Onderzoek Henk de Smaele

Abstract

Dit onderzoeksvoorstel beoogt een frisse blik te werpen op de aard en mate van 'politieke agency' van vrouwen in de conservatieve Parijse vrouwenpers tussen 1815 en 1851 en te bevragen hoe modebladen in die periode in Frankrijk functioneerden als een forum voor vrouwelijke journalisten en hun vrouwelijk lezerspubliek. In deze periode hadden vrouwen immers geen formele rechten om zich politiek te kunnen engageren. Het huidige onderzoek naar de 19e-eeuwse vrouwenpers heeft zich vooral gericht op een handvol befaamde progressieve figuren. Door de focus te leggen op contemporaine strategieën bedoeld om de perscensuur te omzeilen, worden conservatieve vrouwenbladen in de bestaande literatuur vaak ten onrechte gezien als apolitiek en conformistisch. Het eerste doel van dit onderzoeksvoorstel is om de identiteiten van vrouwelijke redacteuren en journalisten die betrokken waren bij de Franse vrouwenpers te achterhalen en om de complexe gendernetwerken achter deze tijdschriften te duiden. Als tweede doel wil dit onderzoek de manieren reconstrueren waarop vrouwenbladen de onschuldige dekmantel van het Franse modetijdschrift gebruikten om zich min of meer subtiel "met politiek te bemoeien" tijdens de Restauratie, de Julimonarchie en de Tweede Republiek. Door middel van een diepgaande en vergelijkende historische discoursanalyse van de meest verkochte vrouwenbladen zal dit onderzoek een uitgebreid overzicht bieden van de politieke interventies in de conservatieve vrouwenpers.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Beyen Marnix
• Co-promotor: de Smaele Henk
• Mandaathouder: De Smet Charris

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Tussen de twee wereldoorlogen kwam de antikoloniale nationalistische politiek in het Midden-Oosten op de voorgrond. Toch vertoonde de internationale politiek van de betrokken bewegingen en actoren een schijnbaar tegenstrijdig traject, waarbij ze evolueerden van een engagement met het wereldwijde communisme naar een alliantie met het opkomende fascisme. Deze complexe transformatie bepaalde niet alleen de koers van de politiek in het Midden-Oosten in het interbellum, maar liet ook een erfenis achter in de jaren van de Koude Oorlog. Dit project stelt dat de oorsprong van deze ingewikkelde dynamiek te vinden is in de transregionale en transideologische connecties die ontstonden in de activistische werelden van Europese metropolen in het interbellum, zoals Parijs, Berlijn, Rome, Genève, Brussel en Moskou. Het project bestudeert de collectieve biografie van een generatie antikolonialisten uit het Midden-Oosten en hun stedelijke netwerken in Europa: 1) Hoe droegen de politieke formaties van antikoloniale bewegingen in het Midden-Oosten bij aan de crisis van de Europese orde tussen de twee Wereldoorlogen, en vice versa? 2) Wat was de rol van stedelijk activisme in Europese metropolen in de totstandkoming van transregionale netwerken? 3) Waarom raakten antikoloniale activisten aanvankelijk ontgoocheld door communistische en fascistische projecten om de wereld te herscheppen? 4) Hoe hebben de banden van antikoloniale internationalisten met het communisme en fascisme tijdens het interbellum de politieke bewegingen in het Midden-Oosten tijdens de Koude Oorlog beïnvloed? De onderzoekshypothese is dat een generatie antikolonialisten uit het Midden-Oosten zich aansloot bij het communisme en fascisme, niet alleen uit ideologische affiniteit maar ook, en misschien nog wel belangrijker, om bondgenoten te vinden voor hun eigen mondiale politieke projecten. Door zich te richten op transregionale ideologische interacties als oorsprong van de moderne antikoloniale politiek in het Midden-Oosten, draagt dit project bij aan een beter begrip van de verwikkelingen tussen Europa en het Midden-Oosten en onderstreept het de connectie tussen wat vaak is opgevat als twee heel aparte historische werelden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Mandaathouder: Sayim Burak

