Bezoek kathedraal en Elzenveld

Voor het opleidingsonderdeel ‘Interventietechnieken erfgoed’ bezochten de masterstudenten conservatie-restauratie en erfgoedstudies de kathedraal van Antwerpen en de kapel van het Elzenveld. Professor Joost Caen illustreert hiermee de theoretische lessen in de monumentale realiteit.

Woensdagmiddag om 14 uur verzamelden de masterstudenten conservatie-restauratie en erfgoedstudies aan de hoofdingang van de kathedraal voor een rondleiding langs de glasramen van de kathedraal en de kapel van het Elzenveld. Na een een theoretische inleiding op de evolutie van de historiek van het glasraam, de daaraan verbonden technieken en de colleges over degradatiefenomenen en conservatie-restauratie van glaskunst, ligt de focus van de plaatsbezoeken op de situatie van de glasramen in situ en de genomen beschermende maatregelen met onder meer de isothermische beglazing.

Professor Joost Caen: “Vaak is de toets van de theorie in de museale, monumentale of archivalische realiteit een betere lesvorm. Tijdens dit soort rondleidingen stellen studenten spontaner vragen dan in een aula of een studio”. Studente Amber Janssens bevestigt: “Voor mij was deze les absoluut een meerwaarde. Oog in oog staan met de werken zorgde voor een heel andere ervaring dan een les in de aula. Ik onthoud hierdoor de leerstof beter en we kregen de kans om de glasramen te bewonderen in hun pure context”. “Je krijgt daar bovenop een boeiend verhaal te horen dat je nooit zou krijgen als je zomaar de kathedraal binnenstapt”, vult studente Lien Acke aan. “Door de glasramen in hun context te zien, klopt het volledige plaatje met de theorie.”

De studenten stonden vooral stil bij ramen die ingrijpend gerestaureerd of zelfs integraal gereconstrueerd werden tijdens de tweede helft van de 19de eeuw. Joost Caen schonk hierbij ook aandacht aan de polemiek over het karakter van de herbeglazingen uit die periode. Er waren toen twee kampen: een groep met een voorkeur voor een streekeigen stijl, en een andere groep die opteerde voor een franse stijl. Beide kampen bestookten elkaar in die tijd met persartikels en pamfletten. Maar ook de diverse types van buitenbeglazingen aan de façades werden bediscussieerd. Hier moesten de restaurateurs destijds op zoek naar een evenwicht tussen preventieve kwaliteit en esthetiek.

Ik volgde 6 jaar kunstonderwijs in het secundair onderwijs en wou graag verder studeren. Mijn interesses gingen uit naar kunst en wetenschap, dat was duidelijk. De opleiding conservatie-restauratie bleek de perfecte balans tussen beide. Toen ik kennis maakte met de verschillende labo’s, had ik meteen een voorkeur voor glaskunst. Ik heb dus niet echt getwijfeld.

Omdat ik in mijn vooropleiding geen chemie kreeg, nam ik in mijn eerste jaar veel bijles. Dat was een hele uitdaging, zeker omdat ik hiervoor soms twee avonden per week moest vrijmaken. Maar de wil om te slagen was er. Tot nu toe verloopt alles goed, ik zit tenslotte al in mijn masterjaar.

Ik koos voor de opleiding conservatie-restauratie omdat kunst, musea en erfgoed mij altijd al boeiden. Ik was hier al heel mijn leven mee bezig en heb bewondering voor de productieprocessen van vooral beeldende en toegepaste kunsten. De opleiding conservatie-restauratie beantwoordt deze interesses en brengt me in contact met heel wat exclusieve stukken en het verhaal erachter.