Publicaties

Toegang tot de opgelijste publicaties kan geverifieerd worden op de repository van de Universiteit Antwerpen.

S. Espeel, Prices and crises. The grain economy in fourteenth-century Flanders - zal gepubliceerd worden door de Éditions van de Académie Royale de Belgique.

Deze monografie zal een volledige herwerking zijn van het doctoraatsproefschrift. De verwachte publicatiedatum valt in het kalenderjaar 2025.

S. Espeel, “Plague and hunger. Epidemic-induced pressures on household purchasing power in fourteenth-century Flanders”, The History of the Family (guest-edited volume by prof. Dan R. Curtis (Erasmus University Rotterdam)) (aanstaande publicatie).

S. Espeel, “The seasonal movement of grain prices and volumes in the county of Flanders during the fourteenth century”, in P. Benito i Monclus & A. Furio (eds.), Grain Markets in Medieval Europe: Formation, Regulation and Integration (Publicacions de la Universitat de València, aanstaande publicatie).

S. Espeel, “Driven by crises. Price integration on the grain market in late medieval Flanders”, The Economic History Review 77/3 (2024), pp. 849-872.

DOI: https://doi.org/10.1111/ehr.13301

Abstract: Centraal in het debat over pre-industriële economische groei staat de studie van marktintegratie, een onderwerp dat de afgelopen decennia steeds meer in het brandpunt van de wetenschappelijke belangstelling is komen te staan. Dit is echter beperkt gebleven tot de vroegmoderne en moderne perioden, voornamelijk vanwege de beschikbaarheid van relevante gegevens. Er zijn nieuwe graanprijsreeksen opgesteld die teruggaan tot het begin van de veertiende eeuw voor verschillende Vlaamse steden. Als één van de dichtstbevolkte regio's in de late Middeleeuwen laat  Vlaanderen zien dat de buitengewone opeenvolging van prijsschokken in het midden van de veertiende eeuw een positieve invloed had op de mate van prijsintegratie op de graanmarkt. De Vlaamse graanmarkt functioneerde beter in tijden van crisis, maar zorgde ervoor dat de prijzen in het hele geïntegreerde systeem gestaag stegen tijdens de langdurige crisisperiode. Terwijl veel studies de late Middeleeuwen - met name de vijftiende eeuw - bestempelen als een tijdperk van economische krimp met meer geïsoleerde handelsnetwerken, toont deze studie aan dat Vlaanderen een sterk economisch geïntegreerde regio bleef.

S. Espeel, “Demesne or Leasehold? Estate Management in Southern Flanders during the Price Shocks of the Fourteenth Century”, Revue belge de philologie et d’histoire - Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis 100 (2022), pp. 275-304.

Abstract: Recent onderzoek heeft opnieuw het belang onderstreept van de veertiende eeuw als een periode van schokken en systeemovergangen, ingebed in een bredere context van instabiliteit en maatschappelijke kwetsbaarheid. Ziekte, oorlog en oogstmislukkingen veroorzaakten vaak prijsschokken op de graanmarkt waaraan verschillende spelers op deze markt zich konden aanpassen en waartegen zij konden reageren. Op basis van verschillende reeksen laatmiddeleeuwse rekeningen heb ik de aanpassingen bestudeerd in de inkomsten- en uitgavenstrategieën voor graan van
kerkelijke grootgrondbezitters, die optraden als grote producenten, distributeurs en consumenten van graan. In plaats van te ageren als passieve toeschouwers op de graanmarkt, reageerden deze grondbezitters duidelijk actief op de veranderende sociaaleconomische realiteit. Met het oog op een duurzame en op hun inwonersaantal afgestemde strategie van voedselzekerheid op langere termijn, hebben zij hun evenwicht tussen pacht en rechtstreeks beheer van hun landbouwgrond aangepast, in plaats van een op winstmaximalisatie gerichte aanpak te volgen.

S. Espeel & S. Geens, “Feeding inequalities: the role of economic inequalities and the urban market in late medieval food security. The case of fourteenth-century Ghent”, in G. Nigro (ed)., Disuguaglianza economica nelle società preindustriali: cause ed effetti – Economic inequality in pre-industrial societies: causes and effects, Datini Studies in Economic History, 1 (Firenze: Firenze University Press, 2020), p. 389-428.