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De huidige media-aandacht voor vrouwelijke atleten steunt vaak op het beeld dat vrouwen pas recent meer betrokken raakten in sport ten gevolge van feminisme, toegenomen gendergelijkheid en marketingstrategieën. Maar vrouwen waren al veel vroeger actief in sport. Academische literatuur rond sport en nationalisme heeft zich bijna uitsluitend gericht op de relatie met mannelijkheid. Dit heeft er niet alleen voor gezorgd dat de vroege deelname van vrouwen aan sport veelal onbekend bleef, maar ook dat het complexe verband tussen de groeiende populariteit van sport, nationale identiteiten en de deelname en uitsluiting van sportvrouwen onderbelicht werd. Dit project wil deze blinde vlek in de geschiedschrijving rechtzetten door de geschiedenis van het vrouwenwielrennen, -boksen en -catch-worstelen in België en Mexico tussen de jaren 1920 en 1990 te onderzoeken. Op basis van een divers bronnencorpus van zowel geschreven en visuele als mondelinge bronnen wil dit project deze vergeten historische actoren zichtbaar maken alsook hun stemmen opnemen in de historiografie. Doorheen een transnationale en intersectionele benadering, onderzoekt dit project de sportparticipatie van vrouwen, de nationale reacties hierop alsook hoe dit verband hield met het gegenderde karakter van sport en nationale identiteiten. Dit draagt bij tot een meer complex begrip van de interacties tussen het lokale, nationale en internationale domein en stelt eurocentristische visies in de geschiedschrijving in vraag.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Co-promotor: Meers Philippe
• Mandaathouder: Van Bavel Marjolein

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Er is relatief weinig historisch onderzoek naar vrouwen in politieke ballingschap. Terwijl politieke ballingen al lang aandacht krijgen van historici, hebben vrouwelijke politieke ballingen veel minder zichtbaarheid, aangezien de figuur van de banneling, zoals die van de activist, is gebouwd op het model van mannelijkheid. Dit is ook het geval in België. Het Belgische Rijksarchief bewaart duizenden dossiers over deze migrantenvrouwen. Deze dossiers, opgesteld door de Belgische immigratiediensten [Vreemdelingenpolitie (de voorloper van de huidige Dienst Vreemdelingenzaken) en het Bureau van de Commissaris-generaal voor vluchtelingen & staatlozen], vormen een uitzonderlijk rijke en onderbenutte bron voor het bestuderen van de aard en chronologie van de politieke migratie naar België in de twintigste eeuw, en voor het onderzoeken van de politieke, sociale en culturele dimensies van de interacties tussen deze immigranten en het Belgische middenveld. Er zal een onlinedatabase worden gecreëerd van deze in België verbannen vrouwen en honderden van die vergeten verhalen zullen worden opgegraven, bestudeerd en aan het publiek gepresenteerd. Dit project zal een cruciale stap zijn om deze uitzonderlijk rijke bronnen te ontsluiten voor toekomstig onderzoek en op deze manier bij te dragen tot het ontluikende interdisciplinaire domein van migratiestudies in België en in het buitenland. De doelstellingen zijn echter niet louter academisch: het reconstrueren en vertellen van de levensverhalen van deze vrouwen in ballingschap (in de periode 1918-1958) zal ook de hedendaagse debatten over migratie, diversiteit en de huidige 'vluchtelingencrises' verrijken en voeden, evenals over gender en de positie van vrouwen binnen politiek activisme.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project onderzoekt de deelname van vrouwen in de bokssport en lucha libre (worstelen) in Mexico tussen 1930 en 2000. Er is tot op heden een gebrek aan academische aandacht voor de complexe mechanismen van genderoverschrijdende gedragingen door vrouwen (d.w.z. vrouwen die rollen opnamen die cultureel als mannelijk gecodeerd worden), die nochtans cruciaal zijn als katalysatoren voor historische verandering. Mijn innovatieve benadering confronteert de bevindingen van een conventionele historische onderzoekspraktijk op basis van kranten- en archiefbronnen met de kwalitatieve analyse van data uit interviews, waardoor ik zowel de sociaal-culturele constructies onderzoek die de betrokkenheid van vrouwen bij boksen en worstelen in Mexico beïnvloedden, als de manieren waarop individuele vrouwen dergelijke constructies hebben genavigeerd. Centraal staan de machtsverhoudingen in het boksen en lucha libre in Mexico en hoe deze verbonden zijn met gender, etniciteit, sociale klasse en commercialisering. Zodoende breek ik met de dichotomie in de academische debatten over vrouwen in gevechtsporten in de Anglo-Amerikaanse en Europese context die de participatie van vrouwen construeert als een vorm van bevrijding of, vanwege een waargenomen seksualisering, als een voortdurende vorm van uitbuiting. Dit project zal nieuwe inzichten bieden in discoursen over zelf-seksualisering, hanteert een intersectionele benadering en decentraliseert westerse perspectieven in de geschiedschrijving.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Co-promotor: Meers Philippe
• Mandaathouder: Van Bavel Marjolein

