. Henrike van Diest is senior methodiekontwikkelaar en trainer bij PI Research. Deze recensie is verschenen in Kind en Adolescent:

"Ze noemen hun publicatie terecht een ‘gids’, met daarin uitleg over en aanbevelingen voor mediawijs (en dus verantwoord) omgaan met social media.

De auteurs waken voor het opgeheven vingertje. Ze leggen fenomenen als cyberpesten, grooming, en sexting duidelijk uit en beschrijven wat veilig én risicovol gebruik van sociale media jongeren oplevert.

De meerwaarde van dit boek zit hem daarom vooral in de praktische, waar mogelijk wetenschappelijk onderbouwde tips over hoe sociale media op een veilige manier gebruikt kunnen worden en welke mogelijkheden er zijn voor damage control als er toch iets mis is gegaan. "

Lees hier de volledige recensie...

Rozemarijn Vos, gezondheidszorgpsycholoog, kind en jeugd/e-health coördinator bij Accare Kinder- en Jeugdpsychiatrie, in Kind en Adolescent Praktijk:

"...Mediawijs online is een overzichtelijk boek met bruikbare, concrete tips waar ouders en begeleiders zeker mee uit de voeten kunnen. Het boek motiveert om jezelf te verdiepen in de online leefwereld van jongeren, en geeft ouders, leerkrachten en begeleiders houvast in gesprek met jongeren over de kansen en risico’s van het internet...."

Lees hier de volledige recensie...

Frank Mansoer, Tijdschrift voor Remedial Teaching: 

"... Ik heb Mediawijs Online gelezen als een nuttige gids die ouders en leerlingenbegeleiders praktijkgerichte tips biedt om de mogelijkheden en risico’s te herkennen en bespreekbaar te maken."

Lees hier de volledige recensie...

Deboekensalon.nl, recensie: 

"De wereld van jongeren is doordrenkt met online media, en dat gaat gepaard met de nodige kansen en gevaren. In een aantal duidelijke hoofdstukken wordt ingegaan op de situaties die zich voordoen, en hoe jongeren goed te begeleiden zijn. Voordeel hierin is dat er gekeken wordt naar de situatie vanuit de jongeren, maar ook vanuit de school en ouders/opvoeders. 

De thema's die voorbij komen zijn: Cyberliefde, Sexting, Grooming, Cyberpersen, Reclame en online reputatie. Een bijzonder nuttig boek voor mensen die veel met jongeren werken in het onderwijs, maar ook voor ouders! 

Omdat er veel met voorbeelden gewerkt wordt, leest het boek makkelijk weg. Het is samen met een heel aantal deskundigen opgesteld. Het boek is gericht op de Belgische en Nederlandse maatschappij."

Aad van der Drift, docent ICT en bestuurslid bij ICT-Noord, schreef een recensie in ICTnieuws.nl:

"Het boek Mediawijs Online. Jongeren en Sociale Media (Walrave en Van Ouytsel) belooft veel als je de inhoudsopgave mag geloven. De schrijvers gaan voor een delicaat onderwerp als mediawijsheid zeer prettig te werk.

De eerste regel van het boek begint met de positieve regel dat het “klikt tussen jongeren en sociale media. Dat dat zo is moge ook blijken uit de bewering ”Zo overlegt bijna de helft van de Vlaamse jongeren over schoolwerk via Facebook”. Wie zoiets neerzet heeft cijfers en kan gecontroleerd worden. In dit boek wordt ook daaraan aandacht besteed. Voor zover ik kon nagaan staat er bij iedere bewering een onderzoek verwijzing.  ..."

Lees hier de volledige recensie...

OIVO, De wakkere consument:

"Deze gids, opgesteld in samenwerking met leraren en praktijkdeskundigen uit talrijke organisaties die dagelijks beroepsmatig met e-safetyproblemen geconfronteerd worden, gaat dieper in op tal van vragen die ouders en andere jongerenbegeleiders zich stellen over de sociale media, maar ook op de kansen en risico's die deze sociale media inhouden. Kansen op het vlak van de ontwikkeling van vriendschaps- en liefdesrelaties; risico's in de vorm van cyberpesten of grooming.

Bij ieder thema komen praktijkgerichte tips aan bod. De wereld lijkt sneller te draaien dan ooit tevoren en de digitale media geven die versnelling nog een extra zetje. Mediawijs wil ervoor zorgen dat iedereen veilig en correct kan omgaan met deze nieuwe, steeds veranderende omgeving met haar eigen specifieke spelregels." 

Nel Broothaerts, coördinator Cel Projecten Child Focus,  Nadège Bastiaenen, projectmanager e-safety Child Focus, Katrijn Van den Abeele, projectmedewerker e-safety Child Focus:

"Deze sensibiliseringsgids biedt een klare kijk op het gebruik, de risico's en voordelen van sociale media. Grooming, sexting en cyberliefde zijn maar enkele van de topics die aan bod komen. Deze gids is volledig mee met het digitale tijdperk en dé ideale handleiding voor iedereen die online 'netwerkt': jong en oud." 

Erika Coene, attaché studiedienst, Gezinsbond:

"De unieke combinatie van theorie met praktische tips maken dit boek tot een waardevol instrument voor gezinnen. Een aanrader dus voor al wie in de praktijk met mediawijsheid aan de slag wil."

Elke Denys, stafmedewerker studiedienst, Awel vzw:

"Deze gids sluit aan bij wat voor jongeren een dagdagelijkse realiteit is: het communiceren via onlinecontactkanalen en alle voor- en nadelen die daaraan verbonden zijn. Hij biedt een boeiende mix van wetenschappelijke informatie en de vertaalslag naar de praktijk. De tips en adviezen zijn zonder twijfel hoogst bruikbaar voor iedereen die met jongeren werkt."

Kristof D’hanens, medewerker communicatie en nieuwe media, Mediaraven vzw:

"Grijp de kansen van digitale media is de baseline van Mediaraven. En dat wordt in dit boek perfect geïllustreerd. Media moeten in de eerste plaats 'fun' zijn. Met de praktische tips en richtlijnen uit dit boek kan elke jeugdwerker, opvoeder en leerkracht zijn jongeren begeleiden en bijstaan om op een veilige, verantwoorde en plezante manier met media te experimenteren."

 

Mediawijs Online werd ook beoordeeld door wetenschappers in het kader van de GPRC-procedure (Garanteed Peer Reviewed Content). 

Met dit kwaliteitslabel geeft de Vlaamse Uitgevers Vereniging (VUV) aan dat de publicatie die dit label draagt een peerreviewprocedure heeft doorlopen die beantwoordt aan de internationale wetenschappelijke standaarden.

De reviewers gaven hun toestemming om het volgende fragment te citeren uit hun beoordelingsverslag:

"Dit boek geeft op basis van actueel onderzoek een gedegen overzicht van hoe oudere kinderen en digitale media zich tot elkaar verhouden en wat ouders en professionele opvoeders daarover zouden moeten weten. Bij elk thema zijn concrete adviezen en tips gegeven waar de geïnteresseerde en gemotiveerde opvoeder zich aan kan spiegelen. Een fijn boek dat helpt om een goede mediaopvoeder te zijn."

"Het boek Mediawijs online geeft een actueel overzicht van het wetenschappelijk onderzoek naar socialemediagebruik onder jongeren. Het boek weet het onderzoek begrijpelijk te brengen en te vertalen naar concrete adviezen voor jongeren, ouders en scholen."