Anthony Longo – De virtuele mens vzw

Anthony, vertel eens over je onderneming: Hoe heet ze, wat doe je juist en wanneer heb je ze opgestart?

Samen met twee mede-alumni wijsbegeerte, Stefanie Matthys en Sam Hoeck, lanceerde ik in oktober 2021 “De Virtuele Mens vzw”: een filosofisch platform om samen na te denken over de impact van digitalisering en deze reflectie om te zetten in praktische handvaten. Jongeren zijn daarbij onze primaire doelgroep, maar in principe ook iedereen die zich soms worstelt met de overvloed aan digitale technologie. Achter de naam van onze vzw schuilt een grote vraag die we met het brede publiek willen verkennen: ‘Wat voor mens zijn we geworden (of kunnen we nog zijn) in het digitale tijdperk?’. Met een filosofische bril gaan we op zoek naar manieren om zinvol om te gaan met digitalisering. Digitale technologie is vandaag overal, we kunnen er moeilijk onderuit. Geven we ons dan helemaal over aan die technologie, of gaan we voor een totale detox? Met De Virtuele Mens zoeken wij de gouden middenweg.

Wat is er uniek of atypisch aan jouw onderneming?

In de ondernemerswereld kom je zelden filosofen tegen. Dat is jammer, want als filosoof leer je het bredere plaatje zien van gebeurtenissen die op het eerste zicht op zichzelf lijken te staan. Bijvoorbeeld, hoe we denken over onze identiteit hangt vaak samen met ons wereldbeeld. Ook digitalisering kwam niet uit de lucht gevallen. We dragen veel aannames mee over wat vrijheid is, wat waarheid is en wat ons als mens onderscheidt van machines. Die fundamentele ideeën vormen sterk hoe we met de wereld en met mekaar omgaan. Wij willen die kracht van filosofie gebruiken om te begrijpen wat digitalisering met ons doet, maar vooral willen we die inzichten gebruiken om heel praktische vragen te beantwoorden. Hoe ga ik om met een smartphone verslaving? Hoe ga ik om met fake news? Is technologie altijd de oplossing? Wat ons uniek maakt als ondernemer, maar ook als filosoof, is dat we filosofische inzichten voortdurend proberen omzetten in praktische handvaten. Zo proberen we mensen op weg te helpen naar een bewuste, kritische en gezonde omgang met digitale technologie.

Wat heeft je geïnspireerd om jouw idee te ontwikkelen?

Tijdens onze opleiding in Antwerpen kon je ons vaak vinden in café Papa Jos. Zoals het goede filosofen betaamt, lieten de grote vragen ons ook tussen de lessen door niet los. Eindeloze gesprekken over sociale media, artificiële intelligentie en Big Data deden ons beseffen hoe zelfs oude filosofen ons iets konden leren over waar we staan vandaag. Tegelijk zagen we veel mensen uit onze omgeving – oud én jong – sterk worstelen met de steeds diepgaandere digitalisering van de samenleving. Nergens op de markt vonden we een plek waar die praktische zorgen een plaats kregen. De puzzelstukjes vielen stilaan samen. Een diepgaand begrip van wat precies de impact is van digitalisering op ons mens-zijn zou wel eens de sleutel kunnen zijn tot emancipatie. Bij Stefanie leefde al langer de droom om een coachingspraktijk op te starten, specifiek gericht op hoe we gezond kunnen omgaan met technologie. Een spontane skype-call in januari 2021 bleek genoeg de sprong te wagen, en al snel daarna zaten we in een coachingstraject van BAAS waar we onszelf leerden ontwikkelen als ondernemer.

Een onderneming starten doe je natuurlijk niet zomaar. Hoe ben je aan financiering gekomen?

Het eerste halfjaar hebben we vooral zelf kleine investeringen gedaan om onze vzw succesvol te kunnen lanceren: een website bouwen, een e-mailadres aanmaken, een banner laten drukken,... Nadien kregen we enkele opdrachten waar we voor vergoed werden, waardoor we nu over een klein budget beschikken om onze activiteiten te organiseren. Dit jaar zetten we vooral in op subsidiewerving voor een groter project over videogames en empathie. We hebben het geluk te kunnen samenwerken met fijne organisaties, zoals De Groene Waterman en Kavka, die ons als jonge ondernemers willen steunen in wat we doen. Uiteindelijk hebben we als vzw geen commercieel, maar een maatschappelijk doel. Op termijn hopen we met De Virtuele Mens iets te kunnen bijverdienen, maar voorlopig krijgen we veel voldoening uit de kleine impact die we nu al kunnen realiseren.

Hoe lang heeft het geduurd voordat je iets van succes had?