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In 2010 creërde Power in History het internetplatform Plenum.be, waarmee de gedigitaliseerde Handelingen van de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers publiek toegankelijk en doorzoekbaar werden gemaakt. Vandaag is dit veelgebruikte, maar technisch achterhaalde instrument aan een grondige herwerking toe. Met dit project willen we concreet 1) een nieuwe databank ontwerpen om betere zoekresultaten te garanderen, 2) een nieuwe, gebruiksvriendelijke website bouwen, 3) de Handelingen onderwerpen aan de meest actuele OCR-technieken, 4) types tekst en teksten van individuele sprekers in de databanken van elkaar onderscheiden en 5) alles op een nieuwe, aan de UAntwerpen gelocaliseerde server plaatsen. Op die manier willen we de toegankelijkheid van de Handelingen voor academische en niet-academische onderzoekers gevoelig verhogen en vernieuwende vormen van discursief onderzoek (ook internationaal en interdsciplinair) mogelijk maken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Beyen Marnix
• Co-promotor: de Smaele Henk
• Co-promotor: Van Ginderachter Maarten

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Homoseksuele praktijken werden volledig verboden in Bulgarije onder het socialisme en ze werden vervolgd door de communistische staat. Na 1989 kwam de kwestie van homoseksualiteit in het publieke debat, maar steun voor homoseksualiteit, en in het bijzonder mannelijke homoseksualiteit, ondervond sterke weerstand van de reguliere media. Dit verzet werd gedreven door de homofobe houding van politieke en religieuze elites, die resulteerde in een hoge mate van discriminatie en stigmatisering van seksuele minderheden en een gebrek aan politieke wil en maatregelen om deze kwesties aan te pakken. Ironisch genoeg veranderde de uitbreiding van de EU in 2007 het perspectief op homoseksualiteit en confronteerde de toetreding de Bulgaarse regering met tal van problemen bij de omzetting van de EU-richtlijnen met betrekking tot de rechten van LGBTQ-mensen. Deze studie wil theorieën uitdagen die geen aandacht besteden aan de regionale specificiteiten in het proces van de constructie van homoseksuele identiteiten, en wil een van de eerste studies zijn die de sociale constructie van homoseksuele mannelijke identiteiten in Bulgarije verkent en op die manier een belangrijke bijdrage levert aan de bestaande literatuur over het constructie van homo-identiteiten. Met behulp van mondelinge geschiedenissen en semi-gestructureerde diepte-interviews is het hoofddoel van het onderzoek de sociale constructie van homoseksuele mannelijke identiteiten te onderzoeken, gericht op de ervaringen en de behoeften waarmee drie generaties homomannen in Bulgarije te maken hebben gehad. Deze omvatten (a) het socialistische verleden van Bulgarije, (b) de uitbreiding van de EU in 2007, en (c) mondiale processen, internet en sociale media. Verder wil de studie de bestaande concepten van homo-identiteit, homogemeenschap en homoactivisme kritisch onderzoeken en bevragen in hoeverre westerse opvattingen over homo-identiteit en homogemeenschap relevant zijn in de Bulgaarse context en hoe deze noties op lokaal niveau zijn ervaren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Mandaathouder: Darakchi Shaban

