Onderzoek Stefaan Walgrave

Abstract

In de aanloop naar de Belgische (sub)nationale verkiezingen van juni 2024 trachten tal van belangengroepen de prioriteiten en beleidsstandpunten die politieke partijen opnemen in hun verkiezingsprogramma te beïnvloeden. Deze programma's bevatten de beloften die partijen willen nakomen, bij voorkeur in coalitieakkoorden. Daarom concentreren belangengroepen hun inspanningen na de verkiezingen op de partijen betrokken bij coalitieonderhandelingen. Ondanks deze lobby-vloedgolf rond verkiezingen, ontbreekt het aan Europees onderzoek naar de invloed van belangengroepen tijdens deze cruciale periodes. Dit project richt zich daarom op twee aspecten: (1) het analyseren van interacties tussen belangengroepen en partijen en (2) het meten van de invloed die deze groepen uitoefenen op de prioriteiten en standpunten in partijprogramma's en coalitieakkoorden. De belangrijkste factoren die belangengroep-partij interacties en invloed bepalen zijn organisatie- en partijkenmerken, de aard van de relatie tussen belangengroepen en partijen en de context waarin belangengroepen opereren. Methodologisch omvat dit project twee surveys bij ongeveer 1700 Belgische belangengroepen, interviews met nieuw verkozen politici, en inhoudsanalyses van partijprogramma's en coalitieakkoorden. Deze aanpak zal nieuwe inzichten opleveren die duidelijk maken hoe lobbyen zich ontvouwt tijdens twee cruciale momenten voor de representatieve democratie: de aanloop naar en de onmiddellijke nasleep van verkiezingen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Willems Evelien

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Elektronisch Nieuwsarchief (ENA) bevat (1) het televisienieuwsarchief en (2) het krantennieuwsarchief. (1) Het televisienieuwsarchief bestaat sinds 2003 en archiveert, ontsluit en annoteert alle hoofduitzendingen van Eén en VTM. Op dit moment bevat het archief alle nieuwsuitzendingen tussen 2003 en juni 2019. Het gaat in totaal om +/- 200.000 nieuwsitems die uitgebreid zijn beschreven en die via een website doorzoekbaar en bekijkbaar zijn. Sinds 2011 worden ook andere actualiteitsprogramma's gearchiveerd. (2) Het krantennieuwsarchief bestaat sinds 2013 en is een samenwerkingsverband met Belga en Zeticon. Het archief bestaat uit de krantenartikelen van acht Vlaamse kranten (De Standaard, De Morgen, De Tijd, Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen, Het Belang van Limburg, Metro). Op dit moment bevat het archief alle krantenartikelen van 2003 tot en met 2018. De artikelen zijn via een website doorzoekbaar.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: Van Aelst Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De klimaatcrisis is het meest urgente probleem van onze tijd, en het is cruciaal om doortastende maatregelen te nemen. Uit onderzoek blijkt echter dat het gevoerde klimaatbeleid ontoereikend is. Vaak wordt er door academici gewezen op het feit dat de focus op herverkiezing politieke actoren ervan weerhoudt een adequaat klimaatbeleid te voeren. Mijn project wil dit mechanisme voor het eerst empirisch in kaart te brengen door na te gaan in hoeverre politici verwachten dat ze in de verkiezingen zullen worden afgestraft voor bepaalde klimaatmaatregelen. Concreet wil ik met dit project (1) onderzoeken in welke mate politici electorale verantwoording verwachten voor verschillende klimaatmaatregelen en (2) meten of deze opvattingen correct zijn. Daarnaast tracht ik (3) te verklaren waarom sommige politici, en sommige partijen, verwachten dat ze voor bepaalde maatregelen electoraal zullen worden afgestraft (en voor andere maatregelen niet). En tot slot wil ik met dit project (4) ontrafelen wat de impact van zulke electorale anticipatie op de beleidsvorming inzake klimaatverandering. Hiervoor maak ik gebruik van een unieke combinatie van comparatieve surveys en survey experimenten met verkozenen, diepte-interviews met beleidsmakers, en een inhoudsanalyse van beleidsdocumenten. Dit project geeft inzicht in de vraag of, en onder welke omstandigheden, democratieën adequaat kunnen omgaan met klimaatverandering, en andere maatschappelijke die vragen om een lange termijn perspectief.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Soontjens Karolin

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Hoe evalueren politici de publieke opinie. In democratieën wordt verwacht dat de beleidsoutput responsief is ten opzichte van de publieke opinie. Wat politici beslissen moet min of meer overeenstemmen met wat burgers willen. Bestaand onderzoek toonde echter aan dat die responsiviteit selectief is, het varieert over beleidsthema's, tijd en landen. Waarom dat het geval is, is momenteel niet duidelijk. En dat is waar ik me tijdens het ZAP-bof mandat op zal toeleggen. De kern van de zaak is, volgens mij, dat politici de publieke opinie niet alleen registeren maar ook evalueren en dat ze hun actie--in lijn met of juist ingaand tegen de publieke opinie--laten afhangen van hun evaluatie van die opinie. Bijvoorbeeld, politici kunnen de mening van de burgers