Succes is voor mij het gevoel dat ik anderen kan helpen, hoe klein of hoe groot die impact ook is. En dat gevoel hebben we vrij snel en vaak mogen ervaren bij de opstart van onze vzw. Dat bleek uit positieve reacties op de praktische tips die we delen op onze blog, op gesprekken die we hebben met bezoekers van onze activiteiten en op feedback van professionals. Succes ervaren als ondernemer hangt sterk af van je durf om naar buiten te treden met je ideeën. Je kan dat niet vroeg genoeg doen.

Heb je een vaste locatie van waaruit je de onderneming beheert?

Ons werk voor De Virtuele Mens gebeurt vooral van thuis uit of in leuke koffiebars in het centrum van Antwerpen. We hebben van onze onderneming een goed excuus gemaakt om alle koffiebars in Antwerpen te testen. Verrassend genoeg leidt dat vaak tot leuke, spontane gesprekken met de uitbaters of andere bezoekers over digitalisering. Dat is voor ons een goede manier om te leren wat mensen bezig houdt als het over digitalisering gaat. Je kan ons dan ook vaak vinden in Papa Jos, Belga & Co, Cuperus, noem maar op.

Heb je al werknemers of zijn daar plannen toe?

Momenteel lukt het om te taken eerlijk te verdelen onder ons drieën. We hopen wel binnenkort met behulp van subsidies tijdelijk werknemers en vrijwilligers te kunnen aannemen om ons te ondersteunen bij marketing, sociale media, vormgeving en administratie. In de verre toekomst dromen we ervan een team te kunnen samenstellen met administratieve medewerkers en professionele coaches, maar we blijven nog even met de voeten op de grond.

Hoe zijn je prioriteiten veranderd ten opzichte van toen je net begon?

Een jaar geleden hadden we een veel te grote lijst aan doelstellingen. Een van onze dromen toen was om een lesaanbod rond filosofie en digitalisering te ontwikkelen voor secundaire scholen. Na een paar testrondes beseften we al snel dat een school misschien niet de plek is om impact te hebben op jongeren. We zijn daarom nu op zoek naar andere manieren om jongeren te bereiken. We hebben ondertussen ook geleerd strenger te zijn voor onszelf en te focussen op een aantal projecten in plaats van alles tegelijk te willen doen. We gebruiken dit jaar om verschillende concepten uit te testen, te zien wat werkt bij verschillende doelgroepen en – niet onbelangrijk – wat we zelf ook leuk vinden om te doen.

Hoe ziet een typische dag er nu uit voor jou?

Mijn dagen zijn vaak gevuld met een grote portie onderzoek, lesvoorbereidingen, vergaderingen en werken voor De Virtuele Mens. Ik geniet ervan om verschillende soorten ‘werk’ te combineren op één dag, maar daardoor is het des te belangrijker dat ik mijn weken en dagen grondig plan. De voormiddagen reserveer ik voor onderzoek, de namiddagen voor administratief of leeswerk. Tijdens mijn lunch probeer ik gewoonlijk het laatste nieuws uit de digitale wereld door te nemen. De avond houd ik voor creatief werk, zoals het uitdenken van een nieuw project of het schrijven van een blogpost. Sam, Stefanie en ik proberen ook elke week tijd te maken om samen te werken of te vergaderen. Dat doen we gewoonlijk op woensdagnamiddag, om de week te breken.

Is er, wetende wat je nu weet, iets dat je anders zou hebben gedaan toen je net begon? Welke uitdagingen heb je moeten overwinnen aan het begin van je ondernemingsreis?

Nog vroeger onze ideeën gaan testen bij verschillende doelgroepen. Als filosofen leven we nog te vaak in ons hoofd en willen we eerst concepten volledig uitdenken vooraleer we ze in de wereld gooien. Maar daarmee mis je ook grote kansen om te leren, en snel inzicht te krijgen in wat wel en niet werkt. We hebben veel tijd verloren met nadenken – iets met beroepsmisvorming?

Wat motiveert je om dit allemaal te doen?

De afgelopen jaren hebben we gezien hoe ernstig de impact van digitalisering kan zijn op mensen, zeker zij die zich niet volledig willen overgeven aan de nieuwse technologieën. Als onderzoeker voel ik ook een plicht om mijn expertise te gebruiken op een zinvolle manier en toegankelijk te maken voor een breed publiek. Samen met Sam en Stefanie denk ik dat we de juiste mensen zijn om een zoektocht naar een zinvolle omgang met digitalisering te faciliteren. Die overtuiging plus de positieve reacties die we nu al krijgen op kleine initiatieven geven ons erg veel energie. Ook de samenwerking is gewoon ongelooflijk plezant.