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project bestudeert de economische diplomatie van Westerse mogendheden in het late Osmaanse Rijk in een periode van kapitalistische globalisatie. In de bestaande historiografie overheerst het macro-historisch perspectief en wordt vooral gefocust op de zogenaamde Grootmachten. Dit onderzoek stelt daarom een vergelijkende microgeschiedenis voor van drie opkomende machten die intense banden onderhielden met het Osmaanse centrum, maar nog zelden bestudeerd werden, namelijk België, Italië en de Verenigde Staten. Het focust daarbij in eerste instantie op de consulaire vertegenwoordigers van deze staten in de belangrijke havenstad van Salonika. Een analyse van de cruciale mediërende rol van buitenlandse consuls toont aan dat de Osmaanse encounter met Westers kapitaal veel complexer en meer transnationaal van aard was dan doorgaans wordt voorgesteld. De meeste van deze actoren waren sterk verankerd in het lokale stedelijke weefsel en hadden vaak zelf belangen in de buitenlandse banken, handelshuizen en bedrijven die zij adviseerden in hun officiële hoedanigheid.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Mandaathouder: Alloul Houssine

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoeksproject wil de negentiende-eeuwse Belgische maconnieke muziek bestuderen in nauwe samenhang met de rituelen waarvoor de composities bedoeld zijn. In dit onderzoek wordt voor het eerst de muzikale beleving in een belangrijke organisatie als de vrijmetselaars centraal gesteld en wordt ook voor het eerst gebruik gemaakt van de methode van het re-enactment om zo het performatieve karakter van de muziekuitvoering en –beleving binnen het vrijmetselaarsritueel goed te vatten. Via de creatieve methode van het re-enactment, dat tevens een belangrijk deel van de artistieke output van dit project is, wordt niet alleen de letterlijke 'tekst' van de muziek en het bijhorende ritueel gelezen, maar ook de 'handeling', wat tot nieuwe inzichten in de beleving van de maconnieke muziek kan leiden. De creatieve capaciteiten van de geensceneerde performance, op basis van grondig historisch onderzoek, worden zo gebruikt om dieper inzicht te verwerven in het gebruik en het ervaren van rituele maconnieke muziek in de negentiende eeuw.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit sabbatsjaar (inclusief 6 maanden Visiting Fellowship in Birkbeck College, University of London) zal dienen om te werken aan een monografie die voorlopig is getiteld: A Political History of the Nude: Citizenship, Sexuality and the Body in the Modern West. Sinds de negentiende eeuw zijn afbeeldingen van het mannelijk naakt uitzonderlijk geworden in de Europese visuele cultuur, terwijl afbeeldingen van vrouwelijk naakt juist heel erg veelvuldig zijn en vrij algemeen zijn aanvaard. Het beeld van de begeerlijke en passieve vrouw paste goed in het algemene vertoog over het sekseverschil en versterkte de genderongelijkheid. Vrouwen waren verondersteld mooier en begeerlijker te zijn, maar ook minder onafhankelijk en rationaal dan mannen. Vrouwen waren meesteressen van het huis, terwijl mannen thuis waren op het forum en - indien noodzakelijk - op het slagveld. Het is nochtans opvallend dat de korte perioden waarin het publieke mannelijke naakt een revival beleefde samenvielen met het opleven van 'republikeinse' (in tegenstelling tot 'liberale') politieke ideeën. Mannelijke naakten waren talrijk in de neoklassieke historieschilderkunst tijdens de Franse Revolutionaire periode. Ze kwamen terug in de socialistische kunst van de late negentiende eeuw, en in de fascistische en nationaal-socialistische propaganda van de jaren 1930. In deze contexten stond het naakte mannelijke lichaam voor macht, kracht en 'mannelijkheid'. Het republicanisme droeg nochtans zelden bij tot de politieke emancipatie van vrouwen. Waarom was het beeld van de naakte man zo'n bedreiging voor liberale politieke culturen, terwijl het werd gepropageerd in republikeinse culturen? Wat was de link tussen liberalisme en het verdwijnen van het mannelijke lichaam? En waarom was de naakte burger zo cruciaal voor de republikeinen?

