Gerrit Verhoeven tenure track docent

Onderzoek Gerrit Verhoeven

Onderzoeksgroep

Expertise

Gerrit Verhoeven is een FED-tWIN onderzoeker. Aan de UAntwerpen is hij docent erfgoedstudies en cultuurgeschiedenis. Hij geeft er onder meer vakken rond Archivistiek, Erfgoed & Toerisme, en Geschiedenis van Erfgoed. Zijn onderzoek spitst zich toe op de cultuur- en sociaaleconomische geschiedenis van de Lage Landen (ca. 1750-1950) met een sterke interesse voor de geschiedenis van musea, collecties en erfgoed, de historische ontwikkeling van toerisme, reizen en mobiliteit, en de geschiedenis van tijd en temporaliteit. Hij is bestuurslid van de Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis en redactielid van Urban History, Stadsgeschiedenis, Virtus en diverse andere tijdschriften.

Een vertoon van macht en propaganda? Een studie van koloniale en imperiale banden en ideologieën in de collecties en archieven van de Belgische Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (1885-1950). 01/11/2024 - 31/10/2026

Abstract

Toenemende dekolonisatiedebatten in de samenleving en internationale literatuur beklemtonen het belang – zo niet de urgentie – van het ontrafelen van de koloniale en imperiale geschiedenis van België. Musea die in de 18de en 19de eeuw zijn opgericht hebben vaak koloniale en imperiale banden en vertrouwden voor collectieverwerving op een complex netwerk van diverse actoren. Dit project zet in op gemiste kansen op het gebied van de koloniale en imperiale geschiedenis in België via een onderzoek naar de collecties en ideologieën (1885-1950) in de Belgische Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMKG). Dit zal unieke nieuwe inzichten opleveren in het koloniale en imperiale verleden van België, aangezien sleutelcollecties van de KMKG met koloniale en imperiale banden en de bijhorende archieven tot nu toe grotendeels onontgonnen zijn. Het innovatieve karakter van het project ligt ook in de toepassing van complementaire methodes uit verschillende onderzoeksdomeinen, zoals prosopografie voor de bouw van relationele netwerken en de taalkundige Appraisal Theory voor het opsporen van attitudes. Zo wordt een ongeëvenaarde, veelzijdige nieuwe kennisbasis over het Belgische koloniale en imperiale verleden gegenereerd die zal bijdragen aan debatten in diverse domeinen, inclusief dekolonisatiedebatten. Bovendien maakt het de ontwikkeling mogelijk van nieuwe toolkits die Belgische collectie-instellingen zullen informeren, inspireren en begeleiden bij dekolonisatievraagstukken.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project website

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Kunststeden als sterk merk. Stedelijk toerisme en de opkomst van stadspromotie in België (1880-1980). 01/10/2021 - 30/09/2025

Abstract

Het project plaatst het ontstaan van marketing- en promotiestrategieën voor stadstoerisme in een langetermijnperspectief voor België tussen ca.1880 en ca.1980. Daarbij wordt in de eerste plaats ingezoomd op de 'orgware', d.w.z. de belanghebbenden, organisaties en instellingen die betrokken waren bij city branding en hun achterliggende motivaties. Ten tweede analyseert het project hoe deze verschillende stedelijke 'growth coallitions' verschillende media ('software') gebruikten om een sterk merk voor de Belgische 'kunststeden' te creëren. Ten slotte wordt bekeken hoe erfgoed en de ruimere culturele infrastructuur van steden ('hardware') geleidelijk werd aangesproken om stadstoerisme te bevorderen en een eigen 'brand' te ontwikkelen. Innovatief aan dit project is het aanspreken van weinig gebruikte historische bronnen – zowel tekstueel als visueel – die onderworpen worden aan een diepgaande DH-benadering voor kwalitatieve en kwantitatieve analyse. Door in te zetten op een weinig bestudeerde casus van België in een langetermijnperspectief zal dit project niet alleen een originele bijdrage leveren aan het interdisciplinaire veld van de tourism studies, maar opent het ook nieuwe paden in erfgoedstudies en stadsgeschiedenis.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Het Koninklijk Museum voor Kunst en Geschiedenis: een (acrchitectuur)historische blik om het museum en zijn collectie 15/09/2020 - 14/09/2030