Abstract: Sinds de aanpassing van het theoretisch model van voedselzekerheid (of –veiligheid) door de FAO (Food and Agricultural Organisation) meer dan twee decennia terug, is dit nog maar zelden gebruikt door historici om nieuwe inzichten te verkrijgen in premoderne maatschappijen. Om het potentieel aan te tonen van de holistische aanpak van het model voorgesteld door de FAO analyseert dit artikel de evolutie van voedselzekerheid in de rampspoedige 14e eeuw in Gent, één van de grootste steden in die periode. Op lange termijn verbeterde de toegang tot voedsel in de tweede helft van de 14e eeuw door de toenemende lonen, rijkdom en investeringen in landbouwgrond. Deze verbeteringen kunnen deels gelinkt worden aan demografische evoluties, maar er werd geen bewijs gevonden voor het bereiken van een hypothetisch Malthusiaans plafond voor de Zwarte Dood (1348). Zowel geschoolde als ongeschoolde loonarbeiders verdienden genoeg om hun gezin te voeden in het merendeel van de jaren. Op korte termijn zijn enkele periodes van duurte te identificeren (op maandelijkse basis) en te verklaren door de interacties tussen oorlog en de werking van de graanmarkt. Vooral de handelsverboden tijdens de Honderdjarige Oorlog (jaren 1340) en de verwoesting van het platteland tijdens de Gentse Oorlog (1379-1385) hadden een negatieve impact op de toegang tot voedsel. Op sociaal vlak speelde economische ongelijkheid een enorme rol in het bepalen van wie toegang tot voedsel kreeg. Rijkdom trad op als een belangrijke buffer in tijden van nood. Tijdens de tweede helft van de 14e eeuw kwam de middenklasse van de stedelijke bevolking als duidelijke winnaar naar boven, ten koste van de lagere klassen en de elite. De neergang van de textielindustrie duwde waarschijnlijk tal van ongeschoolde arbeiders in armoede. Naast de totale waarde van iemands rijkdom was de compositie hiervan ook van belang. Voedselproducerende middelen, zoals molens of bakovens, zaten geconcentreerd in de handen van de rijken. Na de Gentse Oorlog investeerde de middenklasse zijn toegenomen rijkdom in landbouwgrond, wat hen betere toegang tot voedsel opleverde.

​S. Espeel, “The grain market and preferential trade of large landowners in Flemish cities during the Age of Shocks (1330-1370)”, Mélanges de l’École Française de Rome – Moyen Âge 131-1 (2019), p. 29-44.​

Abstract: Recent onderzoek heeft de 14e eeuw terug in het daglicht gesteld als de eeuw van milieuschokken en systeemtransities. Dit artikel focust op de graanmarkt tijdens de snelle opvolging van stedelijke voedselschokken voor, tijdens en na de Zwarte Dood (1348). De grote Vlaamse steden zijn een unieke context om het ontstaan, de impact en de gevolgen van dergelijke voedselschokken te onderzoeken. Nieuw opgestelde prijsreeksen voor de steden van Brugge, Gent, Lille, Douai en Cambrai laten ons toe om de verschillende graad van impact te meten van de voedselschokken in deze periode, maar ook om de rol van de stedelijke kerkelijke instellingen te bekijken. Door hun grote rol in de graaneconomie konden zij de voedselschokken managen en zelfs in de hand werken. Dit artikel focust zich op de adaptatie van deze grootgrondbezitters op de graanmarkt tijdens duurteperiodes. Door hun verkoop van graan te veranderen met betrekking tot de hoeveelheid, frequentie en de timing konden zij de graanmarkt beïnvloeden en zich eventueel inlaten met preferentiële handel. Deze studie draagt bij tot het beter begrijpen van de causale mechanismen achter de laatmiddeleeuwse voedselcrisissen en op welke manier de stedelijke grootgrondbezitters omgingen met dergelijke crisissen en deze soms zelfs in de hand werkten.