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In de loop van de twintigste eeuw hebben gewelddadige conflicten, etnische strijd en humanitaire crisissen aanleiding gegeven tot de verplaatsing van grote aantallen kinderen van één land naar een ander. Filantropische en nationalistische doeleinden, het 'belang van de kinderen', maar ook een groeiende 'vraag' vanwege kinderloze koppels, lagen aan de basis van deze verplaatsingen. Dit project wil onderzoeken hoe deze naoorlogse gevallen van transnationale transfers van kinderen werden georganiseerd in België, tegen de achtergrond van internationale ontwikkelingen in het denken over de positie van kinderen. Het project bestudeert (vanuit een transnationaal en postkoloniaal perspectief) de opeenvolgende golven van verplaatsing van kinderen naar België. Op deze wijze zal het project onderzoek op gang brengen naar de geschiedenis van transnationale adoptie en pleegzorg, en tegelijkertijd ons begrip verdiepen in de denkbeelden over kindertijd en familie, zowel als natie en etnische identiteit in naoorlogs België.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Mandaathouder: Candaele Chiara

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Zoals door recent onderzoek is aangetoond, werden de Verenigde Staten van Amerika overspoeld door een golf van homofobie, de zogenaamde 'Lavender Scare', in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog. Een vergelijkbare 'Lavender Scare' heeft zich ook in Europa voorgedaan tijdens de vroege Koude Oorlog, maar tot op heden bestaat er geen enkele studie die heeft bestudeerd (a) hoe dit fenomeen zich op diverse wijzen manifesteerde in verschillende Europese landen, (b) tot op welke hoogte het om een transnationaal verschijnsel ging dat versterkt werd door de toenemende Amerikanisering van de Europese samenleving, en (c) op welke manier het verweven was met bredere sociale en culturele veranderingen op zowel nationaal als internationaal vlak. Door gebruik te maken van een combinatie van criminologische tijdschriften en de periodieken die uitgingen van homofiele verenigingen in een selectie van West-Europese landen (i.e. Nederland, België, Frankrijk, West-Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk) wil dit project een antwoord formuleren op de vraag waarom en hoe homoseksualiteit een belangrijk aandachtspunt werd gedurende de periode 1945-1965. Een NVivo-databank zal toelaten om een geïntegreerd beeld te schetsen van de wijze waarop het angstige viseren van homoseksuelen zich meester maakte van een door oorlog gedestabiliseerd continent. Het doel is om aan te tonen op welke manieren homofobie en morele restauratie hand in hand gingen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Mandaathouder: Dupont Wannes

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In samenwerking met het Antwerpse Museum Mayer van den Bergh stelt de onderzoeksgroep Thinking Tools van de Antwerpse Academie voor Schone Kunsten een historisch- en artistiek onderzoeksproject voor naar de ongepubliceerde fotocollectie van het Museum. Het (foto)historisch onderzoek naar deze te ontsluiten collectie en de situering ervan in de beeldcultuur vroeger en nu wordt tevens als een pedagogisch traject georganiseerd, en geformuleerd als een uitdagende opdracht voor de studenten BA fotografie. Charlotte Lybeer en Els Vanden Meersch creëren nieuw artistiek werk (fotografie-film) geïnspireerd door het fotoarchief.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

'Ottoman Diplomats' is een online database die toegang biedt tot diplomatieke rapporten van de Osmaanse Legatie te Brussel (1848-1914). De site verschaft digitale reproducties van elke brief, samen met cruciale meta-data (auteur, ontvanger, datum, résumé). Het project beoogt om (1) nieuw onderzoek over Osmaanse diplomatie te faciliteren; en (2) revisionistische Belgische geschiedschrijving, op basis van dit bronnenmateriaal, aan te moedigen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project bestudeert de Belgische diplomatieke vertegenwoordiging in Istanbul tijdens de late negentiende eeuw. Het wil in eerste instantie peilen naar diplomatieke 'praktijken', eerder dan (enkel) naar de institutionele, politieke en economische dimensies van de Belgische diplomatie in de Osmaanse hoofdstad. Bijzondere aandacht gaat uit naar (inter)culturele contacten, waarbij thema 's zoals (hof)ceremonieel, sociale etiquette en diplomatieke cultuur worden onderzocht in relatie tot processen van identiteitsvorming. Het bronnenmateriaal voor deze studie bestaat onder andere uit diplomatieke depêches, privé-briefwisseling, memoires, reisverhalen en kranten. Door een analyse van diplomatieke praktijken en 'culturele ontmoetingen' in hun specifieke historische context, poogt dit project om (1) onze kennis van de Belgisch-Osmaanse betrekkingen te verruimen, (2) licht te werpen op de 'diplomatieke cultuur' in het laat-Osmaanse Istanbul, en (3) een bijdrage te leveren tot de revisie en de-dramatisering van enkele bevindingen in de grote metanarratieven over Oost-West relaties, zoals 'Orientalism' of de 'Clash of Civilizations'-these.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Mandaathouder: Alloul Houssine

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De gedwongen "repatriëring" en plaatsing van kinderen van gemengde raciale afkomst uit de voormalige Belgische kolonies is een van de eerste grootschalige gevallen van interraciale adoptie in België. Vertrekkende van deze casus bekijkt dit onderzoeksproject hoe de vandaag geïnstitutionaliseerde praktijken van transraciale adoptie tot stand kwamen en evolueerden. Aangezien kinderen van gemengde afkomst zowel in de koloniale als in de postkoloniale samenleving het beeld van 'de ander' belichaamden, zal interraciale adoptie bovendien bekeken worden als een plaats van culturele ontmoeting

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Mandaathouder: Heynssens Sarah

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Mandaathouder: Baykal Erol

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoek naar de status van Antwerpen als modestad (internationale, creatieve, culturele en economische uitstraling) past in de viering (in 2013) van de 350ste verjaardag van KASKA en de 50ste verjaardag van de modeafdeling.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Dhoest Alexander
• Co-promotor: de Smaele Henk
• Co-promotor: Eeckhout Bart

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerps Centrum voor Media in de Samenleving (AMSoC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project beoogt enerzijds een thematische studie van de opleiding tot architect aan de Antwerpse Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (opgericht in 1663), vanaf 1952 aan het Nationaal Hoger Instituut voor Bouwkunst en Stedebouw en sinds 1996 aan het departement ontwerpwetenschappen aan de huidige Artesis Hogeschool van Antwerpen, en anderzijds een eerste blik op de ontwikkeling van de andere opleidingen binnen het huidige studiegebied architectuurwetenschappen, zijnde interieurarchitectuur, stedenbouw en ruimtelijke planning, en landschaps- en monumentenzorg. Niet alleen het onderwijs, maar ook de gebouwen waarin dat onderwijs plaatsvond, evenals de mogelijkheden van ontwerpend onderzoek, worden onderzocht. Het resultaat van dit onderzoek dat kan steunen op heel wat fragmenten van bestaand onderzoek, mondt uit in een wetenschappelijke publicatie, bestaande uit thematische essays.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Co-promotor: De Vos Els
• Co-promotor: Lombaerde Piet

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project bestudeert de Belgische diplomatieke vertegenwoordiging in Istanbul tijdens de late negentiende eeuw. Het wil in eerste instantie peilen naar diplomatieke 'praktijken', eerder dan (enkel) naar de institutionele, politieke en economische dimensies van de Belgische diplomatie in de Osmaanse hoofdstad. Bijzondere aandacht gaat uit naar (inter)culturele contacten, waarbij thema 's zoals (hof)ceremonieel, sociale etiquette en diplomatieke cultuur worden onderzocht in relatie tot processen van identiteitsvorming. Het bronnenmateriaal voor deze studie bestaat onder andere uit diplomatieke depêches, privé-briefwisseling, memoires, reisverhalen en kranten. Door een analyse van diplomatieke praktijken en 'culturele ontmoetingen' in hun specifieke historische context, poogt dit project om (1) onze kennis van de Belgisch-Osmaanse betrekkingen te verruimen, (2) licht te werpen op de 'diplomatieke cultuur' in het laat-Osmaanse Istanbul, en (3) een bijdrage te leveren tot de revisie en de-dramatisering van enkele bevindingen in de grote metanarratieven over Oost-West relaties, zoals 'Orientalism' of de 'Clash of Civilizations'-these.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Mandaathouder: Alloul Houssine