Abstract

Afgezien van enkele recente wetenschappelijke artikelen is de enige algemene publicatie over de geschiedenis van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (RMAH), de gebouwen en de ontwikkeling van de collecties een Liber Memorialis, uitgegeven in 1985 ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van het museum. Deze laatste publicatie was gericht op een algemeen publiek, maar geen enkele andere wetenschappelijke en kritische studie over de geschiedenis van het RMAH die deze geschiedenis probeert op te sporen tegen de achtergrond van bredere (inter)-nationale sociaal-politieke en culturele ontwikkelingen, is tot nu toe gepubliceerd, ondanks het feit dat er in de institutionele archieven van het museum enorme hoeveelheden onbestudeerde documentatie opdoemen. Het RMARCH-project richt zich voortaan op de geschiedenis van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (RMAH), op basis van de institutionele archieven. In samenwerking met de archivaris van het RMAH zal de onderzoeker van FED-tWIN werken aan het wegwerken van de enorme achterstand in archiefbeschrijving, (online) toegang en digitalisering van de institutionele archieven van het RMAH met als specifiek doel deze archieven beschikbaar te maken voor het grote publiek, maar ook voor verder wetenschappelijk onderzoek. Na de reorganisatie van deze archieven zullen verschillende onderzoeksvragen worden behandeld die uiteindelijk zullen resulteren in een nieuw kritisch en wetenschappelijk onderzoek naar de geschiedenis van het RMAH. Bijzondere aandacht zal uitgaan naar de verschillende historische gebouwen van de verschillende musea die het RMAH vormen, maar ook naar de verschillende actoren die verantwoordelijk waren voor de ontwikkeling van de collecties.RMARCH stelt een multidisciplinaire en interinstitutionele aanpak voor die zal voortbouwen op de expertise van vroegere en huidige onderzoeksprojecten in zowel het RMAH als de Universiteit Antwerpen (UAntwerpen). De onderzoeksmogelijkheden die uit de ontsluiting van dit belangrijke institutionele archief zullen voortvloeien, zullen de FED-tWIN onderzoeker met zijn focus en profiel in archiefonderzoek en architectuurgeschiedenis niet alleen in staat stellen om de geschiedenis van het RMAH te herschrijven, maar ook om een cruciale rol te spelen in het verbinden, modereren en doordringen tot het bredere domein van de erfgoedstudies. Dit gaat van archief- en (kunst- en architectuur)historisch onderzoek tot conservering en restauratie, maar ook in nieuwe onderzoeksgebieden zoals digitale geesteswetenschappen en de ontwikkeling van digitale documentatie, datavisualisatie en beeldvormingstechnologieën. De synergie tussen de disciplines Erfgoedwetenschappen en Conservatie-Restauratie van de Faculteit Ontwerpwetenschappen van de UAntwerpen biedt in dit opzicht ook een unieke kans om dit project diepgaand te verankeren in het academisch onderwijs en de opleiding en in samenwerking met de twee onderzoeksgroepen Henry van der Velde en Erfgoed & Duurzaamheid.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Belgium Antiqua. Musea, archeologie en de creatie van een nationale identiteit in België (1870-1940). 01/07/2021 - 31/12/2022