Het loopt wellicht ook niet allemaal van een leien dakje. Hoe ga je om met gevoelens van twijfel?

Zonder twijfel zouden we geen filosofen zijn. Die gevoelens hebben we alledrie nog heel regelmatig. We spreken die uit tegen mekaar en proberen samen na te gaan of die terecht zijn of niet en hoe we ze te baas kunnen. Anderzijds hoort twijfel er ook gewoon bij. Jezelf kwetsbaar opstellen en durven falen is een belangrijk onderdeel van groeien. Tegenslagen zijn goede aanleidingen voor reflectie. Misschien zat je concept inderdaad niet goed in mekaar, of misschien mikte je op de verkeerde doelgroep?

Wat zijn volgens jou de kwaliteiten van een goede ondernemer?

Ik heb geleerd dat ‘durven falen’ een van de belangrijkste kwaliteiten zijn als ondernemer. Dat blijft ook voor ons een werkpunt. Als ondernemer leer je het snelst uit je fouten, en kansen om te leren mag je als beginnende ondernemer nooit laten liggen. Een goede ondernemer is ook iemand die zichzelf heel goed kent: wat je sterktes zijn, je werkpunten, wanneer en waar je het beste presteert. In een team is dat minstens even belangrijk: wij weten precies hoe we mekaar kunnen aanvullen, en dat maakt samenwerken heel fijn.

Welk advies zou je geven aan iemand die ondernemer wil worden?

Als startende ondernemer ben je misschien wat schuw om hulp te vragen aan anderen of om je ideeën af te toetsen bij anderen. Probeer zo snel mogelijk die angst te overkomen. Het is onmogelijk om alles te weten en er zijn tal van organisaties en andere ondernemers die je met veel plezier op weg helpen. Misschien zal niet iedereen meteen staan springen voor je ondernemersidee, maar dat hoeft ook niet. Eens je de juiste mensen hebt gevonden die in je geloven en je je doelgroep weet te vinden, ben je vertrokken.

Waar ben je nu mee bezig? Zijn er toekomstplannen?

Dit jaar gebruiken we bewust om te experimenteren met tal van concepten, benaderingen en doelgroepen. Een van die dingen is een reeks workshops over bewust omgaan met digitalisering, daar kijken we nu het meeste naar uit. We hebben ook de stap gezet naar twee grotere projecten over videogames en empathie, en klimaat en digitalisering. In de toekomst hopen we meer van die projecten te kunnen doen en een breder publiek te kunnen bereiken met ons werk. Onze ultieme droom is een “Huis van De Virtuele Mens” te hebben waar mensen terechtkunnen om zich te informeren over de diepere lagen van digitalisering, maar waar ook praktische begeleiding te vinden is om bewust en zinvol te leren omgaan met digitale technologie. We willen ons graag de komende jaren specialiseren in een aantal terugkerende thema’s, zoals smartphone-verslaving, afleiding, eenzaamheid,... maar op termijn hopen we vanuit een bredere expertise en in samenwerking met andere organisaties meer vraaggestuurd te werken.

Tot slot, je komt uit een humane richting. Hoe denk jij dat ondernemingszin best getriggerd kan worden in dit vakgebied?

Een deel van de oplossing ligt in het wegwerken van vooroordelen. Uiteraard zijn er veel vooroordelen tegenover filosofen vanuit de samenleving en de arbeidsmarkt (dat ze zweverig zijn, dat ze nutteloos zijn,...), maar ook bij filosofen bestaan er vooroordelen tegenover de ondernemerswereld, en zelfs tegenover zichzelf – een soort geïnternaliseerde onderwaardering. Ik denk dat in de humane wetenschappen studenten nog meer in contact gebracht kunnen worden met hun eigen unieke talenten en de variëteit aan mogelijkheden na het afstuderen. Deze studenten hebben vaak vaardigheden die belangrijk zijn om de uitdagingen van vandaag aan te gaan zonder dat ze het beseffen, en dat is zonde. Eerst studenten leren beseffen wat ze kunnen, en daarna de brug slaan tussen hun profiel en wat de samenleving nodig heeft vandaag, lijkt me een belangrijke eerste stap in die richting. Wat daarna komt, is je ideeën in actie leren omzetten; en daar bestaan al geweldige coachingsprogramma’s voor in Antwerpen!

Meer informatie over 'De virtuele mens' is te vinden op:

Website: https://www.devirtuelemens.be/welkom

Instagram: https://www.instagram.com/devirtuelemensvzw/

Facebook: https://www.facebook.com/devirtuelemens