Onderzoeksgroep

Expertise

Ik ben opgeleid als archeoloog en burgerlijke ingenieur. Mijn onderzoeksinteresses in archeologie en erfgoedstudies omvatten in brede zin: - formeel (voornamelijk semantisch) informatiemodellering - de kritiek op en herziening van datamodellen en algoritmen die (automatische) gegevensophaling en machine learning-toepassingen ondersteunen - interacties tussen mens en milieu in de context van het Antropoceen en de archeologie van de Bronstijd in het Oostelijk Middellandse Zeegebied - cartografische theorie - ruimtelijke statistiek.

Het Verleden Horen: Het Reconstructeren van het Auditieve Erfgoed van Antwerpen in de 19de Eeuw 01/01/2025 - 31/12/2028

Abstract

Dit project heeft als doel het theoretische landschap in historische studies en de ruimtelijke geesteswetenschappen te bevorderen, met nadruk op de belichaamde ervaring van stedelijke ruimtes. Wij stellen een innovatief methodologisch pad voor voor de analyse/reconstructie van geluidslandschappen in historische contexten, met een specifieke focus op de sonische geschiedenis van de binnenwijken van Antwerpen tijdens de 19e eeuw. Deze periode is bijzonder significant aangezien de groei van de stad zich niet alleen weerspiegelt in grootte en schaal, maar ook in de toenemende diversiteit door migratie, nieuwe industrieën en havenactiviteiten. Onze benadering beoogt inzichten te verkrijgen in het akoestische verleden van de stad, op basis van een geïntegreerde aanpak van historische teksten met datamodellen, bijbehorende geluidsontologieën en op kunstmatige intelligentie gebaseerde methoden voor natuurlijke taalverwerking. Dit project streeft er niet alleen naar om het akoestische erfgoed van de stad te helpen bewaren, maar ook om de publieke betrokkenheid bij haar multisensoriële geschiedenis te vergroten en stedelijk historisch onderzoek te stimuleren dat zich richt op de transformatie van een representatieve 'grote stad' zoals Antwerpen tijdens de 19e eeuw. Het project stelt een paradigmaverschuiving voor waarbij historische geluiden erkend worden als essentiële componenten van stedelijke omgevingen, die academische interesse en aanhoudende conservatie-inspanningen verdienen.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Erfgoed van Onderuit. Erfgoedpraktijken van migrantenvrouwen in Vlaamse steden. 01/01/2025 - 31/12/2026

Abstract

Dit onderzoeksproject beoogt, door middel van participatieve onderzoeksmethoden uit de erfgoedstudies en stedenbouw, inzicht te verkrijgen in de wijze waarop vrouwen met een migratieachtergrond omgaan met materieel en immaterieel erfgoed binnen een stedelijke context in Vlaanderen. Het onderzoeksontwerp roept uiteenlopende vragen op. Welke specifieke verbanden leggen vrouwen met een migratieachtergrond met diverse vormen van erfgoed? In welke mate draagt 'placemaking' bij aan de veerkracht van zowel individuen als gemeenschappen? Welke nieuwe methodologische benaderingen kunnen ontwikkeld worden om deze erfgoedpraktijken adequaat in kaart te brengen? En hoe kunnen nieuwe inzichten concepten en beleidslijnen ontwikkeld worden rond migratie en erfgoed om tot een inclusievere samenleving te komen. Door het beantwoorden van dergelijke vragen wil dit project een wezenlijke bijdrage leveren aan actuele debatten in kritische erfgoedgoedstudies over heritage from below, familiaal en persoonlijk erfgoed – aspecten die onmisbaar zijn voor een kritische herziening van het gangbare authorized heritage discours. Om het thema in een vergelijkend perspectief te plaatsen, richt dit onderzoek zich op drie migrantenpopulaties in België: Italiaanse migranten (vanaf de jaren 1950-60), Turkse migranten (vanaf de jaren 1970-80), en Poolse migranten (vanaf de jaren 1990-2000). Daarnaast wordt onderzocht hoe erfgoedvorming en -praktijken worden beïnvloed door de stedelijke context, aan de hand van drie steden – Antwerpen, Genk en Ninove – waarbij rekening wordt gehouden met verschillen in schaal, sociaaleconomische structuren, woningmarktdynamiek en demografische profielen (zoals beroep, religie, en migratiegeneratie). Erfgoedstudies zijn per definitie interdisciplinair, maar we zijn van mening dat academici met expertise in digital humanities, ruimtelijke analyse, etnografische methoden of stedenbouw een innovatieve en aanvullende bijdrage kunnen leveren aan dit onderzoeksproject.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Verleden Weerspiegelt de Toekomst: Een Harmonieus Gesprek Tussen Geluiden uit het Verleden en Hedendaagse Stedelijke Geluidslandschappen. 01/10/2024 - 30/09/2027

Abstract

De uitdagingen van stedelijk welzijn, gekenmerkt door bevolkingsdichtheid, geluidsoverlast en de spanningen van gentrificatie, hebben recentelijk wereldwijd veel aandacht gekregen. Naarmate steden hoorbaar dichter worden door factoren zoals verkeersdrukte en industriële activiteiten, nemen de gezondheidsimpacten op bewoners toe. Hoewel de EU ook streeft naar een vermindering van transportgerelateerde geluidshinder met 30% tegen 2030, bieden de huidige tegenmaatregelen slechts een geringe verlichting. Gezien het belang van geluid hebben historische geluidslandschapstudies, gepionierd door Alain Corbin, het cruciale belang belicht dat geluid speelt in het bevorderen van gemeenschapsidentiteit. Het is echter opvallend dat de huidige erkende erfgoeddialoog, die voornamelijk de nadruk legt op tastbaar erfgoed, vaak de rijkdom van zintuiglijk erfgoed en auditieve geschiedenissen die stedelijke omgevingen kenmerken, over het hoofd ziet. Door deze kruising van akoestisch comfort, stedelijk welzijn en de invloed van historische geluiden aan te pakken, onthult deze studie een innovatieve strategie voor het behoud en de interactie met stedelijk geluids-erfgoed. Met behulp van augmented audio reality en historische geluidslandschapmethodologieën onderzoekt het zorgvuldig de vroegmoderne geluidslandschappen van Antwerpen en Napels. Deze benadering integreert technieken van tekstanalyse, geo-spatiale gegevens, virtual reality, akoestische modellering, transparant luisteren en locatie-tracking, met één enkel doel: een getrouwe heropleving van historische auditieve omgevingen. Door het ontwikkelen van proof-of-concept implementaties om de gesignaleerde problemen van blootstelling aan geluid en verwaarloosd auditief erfgoed aan te pakken, stelt deze studie een uitgebreide en duurzame benadering voor van zintuiglijk erfgoed. Het doel van het project is om de haalbaarheid aan te tonen en oplossingen te integreren in beleids- en geluidsactieplannen. Deze onderneming beoogt de akoestische ervaringen in hedendaagse stedelijke omgevingen te verrijken, een diepere zintuiglijke waardering te bevorderen en een gevoel van verbondenheid onder inwoners te stimuleren.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Artemis. Geavanceerde onderzoekstools voor milieustudies in een open 'mapping' infrastructuur voor historische kaarten van de Scheldevallei. 01/05/2024 - 30/04/2028

Abstract

Historische kaarten zijn niet alleen unieke erfgoedobjecten, maar ook 'containers' met kostbare gegevens over de evolutie van het culturele en natuurlijke landschap. Vanaf de 16e eeuw werden in het huidige België grote aantallen handgetekende en lokale kaarten geproduceerd, gevolgd door de Ferraris- en gedrukte Vandermaelen-kaartenreeksen en groot- en middenschalige kadastrale kaarten. Wat overblijft van dit unieke erfgoed is verspreid over openbare en privécollecties, waardoor gebruikers van digitale historische kaarten moeite hebben om deze kaarten optimaal te gebruiken. Artemis is ervan overtuigd dat deze rijkdom aan gedetailleerde kaarten en kaartseries een groot potentieel heeft om landschappen, hun evolutie en hun mogelijke toekomst(en) te onderzoeken - bijvoorbeeld in onderzoeksgebieden als Historische Geografie, Ecologie (biodiversiteit en watermanagement) en Ruimtelijke Planning. Artemis heeft als doel om goed gedefinieerde corpora van zowel handgetekende als gedrukte kaarten van voor ca. 1880 te verwerken, digitaal te verrijken, beschikbaar te maken en te valoriseren. Het maakt daarvoor gebruik van state-of-the-art extractietechnieken en heeft als doel de publicatie via een IIIF-gebaseerde Linked Open Data Research Infrastructure. Het project bundelt de krachten van Universiteit Antwerpen en Universiteit Gent, is ondersteund door de belangrijkste houders van Belgische kaartenverzamelingen (ARA/KBR/ NGI), en focust op de Scheldevallei die Antwerpen met Gent verbindt.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Modelleren van ruimte-tijd onzekerheid in archeologische opgravingsinformatie: Van relationele databases naar semantisch rijke graphs. 01/01/2024 - 31/12/2027

Abstract

Wanneer archeologen opgravingen uitvoeren, komen ze vragen tegen die verband houden met materialen, gebeurtenissen en mensen, onder anderen. Begrijpen waar en wanneer dingen plaatsvonden, is essentieel om deze vragen te beantwoorden, maar dit proces is vaak vol onzekerheden. Deze onzekerheden, die dit project "Uncertainty across Space and Time Encountered during Archaeological Excavations" (USTEAE) noemt, kunnen soms verkeerd worden geregistreerd of over het hoofd worden gezien in archeologische databases. Om dit aan te pakken, onderzoekt dit project het potentieel van "semantically rich property graphs" om deze onzekerheden beter vast te leggen en weer te geven. Door deze graphs in archeologische databases te integreren, is het doel om de weergave van USTEAE te verbeteren. Een ander doel is om erfgoed datamodellering standards, zoals de CIDOC-CRM, nauwkeuriger te laten uitdrukken van deze onzekerheden. Het uiteindelijke doel is om het beheer van archeologische en erfgoedsites te verbeteren en een meer genuanceerde gegevensanalyse te bieden, vooral in het licht van uitdagingen zoals klimaatverandering, die extra lagen van onzekerheid introduceren in archeologisch en erfgoed veldwerk.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Transformatie van data re-use in archeologie (TETRARCHs). 01/10/2022 - 31/12/2025

Abstract

Digitale data dat wordt gegenereerd uit onderzoek is vandaag vaak ontoegankelijk voor derden, hoewel er een groot potentieel bestaat voor het hergebruik van deze content. De laatste jaren is er veel vooruitgang geboekt in archeologie voor het capteren en bewaren van onderzoeksdata volgens de FAIR principles (Findable, Accessible and Interoperable), maar er is zeer weinig inzicht in hoe deze data kunnen worden hergebruikt en door wie. TEtrARCHs wil een brug vormen tussen diegenen die de data verzamelen en bewaren en de vele potentiële eindgebruikers, door het optimaliseren van de data voor hergebruik. Op deze manier moet het mogelijk worden om bestaande data te gebruiken voor storytelling en andere types hergebruik. Een interdisciplinair team van archeologen, data scientists en museum professionals werken nauw samen met eindgebruikers (experten, onderzoekers, creatieve industrie, collectie- en geheugeninstellingen) om workflows uit te werken om data te optimaliseren voor hergebruik in elk stadium (bvb, capture, mapping, lab-based analysis). Deze workflows worden getest door de creatieve industrie, die verhalende content zullen maken op basis van test-scenario's. Het project heeft speciale aandacht voor drie niveaus waarin data wordt gegenereerd in archeologische onderzoeksprocessen: het landschap, de site en het artefact. Waar gebruik wordt gemaakt van LiDAR, 3D scanning, digitale aantekeningen, notities en digitale fotografie. Naast deze workflows voor verwerking van gegevens die worden gegenereerd tijdens en na de archeologische opgraving of onderzoek heeft TEtrARCHs de volgende doelstellingen: het opstellen van de eerste 'controlled vocabulary for cultural heritage storytelling', de doeltreffendheid van data hergebruik volgens de ISO Standard 25022 (Measurement of Quality in Use) testen en de eerste aanbevelingen opstellen voor het optimaliseren van hergebruik van archeologische data op basis van het onderzoek en de test-cases.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project website

Project type(s)

  • Onderzoeksproject