Abstract

Tot voor kort vertoonde de geschiedenis van archeologie als een wetenschappelijke discipline een serieuze bias, omdat de spectaculaire opgravingen in Rome, Griekenland, Mesopotamië of Egype veel - om niet te zeggen, alle - aandacht opeisten, terwijl de negentiende-eeuwse genese van de zogenaamde "achtertuinarcheologie" op het eigen territorium nauwelijks onderzocht werd. Door te putten uit de onzettend rijke - maar nauwelijks bestuurde - archieven van het Koninkijk Museum voor Kunst en Geschiedenis in Brussel, wil dit project nagaan hoe de belangrijkste collectie voor nationale archeaologie in België vorm kreeg in de loop van de late negentiende en vroege twintigste eeuw. Daarbij sluiten we aan bij een aantal recente debatten in het veld over institutionalisering, professionalisering en ideologisering van archeologie, waarbij we de belangrijkste actoren en instituties van die "achtertuinarcheologie" identificeren, nagaan welke technieken en methoden er precies gebruikt werden en de link met nationalisme en imperialisme blootleggen.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Tijd, werk, en de revolutie van de vlijt in vroegmodern Italië (1570-1840). 01/12/2019 - 30/11/2021

Abstract

Door een reeks nieuwe empirische gegevens over tijdsgebruik en -bewustzijn te verzamelen uit de criminele archieven van de Tribunale del governatore di Roma (Archivio di Stato) wil dit SEP-onderzoeksproject Jan de Vries' controversiële hypothese over de industrious revolution aftoetsen voor Zuid-Europa.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Tijdsdruk? De impact van de Industriële Revolutie op tijdsbewustzijn in België (1830-1914). 01/04/2018 - 31/03/2019

Abstract

Hoe beïnvloedde de Industriële Revolutie tijdsbewustzijn en -besteding in de lange negentiende eeuw? Hoewel die vraag in de laatste decennia al heel wat onderzoek vergde, ontbreekt het nog aan overtuigend empirisch bewijsmateriaal dat die relatie voor een langere periode en een grotere regio in beeld brengt. In dit project ontginnen we het potentieel van de processen-verbaal in drie Belgische steden (Antwerpen, Gent en Luik) om de langetermijnevoluties in tijdsbewustzijn/-besteding op te sporen en het (eventuele) verband met de Industriële Revolutie beter te begrijpen.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Subsidie vertaling naar het Engels van de monografie "Europe within Reach: Netherlandish Travellers on the Grand Tour and Beyond (1585-1750)" 01/04/2015 - 31/12/2015

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Tegen de klok? Economische groei en tijdsbewustzijn in vroegmodern Europa (Antwerpen & Amsterdam, 16de-18de eeuw) 01/02/2014 - 31/12/2014

Abstract

Het project neemt de (veronderstelde) relatie tussen economische groei en tijdbewustzijn onder de loep, door de ontwikkeling in twee commerciële metropolen (Amsterdam & Antwerpen) over een langere termijn (zestiende - achttiende eeuw) te bestuderen. Dankzij deze nieuwe modus operandi kunnen we een belangrijke bijdrage leveren aan debatten over de aard, de oorzaken en de gevolgen van de industrious en industriële revolutie in vroegmodern Europa.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Het scheurende weefsel. Familie, vrienden en buren: alledaagse sociale relaties in een veranderende stedelijke omgeving (Brussel - Antwerpen 1715-'90). 01/10/2012 - 30/09/2015

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

De vlucht van Chronos. Alledaagse tijdsbeleving en -regulering in de Nederlanden (1750-1805). 01/10/2008 - 31/12/2011

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

De reiscultuur van de Nederlanden (1650-1750). Een onderzoek naar de dialectische relatie tussen reisliteratuur en reispraktijk en de invloed hiervan op de genese en de ontwikkeling van de Europese toeristische ruimte. 01/10/2006 - 30/09/2008

Abstract

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

De reiscultuur van de Nederlanden (1650-1750). Een onderzoek naar de dialectische relatie tussen reisliteratuur en reispraktijk en de invloed hiervan op de genese en de ontwikkeling van de Europese toeristische ruimte. 01/10/2004 - 30/09/2006

Abstract

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject