De Universitaire Stichting voor Armoedebestrijding (USAB) is opgericht in 1994. Maar haar historiek zat al eerder ingebed in de universiteitsbuurt en tal van organisaties.
In Antwerpen zijn enkele wijken historisch sterk aan armoede gelinkt. De Stadscampus van de Universiteit Antwerpen (het stadsgedeelte tussen Paardenmarkt, Sint-Jacobsmarkt, Minderbroedersrui en Leien) is van oudsher een arme wijk. De voorbije jaren hebben particulieren veel woningen opgekocht in deze buurt waardoor sociale verdringing plaats vond.
Sinds haar ontstaan is de doelstelling van USAB niet veranderd: studenten doen met academisch onderzoek aan armoedebestrijding en worden zo bewust van de armoedeproblematiek.
Lees ook dit interview met oprichter Paul Eylenbosch in studentenblad dwars, dat 7/12/2020 verscheen naar aanleiding van de 25ste verjaardag van USAB.
Historiek
- Huize Cardijn
De geschiedenis van USAB is nauw verweven met de geschiedenis van het Centrum Kauwenberg. Het toenmalige Huize Cardijn is in 1972 ontstaan op initiatief van Maria Hentzen. Vanuit haar religieus en pastoraal engagement ging ze op zoek ging naar de armsten. Niet om hen te helpen, maar om hen uit het isolement te halen en samen te brengen in een groepsproces.
- Solidariteit vierde wereld
Maria ontmoette in 1974 Paul Eylenbosch, een student Toegepaste Economische Wetenschappen die zijn engagement doorgaf aan andere studenten op verschillende domeinen: eerstejaars op weg helpen, gemeenschapsvorming, solidariteit met de derde wereld, spiritualiteit en solidariteit met de vierde wereld. Uit deze laatste pijler ontstond een samenwerking met het Centrum Kauwenberg en studenten die zich als vrijwilliger wilden engageren.
In 1983 werd het engagement van de studenten in de vierdewereldbeweging versterkt door een zelfgemaakte diareportage over armoede in de universiteitsbuurt. Daarmee stelden ze voor welke acties de universiteit zou kunnen ondernemen. Ze formuleerden oplossingen om armoede daadkrachtig te bestrijden in een kapitaalkrachtige samenleving waarin armoede toch blijft bestaan. Bovendien overtuigden deze studenten hun professoren om enkele lesuren van het curriculum te besteden aan de dia’s. Op die manier wilden ze andere studenten in aanraking brengen met de armoedeproblematiek.
- Sociale woningen verbouwen
In 1988 richtte de pas aangestelde rector Jean Van Houtte samen met Paul Eylenbosch de werkgroep Kauwenberg-Ufsia (KAUF) op. Ook Mark Verbruggen van de Technische Dienst van UAntwerpen engageerde zich om de solidariteit in de buurt gestructureerd aan te pakken. Vanaf dan werd gestart met de verbouwingen van de woningen.
- Oprichting USAB
De aanleiding voor het ontstaan van USAB was het jubileumjaar 1991 van de jezuïeten: 500 jaar geboortefeest van Ignatius van Loyola een 450 jaar stichting van de orde. De Jezuïeten kwamen met het voorstel om 500.000 Belgische frank te besteden aan de vierde wereld en de geëngageerde Paul Eylenbosch. Hij slaagde erin dit bedrag op te krikken tot 6 miljoen Belgische frank waarmee hij uiteindelijk USAB oprichtte. De oprichtingsakte verscheen in de Bijlagen van het Belgisch Staatsblad in februari 1994. In de Raad van Bestuur van USAB zetelden het Centrum Kauwenberg, USOS, WOTEPA, de UAntwerpen en Paul Eylenbosch. De rector van de Universiteit Antwerpen zat de raad voor.
De fondsen van USAB werden gebruikt om Prinsstraat 2 en 4 op te knappen. Het eerste USAB-huis werd feestelijk geopend in 1995. De appartementen werden verhuurd aan een marktconforme prijs, maar de huurder betaalt een sterk verlaagde huurprijs waarbij het verschil met de marktprijs wordt bijgepast door USAB.
Na verloop van tijd werd de nood voor meer panden groter en op dat moment besliste de UAntwerpen om USAB een renteloze lening toe te kennen. Op die manier kon USAB weer twee panden aankopen, ombouwen en opknappen om verder te verhuren. De woningen worden gerenoveerd door WOTEPA. Centrum Kauwenberg staat in voor de begeleiding van de huurders.
- Armoedebestrijding in een academisch perspectief
Toen Paul Eylenbosch de universiteit verliet om in de psychiatrie te gaan werken, nam Heidi Cobbaert zijn taak als pastoraal medewerker over. In 2008 volgde Rit Van Damme haar op. Zij zorgt samen met Martin Decancq intussen voor meer interfacultair samenwerken op academisch niveau. Het doel van USAB is niet veranderd: studenten worden bewust gemaakt van hun verantwoordelijkheid en doen met academisch onderzoek aan armoedebestrijding. - Een nieuw logo
In 2022 kreeg het USAB-logo een update. Merkte jij het al op? Ons oude logo werd vormgegeven door studenten meertalige communicatie. Zij ontwierpen een roze logo met huisjes, die symbool stonden voor de ontstaansgeschiedenis van USAB en de huisvestingspijler. Het nieuwe logo sluit meer aan bij de huisstijl van Universiteit Antwerpen. Hieronder kan je ons oude logo nog zien:
