Bijna helft studenten kampte met depressieve gevoelens
Onderzoekers UAntwerpen willen blijvende aandacht voor mentaal welzijn bij studenten
Op het einde van vorig academiejaar kampte 45% van de studenten met depressieve gevoelens, blijkt uit onderzoek van UAntwerpen. 42% voelde zich geïsoleerd. Nu kunnen ze eindelijk weer naar de les, ook feesten kan weer, maar dat betekent niet dat alles nu vergeten is.
De ontlading bij studenten hoger onderwijs is groot, samen gingen ze al feestend het nieuwe academiejaar in. De coronapandemie leek plots ver weg en de zorgen leken vergeten. Maar is dat ook zo? Zijn alle zorgen vergeten? Was het het gebrek aan samenzijn en het niet kunnen genieten van het bruisende studentenleven, wat de coronapandemie voor studenten zo moeilijk maakte? Onderzoekers van het Centre for Population, Family & Health (CPFH) aan UAntwerpen stellen dat het niet zo eenvoudig is en pleiten voor aanhoudende aandacht ten aanzien van mentaal welbevinden bij studenten.
Een bevraging bij studenten van UAntwerpen op het einde van het vorige academiejaar resulteerde in zorgwekkende cijfers: 45% van de studenten had te kampen met depressieve gevoelens en 42% van de studenten voelde zich meestal of (bijna) altijd geïsoleerd van anderen. Hoewel de bevraging niet representatief was, geeft het een indicatie van de zwaarte van de impact die de pandemie op studenten had.
“Ik zit in een doos”
Nina Van Eekert, socioloog verbonden aan UAntwerpen, zette naar aanleiding van deze verontrustende cijfers een kwalitatief onderzoek op poten. Ze ging in gesprek met studenten om de verhalen achter deze cijfers te verkennen.
“Voornamelijk de beperking in vrijheid qua sociaal contact en het slepende gevoel van de pandemie hadden een negatief effect op het mentaal welbevinden van studenten”, stelt ze vast. “Studenten hadden in het bijzonder minder contact met medestudenten, waardoor ze elkaar ook slechts beperkt konden ondersteunen op zowel studie- als emotioneel vlak. Ze voelden zich hierdoor vaker alleen. Het gebrek aan afleiding en structuur ten gevolge van het wegvallen van hobby’s en (studenten)werk maakte daarenboven dat veel studenten een sterke druk voelden om constant met hun studies bezig te moeten zijn. Een student verwoordde het als volgt: ‘Ik voel mij echt gewoon iemand die in een doos zit en moet studeren’.”
Soms ook nieuwe kansen
“Het is belangrijk dat we het volledige verhaal vertellen”, gaat Nina Van Eekert verder. “Uit het onderzoek blijkt dat studenten op erg verschillende manieren reageerden op de pandemie. Terwijl sommige studenten gretig de heropening van de horeca afwachtten, hadden anderen net baat bij wat sociale rust.”
De grote voorkeur van studenten blijft uitgaan naar onderwijs on campus, maar er was ook een grote appreciatie van online onderwijsmodi zoals een chatfunctie om professoren vragen te stellen en het ter beschikking stellen van opnames. Het online afstandsonderwijs zorgde bij bepaalde studenten voor de nodige flexibiliteit om hun studie op eigen tempo voort te zetten, of zelfs aan te vatten in de eerste plaats. De onderzoekers benadrukken dat een ruimer aanbod van onderwijsmodi alleszins mogelijkheden biedt om inclusiviteit aan hogeronderwijsinstellingen te bevorderen.
Van Eekert: “Op deze manier kunnen studenten de universiteit aanpassen aan hun persoonlijke leven. Belangrijk is, niettemin, dat de campussen het kloppende hart van UAntwerpen blijven. De coronapandemie leert ons dat verbinding van onschatbare waarde is. Hoe meer men elkaar fysiek kan ontmoeten, hoe meer studenten zich met elkaar en met de univeristeit verbonden zullen voelen. Verbinding blijkt bevorderend voor zowel academische prestaties als mentaal welbevinden.”
Blijvende aandacht
Eén ding is zeker: mentaal welbevinden moet volgens de onderzoekers een kernthema blijven in het hoger onderwijs. “De coronapandemie zette dit thema bruut op de maatschappelijke en universitaire agenda, maar het onderwerp moet en zal relevant blijven. We moeten onze studenten wapenen tegen een maatschappij en een arbeidsmarkt waarin mentaal welbevinden steeds meer uitgedaagd worden. Studeren is meer dan kennisreproductie alleen”, concludeert Nina Van Eekert.
Illustratie speciaal voor deze gelegenheid getekend door Amber Gyselings.