Het onderzoeksproject
De afgelopen vier jaar maakten duidelijk dat we onvoldoende voorbereid zijn op droogte en waterschaarste. Er is een proactieve, ecosysteem gebaseerde aanpak nodig om de beschikbaarheid van water te vergroten. De rol van blauwgroene maatregelen in het voorkomen of vertragen van een hydrologische droogte is hierbij essentieel. In de praktijk is het een uitdaging gebleken om te begrijpen waar en hoe men blauwgroene oplossingen het beste kan implementeren. Er is weinig bekend over 1) de effectiviteit (of neveneffecten) van deze maatregelen lokaal en op bekkenschaal en 2) hoeveel van dergelijke maatregelen er nodig zijn om het droogterisico terug te brengen tot een aanvaardbaar niveau. De meeste initiatieven worden gedreven vanuit een sectoraal perspectief, wat leidt tot gemiste synergieën en kansen. Dit leidt tot versnipperde visies en implementaties, en uiteindelijk tot een niet veerkrachtig watersysteem.
TURQUOISE heeft daarom tot doel een beslissingsondersteunend kader te ontwikkelen om de effectiviteit en uitvoeringsgraad van blauwgroene maatregelen te verhogen. Het beslissingsondersteunend kader bestaat uit een set indicatoren, streefwaarden, ontwerprichtlijnen, een technisch-economische effectbeoordeling en de identificatie van beleidsmechanismen voor implementatie. Het kader maakt het mogelijk te kwantificeren hoe robuust een geografisch gebied is ten aanzien van droogte, hoeveel de robuustheid moet worden verbeterd om het risico op waterschaarste tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen en welke blauwgroene investeringen nodig zijn om bepaalde doelstellingen te bereiken.
De vier blauwgroene oplossingen waarop TURQUOISE focust zijn:
- herstel van (voormalige) natte depressies,
- gecontroleerde hydraulische (drainage)systemen
- infiltratiepoelen in velden
- infiltratiereservoirs met actieve toevoer uit rivieren voor irrigatie en grondwateraanvulling
Het beslissingsondersteunend kader wordt getest in pilootgebieden die we samen met actoren geïdentificeerd hebben.
Rationale
De droogte van de afgelopen 4 jaar heeft een enorme impact gehad op biodiversiteit, landbouw, industrie en huishoudens. Een reeks multi-actor focusgroepen, vergaderingen van droogtecommissies en recente evaluaties en initiatieven in verband met droogte hebben duidelijk gemaakt dat we beter voorbereid moeten zijn. Een betere voorbereiding kan het voorkomen van hydrologische droogte beperken. Het “reactief afwegingskader waterschaarste” toont aan dat het beschikbare water bij droogte onvoldoende is om aan alle noden te voldoen. Ernstige droogte is niet zonder sociale, economische of ecologische gevolgen. Dit laatste is moeilijk te kwantificeren en natuur trekt vaak aan het kortste eind bij watertekorten. Focusgroepen hebben herhaaldelijk gewezen op de noodzaak van een proactieve aanpak om de natuurlijke waterbeschikbaarheid te vergroten. Het algemene idee is dat we beter gebruik moeten maken van periodes met een neerslagoverschot om periodes met een neerslagtekort te overbruggen door water op te slaan in bodems, natte ecosystemen, oppervlaktewater en grondwater.
In de praktijk is het een uitdaging gebleken om te begrijpen waar en hoe men blauwgroene oplossingen het beste kan implementeren. Over de effectiviteit (en neveneffecten) van deze maatregelen op bekken schaal is weinig bekend. Dit gebrek aan kennis verhinderd de implementatie van blauwgroene maatregelen. Die maatregelen zijn essentieel voor effectief droogtebeheer.
Doelstellingen
TURQUOISE heeft tot doel om een beslissingsondersteunend kader te ontwikkelen voor de implementatie van blauwgroene aanpassingsstrategieën.
Specifieke doelstellingen om de algemene doelstelling te bereiken zijn:
- Ontwikkeling van een op indicatoren gebaseerd instrument om de beschikbaarheid van water en de hydro-ecologische effecten op verschillende schaalniveaus en onder de huidige en toekomstige klimaatomstandigheden te kwantificeren;
- Kwantificeren van de hydrologische en ecologische impact van blauwgroene maatregelen op 4 proeflocaties door empirisch onderzoek (lokale schaal) en hydro-ecologische modellering op bekkenschaal;
- Kwantificering van de investeringsbehoeften en de kosteneffectiviteit van blauwgroene maatregelen om waterschaarste in de 4 proefprojecten te beperken;
- Co-creatie en testen van hefbomen om de implementatie van blauwgroene maatregelen mogelijk te maken;
- Integratie van de ontwikkelde instrumenten, kennis en gegevens in een beslissingsondersteunend model.
Werkpakketten
· WP1: Empirisch onderzoek op blauwgroene maatregelen
· WP2: Hydro-ecologische effecten van blauwgroene maatregelen op bekkenniveau
· WP3: Economische baten van blauwgroene maatregelen
· WP4: Hefbomen om de uitvoering van blauwgroene maatregelen te realiseren
· WP5: Beslissingsondersteunend kader (model) voor blauwgroene investeringen
· WP6: Projectcoördinatie, -beheer en –valorisatie