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project wil tot een beter begrip komen van de functie van muziek in processen van subculturele identificatie, met bijzondere aandacht voor de holebigemeenschap in Antwerpen. Het is bekend dat muziek een belangrijke rol speelt in de vorming en zelfdefinitie van minderheden en subculturen, maar haar rol in de holebigemeenschap is nog niet grondig bestudeerd. Bovendien werden de Vlaamse holebicultuur en haar geschiedenis nog nauwelijks academisch bestudeerd. Het is onze bedoeling om ten eerste in kaart te brengen welk muzikaal repertoire en welke muzikale functies gedeeld werden in de holebiscene van het grootste stedelijke centrum in Vlaanderen, Antwerpen, tussen 1960 (de start van de Antwerpse holebibeweging) en 2010. Ten tweede zullen we analyseren hoe dit repertoire en het gebruik ervan fungeren als subcultureel kapitaal en zo bijdragen tot de vorming van een of meerdere holebisubculturen. Er wordt gebruik gemaakt van een combinatie van kwalitatieve methoden (archiefonderzoek, documentanalyse, diepte-interviews met informanten en participanten in de holebicultuur) om een holistisch zicht te krijgen op historische processen en evoluties in deze muzikale culturen. Dit project brengt inzichten samen uit de mediastudies, holebi-/queer studies en geschiedenis, met als doel de afstand tussen deze disciplines te overbruggen binnen een specifieke case-study.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Dhoest Alexander
• Co-promotor: de Smaele Henk
• Co-promotor: Eeckhout Bart

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerps Centrum voor Media in de Samenleving (AMSoC)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project bestudeert de diplomatieke contacten tussen België en het Osmaanse Rijk tijdens de periode 1838-1914. Vertrekkende vanuit inzichten uit postkoloniale theorievorming, cultural studies en de Theorie van de Internationale Betrekkingen worden diplomatieke interacties beschouwd als cross-cultural encounters. Concreet wordt ingezoomd op de ervaringen van 'andersheid' van zowel Belgische diplomaten in Istanbul als die van Osmaanse gezanten in Brussel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Mandaathouder: Alloul Houssine

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Jacques-Nicolas Lemmens (1823-1881) wordt algemeen beschouwd als een sleutelfiguur voor de ontwikkeling van de orgelmuziek in de 19e eeuw: zijn invloed als pedagoog, virtuoos en componist reikte tot ver buiten de landsgrenzen. In schril contrast met zijn roem staat de beperkte informatie die er over hem te vinden is. Een diepgravend artistiek onderzoek naar zijn betekenis en invloed, samen met de kadering van zijn werk binnen de Europese orgelcontext, en met focus op zijn École d'Orgue basée sur le plain-chant romain (1862) kan een belangrijke bijdrage leveren tot het praktijkonderzoek naar de 19e-eeuwse orgelmuziek in België.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Deze studie focust op iconografische tradities (zowel grafische, picturale als fotografische) die voortkomen uit de onmiddellijke reiscontext van enkele bedrijvige, laat negentiende-eeuwse explorateurs in Midden-Afrika. Het betreft hier een historisch-antropologische analyse van het visualiseren als een concrete exploratiepraktijk. Welke rol speelt het maken van afbeeldingen in dagelijkse kennisverwerving en kennisverspreiding rond geëxploreerde gebieden? Hoe, waarom en in welke concrete context komen verschillende soorten afbeeldingen tot stand? Hoe zijn representaties ingebed in opvattingen en vertogen over Midden-Afrika, het concept 'expeditie' en het beroep van explorateur? Dat zijn de hamvragen van deze studie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Mandaathouder: Poschet Laurent

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het onderzoek heeft als onderwerp de evolutie van het architectuuronderwijs in Antwerpen in de periode 1919-1977. Vooropgesteld wordt dat de architectuuropleiding in de loop van de 20ste eeuw belangrijke veranderingen heeft ondergaan, die in nauwe relatie stonden met de ontwikkeling van een regionaal modernisme enerzijds en de evolutie van het professionele kader van de architect anderzijds. Een diepgaande studie van deze veranderingen moet een bredere basis leggen voor bijkomend onderzoek naar de architecten en het patrimonium van het Antwerpse modernisme.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Door middel van een systematisch en comparatief onderzoek naar het gebruik van de eerste persoon meervoud in vier West-Europese Kamers van Volksvertegenwoordigers, wil dit project nagaan welke transformaties het fenomeen politieke vertegenwoordiging onderging in een periode van snelle democratisering, en welke identiteiten daarbij tot uitdrukking werden gebracht.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Beyen Marnix
• Co-promotor: de Smaele Henk
• Co-promotor: Verschueren Jef

