Studentenresto’s gaan voor 80% veggie in 2030
Universiteit Antwerpen gaat klimaatuitdagingen aan met ambitieus actieplan
Klimaatneutraal tegen het jaar 2030, fossielvrij tegen 2050. Die ambitieuze doelstelling legt de Universiteit Antwerpen zichzelf op. Met het Climate Action Plan streeft ze naar een meer ecologische universiteit. UAntwerpen legde de laatste jaren al een heuse weg af, maar er liggen nog tal van werven open om te verduurzamen: van de infrastructuur op de campussen tot het eten in het studentenrestaurant.
In 2018 bedroeg de uitstoot van UAntwerpen 41 882 ton CO2-equivalent. Om die cijfers in perspectief te plaatsen: dat is even veel koolstofdioxide die in de lucht wordt geblazen als bij een autorit van 160 miljoen kilometer. Om volledig klimaatneutraal te worden tegen 2030, met een effectieve emissiereductie van minstens 55%, moet de uitstoot van de universiteit elk jaar met 4,6% dalen.
UAntwerpen staat – zoals de rest van de planeet – dus voor een enorme opgave, al heeft ze wel het voordeel te kunnen rekenen op het UAntwerp Climate Team: een groep bestaande uit meer dan 250 professoren, onderzoekers, studenten en administratief personeel die actief zoekt naar oplossingen om de universiteit te vergroenen. In haar Climate Action Plan brengt het klimaatteam de verwezenlijkingen van de afgelopen jaren in beeld, maar stelt ze ook concrete maatregelen voor om de klimaatproblemen te bestrijden.
Energiezuinige gebouwen
De grootste verbruikers op de campussen blijft infrastructuur: goed voor 39% van de totale ecologische voetafdruk. Het leeuwendeel daarvan is toe te schrijven aan het gasverbruik. Toch slaagde de universiteit er al in om de afgelopen jaren haar energieconsumptie danig terug te dringen.
Tussen 2018 en 2021 daalde het verbruik van stookolie met 54,2%. Voor de elektriciteit, die de universiteit overigens volledig aankoopt als groene stroom, was er een daling van bijna 10%. UAntwerpen blijft ook de volgende jaren inzetten op energiezuinige gebouwen. Zo zal in de toekomst een deel van het Departement Biologie op Campus Drie Eiken haar intrek kunnen nemen in een gloednieuw, duurzaam gebouw.
Modal shift
Met een aandeel van 34% (12% woon-werkverkeer van personeelsleden en 22% studentpendelaars ) laat ook de mobiliteit tussen en op de UAntwerpen-campussen een grote klimaatvoetafdruk achter. De Universiteit Antwerpen ambieert om minstens 85% van de verplaatsingen van het personeel te voet, per fiets, elektrische fiets, e-scooter of openbaar vervoer te laten gebeuren.
“Met aangepaste infrastructuur en het promoten van telewerken en online cursussen legden we al een hele weg af, maar er zijn ook andere maatregelen nodig om tot een modal shift te komen”, vertelt klimaatcoördinator Matthias Verstraeten. “Zo willen we het gebruik van parkeerplaatsen ontmoedigen voor personeel en studenten die minder dan 15 km moeten pendelen. Die parking kan dan plaats maken voor groen op de campus.”
Om meer studenten en personeel op de fiets of in de bus te krijgen, is volgens het klimaatteam een nauw samenwerking met lokale besturen cruciaal. “De fietsroutes naar Campus Drie Eiken moet beter en ook nabij en rond de Stadscampus is er nood aan voetgangers- en fietsstraten voor een veilig verkeer. Ook vlotte en regelmatige busverbindingen tussen het station van Antwerpen-Berchem en Campus Drie Eiken is iets waar we op moeten inzetten.”
Meer groen op het bord
Ook op de menukaart in de studentrestaurants is er ruimte voor verbetering, meent het UAntwerp Climate Team. Tegen 2030 zouden 80% van de maaltijden die aangeboden worden door de Komida’s vegan of vegetarisch moeten zijn.
“Rood en bewerkt vlees moet van de kaart verdwijnen”, zegt Verstraeten. “Vlees (gevogelte en varken) en vis (geen roofvissen) die toch nog zullen worden geserveerd, moeten duurzaam gekweekt zijn. Uit de cijfers blijkt trouwens dat ook vandaag al de vleesvervangers in de smaak vallen bij de studenten. Tussen januari en oktober 2022 waren 55% van de bestelde maaltijden in Komida vegan of vegetarisch.
Onnodige vliegreizen
Om onnodige vliegreizen te ontraden, besliste de universiteit dat vliegen niet meer is toegestaan naar bestemmingen die vanuit het station Antwerpen-Centraal op minder dan acht uur met de trein bereikbaar zijn, op voorwaarde dat de reiziger tijdens de reis niet ergens moet overnachten. Al brengt die ecologisch maatregel een ongewenst effect met zich mee. Academici worden namelijk niet alleen geëvalueerd op basis van hun publicaties of onderwijstaken. Ook het aantal bijgewoonde internationale conferenties speelt mee bij hun eindbeoordeling.
Daardoor hebben academici verbonden aan universiteiten met een minder strikt vliegbeleid een voordeel op anderen. Om de luchtvervuiling echt aan te pakken, is het dus nodig om internationale reizen niet meer te beschouwen als een academisch criterium, wordt benadrukt in het actieplan.
Weerbaar en rechtvaardig
Tot slot formuleert het Klimaatactieplan ook de ambitie om de UAntwerpen weerbaar te maken tegen de nu al onvermijdelijke gevolgen van de klimaatverandering. Dat doet ze door in te zetten op klimaatadaptatie, zoals het planten van bomen en aanleggen van groenblauwe netwerken, en duurzaam vermogensbeheer.
Met het oog op klimaatrechtvaardigheid, zowel lokaal als mondiaal, houdt UAntwerpen rekening met de sociale effecten van de klimaattransitie bij de uitvoering van het plan.
Het volledige plan kan je hier raadplegen.