UAntwerpen zoekt burgers om in eigen tuin op wetenschappelijke expeditie te gaan.
Het citizenscienceproject Teek a Break van de Universiteit Antwerpen zoekt vrijwilligers om teken te vangen in de eigen tuin. Samen met burgerwetenschappers willen de onderzoekers uitzoeken in welke types tuinen deze parasieten vooral voorkomen. Deelnemers knutselen eerst zelf een tekenvlag, gaan op tekenjacht en sturen de gevangen teken tenslotte op naar de universiteit. Na enkele maanden krijgen ze een specifiek tekenrapport voor hun tuin.
Teek a Break maakt deel uit van het Europese project NorthTick. Dit project zoekt duurzame oplossingen voor het stijgend aantal infecties door tekenbeten. De partners van dit Europese project zullen aanbevelingen formuleren voor het verder optimaliseren van preventie en behandeling van beten. Tuinen zijn hierbij cruciaal: in 2019 werd bijna 45% van de gerapporteerde tekenbeten op Tekennet.be opgelopen in de tuin. Daarnaast is er een toename in het aantal besmettingen met door teken overgedragen ziektes, zoals de ziekte van Lyme. Hoewel de kans op besmetting eerder klein blijft, kunnen de gevolgen voor de gezondheid groot zijn.
Het belang van Teek a Break
Dit citizenscienceproject is een essentiële stap in het verdere onderzoek naar deze parasieten en hun leefwereld. “Door vrijwilligers op tekenjacht te sturen hopen we een grote hoeveelheid data te verzamelen”, legt biologe Käthe Robert uit. “We hopen op enkele honderden vrijwilligers in Vlaanderen. Zo kunnen we in kaart brengen in welke tuinen teken voorkomen. Heel wat factoren gaan daar een rol spelen: denk bijvoorbeeld aan de inrichting of het beheer van je tuin, de aanwezigheid van huisdieren of eventuele wilde zoogdieren of vogels, de afstand tot een natuurgebied of een park… Scholen met wat groen op de speelplaats kunnen zich trouwens ook aanmelden.”
De wetenschappers willen ook achterhalen welke soorten teken er voorkomen, in welk levensstadium ze zich bevinden en of ze ziektes dragen. Käthe Robert: “Uiteraard willen we ook de interesse voor wetenschap en natuur in het algemeen, en de kennis over teken in het bijzonder, vergroten bij het brede publiek. Iedereen denkt meteen aan de ziekte van Lyme, maar de aanwezigheid van teken is biologisch gezien ook positief. Zo kan het een indicatie zijn voor de natuurlijkheid van de tuin, en de biodiversiteit erin.”
Hoe kan je deelnemen?
Wie wil deelnemen, moet eerst een ‘tekenvlag’ knutselen vooraleer op wetenschappelijke expeditie te kunnen trekken. Met de hulp van een handleiding en een instructievideo kunnen vrijwilligers stap voor stap een eigen tekenvlag maken en op tekenjacht gaan. “Wie teken vangt, moet die eerst een week in de diepvriezer steken”, legt Käthe Robert uit. “Nadien moeten ze opgestuurd worden naar het labo van Teek a Break. Ook wanneer je geen teken kan vinden, moet je dit doorgeven. Ook deze informatie is van groot belang voor het project.”