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoeksproject bestudeert publieke overheidsarchitectuur op het stedelijke niveau in het Vlaanderen van de jaren 1950-1980, een periode die in de literatuur gekend is voor de marginalisering van publieke architectuur en voor het ontbreken van elk 'kwaliteitsvol' beleid. In dit project wordt deze stelling in twijfel getrokken én bieden we een oplossing door methodologisch verder te gaan dan de biografische en typologische studies die het historiografische landschap domineren. Het onderzoek richt zich daarom niet op het architectuurobject of de ontwerper op zich, maar wel op de link tussen de diverse actoren, hun interacties en impact op het stedelijke architectuurbeleid.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Co-promotor: Greefs Hilde
• Mandaathouder: Bertels Inge

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project wordt nagegaan wat in België de invloed was van Nieuwe Orde-ideeën op het beeld van de ideale man (ca. 1930-1945). Door een onderzoek van de constructie, receptie en politieke instrumentalisering van manbeelden in (1) de jeugdbeweging, (2) de beeldende kunsten en (3) de nieuwe 'lichaamscultuur' wordt een dieper inzicht bereikt in de relatie tussen gender en politiek in de twintigste eeuw.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In 1822 werd bij Hyde Park Corner in Londen een monument opgericht voor Wellington. De monumentale naakte Achilles (door Richard Westmacott) werd echter al snel voorwerp van spot en satire: in plaats van de held Achilles zag men in de naakte man een Adonis. Deze omvorming van Achilles naar Adonis past binnen de Westerse, liberale politieke cultuur, waar geen plaats blijkt te zijn voor representaties van mannelijk naakt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project wil aan de hand van gerechtsdossiers waarin sprake is van mannelijke gelijkgeslachtelijke seksuele handelingen die plaatsvonden in Brussel tussen 1867 (de introductie van het Belgisch Strafwetboek) en 1967 (ontstaan van de homobewegingen) nagaan: (1) welke elitaire en volkse vertogen over homoseksualiteit circuleerden en hoe deze vertogen een invloed hadden op de opbouw van seksuele identiteit van de betrokkenen; (2) welke betekenis stadsontwikkeling had voor de uitbouw van niet-heteroseksuele levensstijlen en identiteiten; (3) welke invloed werd uitgeoefend op dit alles werd uitgoefend door politieke transformaties en machtswissels.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Vanuit een pragmatisch-linguïstisch, cultuurhistorisch en etnografisch perspectief bestudeert dit project publiek toegankelijk en geëliciteerd discours dat geproduceerd wordt door Vlaamse moslims. Dit gebeurt met het oog op de analyse van islamitische politieke zelfbeelden zoals die zich sinds 1964 ontwikkelen binnen islamitische gemeenschappen in Vlaanderen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verschueren Jef
• Co-promotor: de Smaele Henk
• Co-promotor: Foblets Marie-Claire

Onderzoeksgroep(en)

• Grammar and Pragmatics

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project wil voor het eerst een grondige studie bieden van het couturehuis Norine. Daarbij wordt niet exclusief gekozen voor één invalshoek of methode, maar wordt juist getracht de complexiteit van het fenomeen te vatten. Aangezien er weinig onderzoek voor handen is waarop kan worden voortgebouwd, zal de studie in eerste instantie het nodige 'feitenmateriaal' moeten bevatten: de beperkte biografische informatie over het koppel Van Hecke-Deschryver moet worden aangevuld en een chronologisch overzicht over de opkomst en ondergang van het modehuis moet worden geboden. Eveneens dient een overzicht te worden opgesteld van alle bekende ontwerpen en creaties, wat toelaat om de stijlevolutie te schetsen. Daarnaast is het de bedoeling te beschrijven welke plaats Norine bekleedde binnen de Belgische en internationale wereld van de artistieke avant-garde én binnen de wereld van de mode.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Smaele Henk
• Mandaathouder: Bernheim Nele

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject