Algemene vorming in de arbeidsmarktgerichte finaliteit: hoe pak je het aan?

Een kwart van de Vlaamse leerlingen stroomt door naar de arbeidsmarktgerichte finaliteit (het vroegere bso). In grote steden kan dit aantal oplopen tot meer dan een derde. Leerlingen in de arbeidsmarktgerichte finaliteit hebben een specifiek profiel. Ze hebben gekozen voor een concrete beroepsopleiding en willen snel aan de slag op de arbeidsmarkt. Tegelijk stromen heel wat leerlingen ook om andere, niet altijd positieve redenen door naar de arbeidsmarktgerichte finaliteit. Ze komen er terecht via de ‘waterval’ van het onderwijs of omdat ze bijvoorbeeld over onvoldoende kennis van het Nederlands beschikken om cognitief veeleisende studierichtingen met succes af te ronden. Een hoger dan gemiddeld percentage komt ook uit een gezin met een lage sociaaleconomische achtergrond.
Voor leerlingen in de arbeidsmarktgerichte finaliteit is algemene vorming even belangrijk als voor alle andere leerlingen. Precies vanwege hun specifieke profiel heeft de onderwijsoverheid al in de jagen negentig scholen aangemoedigd om deze vorming niet gefragmenteerd te organiseren, via afzonderlijke vakken, maar via een samenhangend geheel, in de vorm van Project Algemene Vakken of PAV. Een belangrijk didactisch principe van PAV is dat de leerinhouden de werkelijkheid zoveel mogelijk benaderen. Er wordt daarom vertrokken vanuit de concrete (leef)wereld van de leerlingen, waarin diverse sleutelcompetenties tegelijk en vanuit een functionele invalshoek aan de orde zijn. Er wordt zoveel mogelijk thematisch en geïntegreerd gewerkt. Een lessenreeks over duurzaamheid, bijvoorbeeld, behandelt leerinhouden over milieu (bv. het effect van globalisering op de kledingindustrie), maar omvat ook taalcompetenties (bv. een folder begrijpen over het lokale afvalbeleid), wiskundige competenties (bv. berekenen welke oppervlakte een overstromingsgebied moet hebben) en ethisch bewustzijn (bv. discussiëren over de wenselijkheid van een open markt voor kleding die gemaakt wordt in sweat shops in Bangladhesh). Ten slotte is het belangrijk om te weten hoe een veilige en tegelijk krachtige leeromgeving kan worden gecreëerd. De algemene bedoeling is dat jongeren competenties ontwikkelen die hen ‘maatschappelijk weerbaar’ maken.

Deze micro-credential is er voor leerkrachten die het vak PAV (of een variant daarvan) geven in de derde graad secundair onderwijs (arbeidsmarktgerichte finaliteit) of dit in de toekomst zullen doen. De micro-credential wordt op masterniveau gegeven en getoetst, maar ook professionele bachelors met een pedagogisch bekwaamheidsbewijs kunnen instromen.