Irina Spacova werkt sinds 2018 als onderzoeker en sinds 2023 als professor aan de Universiteit Antwerpen, waar ze lesgeeft en onderzoek verricht binnen de nieuwe master bio-ingenieurswetenschappen Sustainable Urban Bioscience Engineering (SUBE). Met een achtergrond in cel- en gentechnologie en een doctoraat over probiotica en allergieën, richt Irina zich in haar huidige onderzoek op twee belangrijke thema’s: de impact van natuurlijke microbiële gemeenschappen op immunologische gezondheid en de rol van het menselijke microbioom bij aandoeningen zoals astma en virale infecties. Haar werk is zowel academisch als maatschappelijk relevant, met projecten zoals het BUGS-project (Benefits of Urban Green Spaces), dat het belang van biodiversiteit en gezondheid onderzoekt.
Oplossen van een puzzel
“Mijn onderzoek is gedreven door nieuwsgierigheid en de wens om duurzame oplossingen te vinden voor gezondheidsproblemen in steden waarmee veel mensen dagelijks te maken hebben. Het voelt soms als het oplossen van een fascinerende puzzel. Het idee dat onze omgeving en microbiële diversiteit zo’n grote invloed kunnen hebben op onze gezondheid is ongelooflijk inspirerend,” vertelt Irina.
Het belang van representatie
Net als veel vrouwelijke wetenschappers merkt ze hoe belangrijk rolmodellen zijn voor de volgende generaties. “Tijdens mijn academische carrière had ik het geluk dat ik vrouwelijke professoren had die me inspireerden en begeleidden, zoals mijn bachelorthesisbegeleider Svetlana Burtseva en professor Sarah Lebeer die mijn promotor was tijdens mijn doctoraat en postdoc. Hun steun gaf me het vertrouwen om door te zetten in een uitdagend vakgebied.”
Toch blijft de instroom van vrouwen in STEM-richtingen wereldwijd een aandachtspunt. “Vaak starten er wel voldoende meisjes in een STEM-richting, maar neemt het percentage vrouwen af naarmate je hogerop komt. De zogenoemde ‘leaky pipeline’ is een realiteit die ik zelf ook ervaar als moeder. Gelukkig is er in ons departement veel aandacht voor inclusiviteit en zie je dat mannen tegenwoordig ook een actieve rol opnemen in het ouderschap. Maar er blijven structurele uitdagingen op hogere niveaus, zoals bijvoorbeeld de ongelijke verdeling van geboorteverlof tussen mannen en vrouwen.”
Diversiteit als kracht
“Wetenschap wordt sterker door diversiteit. Verschillende perspectieven leiden tot rijkere resultaten die relevanter zijn voor de hele samenleving. Projecten zoals BUGS en het Isala-project van professor Sarah Lebeer bewijzen hoe essentieel vrouwelijke inbreng is, zowel als onderzoekers als deelnemers. In ons BUGS-project zagen we bijvoorbeeld dat meer vrouwelijke volwassenen deelnamen aan de studie. Dat soort betrokkenheid is echt belangrijk."
“De uitdagingen waar vrouwen in de wetenschap mee te maken hebben, variëren van stereotype verwachtingen tot het gebrek aan mentoren en het combineren van werk en gezin. Maar hoe meer vrouwen zich laten zien in hogere academische posities, hoe meer we laten zien dat het wel kan. Meer representatie is essentieel om barrières te doorbreken.”
Tips voor toekomstige wetenschappers
“Laat je niet ontmoedigen. Wetenschap is voor iedereen. Volg je nieuwsgierigheid, zoek steun bij mentoren, familie en vrienden en wees niet bang om ambitieus te zijn. Als je doet wat je inspireert, vind je altijd een weg. Samen bouwen we aan een toekomst waarin iedereen een plek heeft in de wetenschap.”