UAntwerpen en het Agentschap Wegen en Verkeer transformeren de Sint-Annatunnel tot deeltjesversneller
Van 13 tot 23 februari biedt de Antwerpse Sint-Annatunnel – ook wel gekend als voetgangerstunnel – een uniek ondergronds spektakel. UAntwerpen bootst in samenwerking met het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) een deeltjesversneller na in de tunnel. Daarin botsen elementaire deeltjes tegen elkaar, zoals in het CERN in Zwitserland. “In zo’n deeltjesversneller gaan onze fysici op zoek naar het ontstaan van ons heelal.”
Voor fysici die elementaire deeltjes bestuderen is het CERN in Zwitserland het neusje van de zalm. In het onderzoekscentrum vlakbij Genève liggen kilometerslange tunnels onder de grond waarin de wetenschappers protonen op elkaar doen botsen onder omstandigheden die de oerknal evenaren. In het ‘puin’ van die botsingen hopen wetenschappers ‘oerdeeltjes’ te ontdekken die ons meer vertellen over de bouwstenen van de materie en over het ontstaan van ons heelal.
Om de samenwerking met het CERN in de kijker te zetten, en om de magie van fysica en elementaire deeltjes aan het grote publiek te tonen, transformeert de Universiteit Antwerpen, in samenwerking met AWV, de Antwerpse voetgangerstunnel tot deeltjesversneller.
Impact op dagelijks leven
Het idee komt van Maja Verstraeten, experte elementaire deeltjesfysica op UAntwerpen. “lk woon in Mortsel en mijn ouders wonen op Linkeroever. Wanneer ik hen bezoek, fiets ik geregeld door de tunnel. Hij deed me een keer aan de LHC (Large Hadron Collider) denken, de grootste deeltjesversneller van het CERN, die 27 kilometer lang is. Aanvankelijk dacht ik aan projecties in de tunnel, maar het resultaat is nu eigenlijk nog veel spectaculairder.”
Met een druk op de knop activeren voorbijgangers de deeltjesversneller.
Wie zich tussen 13 en 23 februari door de tunnel begeeft, krijgt tijdens zijn of haar afdaling heel wat informatie mee over elementaire deeltjes en wat die minuscule bouwstenen van materie ons vertellen over het heelal en het ontstaan ervan. Heel concreet gaan de wetenschappers in op de impact die het onderzoek naar elementaire deeltjes heeft op ons dagelijks leven en welke toepassingen er zijn gekomen dankzij dat onderzoek. “Het wereldwijde web is bijvoorbeeld uitgevonden door een Britse wetenschapper die aan het CERN werkte”, aldus Verstraeten.
Botsende protonen
Eenmaal in de tunnel kunnen bezoekers en passanten op een knop duwen om de Antwerpse deeltjesversneller te activeren. Onder een spannende soundtrack zien ze roze protonen die met LED-lampen van het stadscentrum naar Linkeroever flitsen en blauwe protonen die van Linkeroever richting de stad flitsen. Ze gaan sneller en sneller, tot ze bijna op lichtsnelheid zitten. Ze botsen op elkaar en dan BOEM, hoor en zie je de oerknal.
Het Agentschap Wegen en Verkeer reageerde enthousiast toen de universiteit kwam aankloppen. “Bijna twee weken lang ontdek je alles over elementaire deeltjes in onze Sint-Annatunnel, een tunnel van 572 meter lang en 32 meter diep onder de Schelde. We begrepen meteen de vergelijking met het CERN in Zwitserland. Ook komen scholieren en toeristen van overal, dag in dag uit, de 90-jarige en erfgoed geklasseerde tunnel bezoeken. Om het voor hen ook nog nét iets spectaculairder en leerrijker te maken, werkten we graag mee aan de vraag van UAntwerpen. In de eerste plaats blijft het een tunnel voor voetgangers en fietsers, maar de mensen van de universiteit waren heel bereidwillig om mee na te denken over een installatie waarbij we de tunnelgebruikers niet hinderen tijdens hun oversteek. Leerrijk, en we kunnen iedereen onze mooie Sint-Annatunnel laten bewonderen. Een win-win voor beide partijen,” vertelt Stefanie Nagels, woordvoerder Agentschap Wegen en Verkeer Antwerpen.
Op 22 en 23 februari kunnen middelbare scholieren van de derde graad een bezoek aan de tunnel combineren met de SID-in, de beurs in Antwerp Expo waar alle Vlaamse universiteiten en hogescholen hun opleidingen voorstellen.