Het 'Lukaku-vermoeden'

Begin september 2019 werd Romelu Lukaku slachtoffer van oerwoudgeluiden in Cagliari. In maart 2019 kaartte de Rode Duivel het racisme in het voetbal reeds aan in een Brits interview: “Ik krijg niet het respect dat ik verdien." Heeft hij gelijk? Staat racisme een gepaste waardering van spelers met donkere huidskleur of vreemde etnische origine in de weg? Uit de masterproef van Luca Van Kerckhoven (sociaal-economische wetenschappen, 2019) blijkt dat Lukaku wel degelijk een punt heeft.

Het antwoord is dubbel. Op de rechtstreekse vraag of ze spelers met een migratie-­‐achtergrond anders waarderen, geven fans te kennen dat ze géén discriminerende, maar een tolerante attitude hebben ten aanzien van deze Rode Duivels. Als je de fans dan na de wedstrijd vraagt om iedere speler een beoordelingsscore te geven, komt er een tegengestelde attitude aan het licht. Er blijkt dan wel degelijk sprake van het systematisch onderwaarderen van spelers met een migratie-achtergrond in vergelijking met de andere Duivels. Dat zou kunnen wijzen op verdoken of zelfs ‘onbewust racisme’.

Hoe werd dit onderzocht?

Luca vergeleek ‘objectieve beoordelingsscores’, die algoritmisch berekend worden op basis van de handelingen die de spelers stellen tijdens de wedstrijd (gescoorde doelpunten, gelukte en mislukte passes, assists etc.), met de beoordelingsscores die de onderzochte fans na de wedstrijd aan iedere Rode Duivel gaven. De verschillen waren opmerkelijk. Uit de data die verzameld werden na de wedstrijden België-IJsland en Zwitserland-België blijkt dat de groep Rode Duivels met een vreemde etnische origine (zoals Lukaku) systematisch slechter worden beoordeeld dan de groep Rode Duivels met een Belgische origine (zoals Kevin De Bruyne).

Na de verloren Nations League wedstrijd tegen Zwitserland (5-2) werd de groep ‘allochtone’ spelers een 4,8/10 toegekend door de fans terwijl hun objectieve, algoritmische score 6,3/10 is. Dat is een verschil van ­‐15%. “Deze resultaten wijzen op een eerste indicatie dat fans van de Rode Duivels kritischer zijn voor spelers van een andere etnische origine dan voor spelers van Belgische origine", concludeert Luca Van Kerckhoven voorzichtig maar niet mis te verstaan.

Hoe moet het verder?

Met zijn scriptie levert de masterstudent wetenschappelijk inzicht over attitudes van Rode Duivels-fans aan de Koninklijke Belgische Voetbalbond. Hij adviseert om in te zetten op sensibiliseringscampagnes. Dit heeft de KBVB al langer begrepen. De KBVB neemt een proactieve voortrekkersrol in wat maatschappelijke verantwoordelijkheid betreft. Zo is het bondsregelement aangepast zodat haat of discriminatie eenvoudiger kan bestraft worden.Ook zijn er meerdere ethische campagnes gevoerd, zoals ‘FootbALLForALL’, die voetbal toegankelijk moeten maken voor alle mensen. De campagnes pleiten voor respect, diversiteit en verdraagzaamheid.