als niet echt geïnfomeerd beschouwen, of egoïstisch, of ze kunnen denken dat de mening van burgers niet echt intens is. Maar die evaluaties van de publieke opinie zijn tot nog toe helemaal buiten beschouwing gelaten door onderzoekers van politieke representatie. Dat is wat ik gedurende het ZAP-bof mandaat dus ga aanpakken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Politieke kennis is een belangrijke pijler van een gezonde democratie. De snelle veranderingen in de digitale informatieomgeving hebben echter bijgedragen tot een groeiend aantal ongeïnformeerde, slecht geïnformeerde of selectief geïnformeerde burgers. Dit project heeft niet alleen tot doel de oorzaken van ontbrekende, foutieve of selectieve politieke kennis beter te begrijpen, maar onderzoekt ook de effecten van mogelijke oplossingen. POLKNOW bestudeert een aantal belangrijke strategieën om de negatieve gevolgen van een gebrek aan of gebrekkig gebruik van media en informatie te verminderen. Bij het nadenken over oplossingen en hun impact richten we ons op jonge burgers, aangezien zij het meest vatbaar zijn voor nadelige media-effecten, maar ook het meest profiteren van oplossingsgerichte benaderingen. Deze oplossingen zullen worden ontwikkeld in drie deelprojecten die elk een specifiek geval van leren over politiek en samenleving behandelen: (1) Stemadvies-applicaties; (2) Fact-checks op sociale media; (3) Influencers op sociale media.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De VRT wenst in het kader van de beheersovereenkomst na te gaan of ze voldoet aan haar opdracht om onpartijdig te zijn in het brengen van nieuws en duiding. Dit wordt onderzocht door een team van onderzoekers onder leiding van Prof. Peter Van Aelst en Prof. Steve Paulussen van de Universiteit Antwerpen, in samenwerking met Prof. Tim Raats en Prof. Ike Picone (Vrije Universiteit Brussel). Om een goed beeld te krijgen van de onpartijdigheid van de VRT opteren we voor een combinatie van methoden om zowel de inhoud, als de productie ervan, als de perceptie ervan door het publiek in kaart te brengen. Het team van de UA focust op de inhoudsanalyse. Wat betreft de inhoud opteren we voor een combinatie van een systematische analyse van de nieuwsberichtgeving doorheen de tijd (2003-2019) met een casusgerichte benadering (2020). Bij het nader onderzoeken van drie casussen gaan we ook na welke actoren en standpunten in de berichtgeving van de VRT en andere media aan bod komen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Aelst Peter
• Co-promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In democratieën wordt verwacht dat beleid responsief is ten opzichte van de publieke opinie. Bestaand onderzoek gaf aan dat de responsiviteit slechts selectief is. Hoe het komt dat er meer publieke-opinieresponsiviteit is in sommige beleidsdomeinen dan in andere heeft nog geen goed antwoord gekregen. POLEVPOP onderzoekt een nieuwe antwoord op de vraag waarom de beleidsresponsiviteit varieert. Het kernargument is dat politici de publieke opinie evalueren en hun acties--in lijn met de publieke opinie of tegen de publieke opinie ingaand--laten afhangen van of ze de publieke opinie positief dan wel negatief evalueren. Wanneer politici de publieke opinie negatief evalueren dan heeft het gene effect op wat politici doen, wanneer ze de publieke opinie positief evalueren dan is de kans groter dat politici congruent gaan acteren. Hoe politici de publieke opinie evalueren is tot nu toe volledig genegeerd gebleven als mechanisme dat representatie bewerkstelligd.POLEVPOP beschouwt het een kernkwestie en onderzoekt drie dingen: (1) welke criteria politici gebruiken om de publieke opinie te evalueren, (2) hoe de publieke opinie-inhoud van de boodschap, het kanaal via dewelke de boodschap binnenkomt, en de groep van wie het signaal komt beïnvloed hoe het signaal wordt geëvalueerd, (3) welk effect deze evaluaties op de publieke opinie hebben. De centrale verwachting van het project is dat de publieke opinie door politici geëvalueerd wordt op basis van een consistent en gemeenschappelijk scorebord. Bijvoorbeeld, de signalen worden geëvalueerd op hun representativiteit en de onderliggend publieke opinie wordt beoordeeld op basis van zijn kwaliteit en intensiteit. Het project onderzoekt deze dingen op basis van een comparatieve studie in acht landen (Australië, België, Canada, Tsjechië, Israël, Portugal, Zwitserland en Zweden). In twee rondes van data-verzameling zal een grote steekproef van politici geïnterviewd en gesurveyed worden, en ze worden ook blootgesteld aan een reeks van experimenten. Om de antwoorden van politici in perspectief te plaatsen, worden ze vergeleken met parallelle data afkomstig van bevolkingssurveys.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project onderzoekt een tot nog toe niet onderzochte oorzaak van twee van de belangrijkste uitdagingen van representatieve democratieën: horizontale affectieve polarisatie onder burgers en verticale politieke ontevredenheid jegens politici. De 'nieuwe' oorzaak die we onderzoeken, is de perceptie dat burgers met andere politieke voorkeuren en politici met andere voorkeuren niet alleen politiek verschillen maar ook een ander soort van mensen zijn, met andere sociale, culturele en economische kenmerken. De ingroep-uitgroep mechanismes die door deze 'perceptie van andersheid' worden geactiveerd, voeden de aversie en het wantrouwen tegenover burgers met andere politieke voorkeuren en politici. De theoretische logica van andersheid is niet nieuw, maar ze werd nooit toegepast in empirisch onderzoek over horizontale polarisatie of verticale ontevredenheid. NOTLIKEUS omvat een breed onderzoeksprogramma dat (1) de perceptie van andersheid van politieke anderen en van politici beschrijft, (2) de oorzaken van perceptie van andersheid analyseert (3) het effect van de perceptie van andersheid op polarisatie en ontevredenheid onderzoekt, (4) de effecten ervan op antidemocratisch gedrag analyseert en (5) verkent mogelijke oplossingen voor de negatieve gevolgen van een hoge graad van perceptie van andersheid. Het project steunt op kwalitatieve en kwantitatieve methoden, en focust op de Belgische case, die geschikt is zowel omwille van theoretische als empirische redenen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Vertegenwoordigingsclaims—i.e. uitspraken waarin politici beweren iemand te representeren, of te weten wat in het belang van de vertegenwoordigde is—zijn een belangrijk element van politieke communicatie. Toch is empirisch onderzoek naar deze claims schaars. Veel vragen over het gebruik en de effecten van vertegenwoordigingsclaims zijn daardoor nog niet beantwoord. Momenteel weten we bijvoorbeeld niet welke types claims politici maken, hoe partijen hierin van elkaar verschillen en hoe verschillende communicatiekanalen gebruikt worden om verschillende soorten claims te maken. Bovendien tasten we in het duister wanneer het gaat over de effecten van deze claims op burgers. We weten niet of ze een invloed hebben op hoe goed burgers zich vertegenwoordigd voelen (of niet) door hun vertegenwoordigers. Dit project behandelt bovenstaande vragen en steunt daarbij op twee verschillende, maar complementaire benaderingen: politieke wetenschappen en computationele taalkunde. Vanuit het standpunt van politieke wetenschappen, is het doel van het project om (1) het gebruik (frequentie en type) van vertegenwoordigingsclaims door politici te onderzoeken, op drie communicatiekanalen (in het parlement, in de massamedia en op Facebook), op longitudinale wijze (1999-2020), en (2) om te testen welke effecten deze claims hebben op hoe goed (of slecht) burgers zich vertegenwoordigd voelen. Daartoe zal een grootschalige inhoudsanalyse uitgevoerd worden van politiek taalgebruik door politici (die vertegenwoordigingsclaims maken) en burgers (die daarop reageren), aangevuld met survey-experimenten bij burgers. Het gebruik van geavanceerde technieken uit computationele taalkunde zal zulk een grote dataverzameling mogelijk maken. Computationele taalkunde zal echter niet enkel een assisterende of methodologische rol hebben in het project (i.e. de dataverzameling mogelijk maken); er is ook in dit veld een inhoudelijke bijdrage te leveren. Meer specifiek is het tot op de dag van vandaag een uitdaging om concepten die impliciete taal bevatten, zoals memes, ironie of andere niet-letterlijke taal, op automatische wijze te extraheren uit tekst. Om vooruitgang te maken, hebben taalkundigen relevante voorbeelden van impliciet taalgebruik nodig uit verschillende wetenschappelijke domeinen. Vertegenwoordigingsclaims zijn een ideale casus omdat delen van deze claims vaak impliciet zijn. Het tweede doel van het project is dan ook om de opsporing en classificatie van vertegenwoordigingsclaims te gebruiken als casus om computermodellen voor de automatische extractie van impliciete concepten te verbeteren. Inhoudelijke inzichten uit de politieke wetenschappen zullen helpen om de vereisten te bepalen waaraan deze modellen moeten voldoen. De samenwerking tussen de twee domeinen is essentieel om vooruitgang te boeken in elk onderzoeksveld apart. Uiteindelijk zal dit project het mogelijk maken om representatieve claims te onderzoeken op ongekende schaal, wat zal resulteren in nieuwe inzichten over een fenomeen dat belangrijk is om de (crisis van de) representatieve democratie te begrijpen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Wanneer verkozen politici beleidsbeslissingen nemen, wegen ze hun eigen mening af tegen de publieke opinie. Responsiviteit is daardoor selectief: nu eens volgen politici de voorkeuren van het publiek, dan weer gaan ze er tegenin. Het is nog niet helemaal duidelijk hoe politici die afweging maken. Dit project onderzoekt een nieuwe en weinig bestudeerde verklaring op het microniveau: hoe politici de publieke opinie beoordelen. Het idee is dat sommige signalen (van publieke opinie) meer gewaardeerd worden dan andere en dat deze positieve of negatieve waardering bepaalt of publieke opinie effectief weegt op de beslissingen van politici. De doelstellingen zijn (1) om de criteria die politici gebruiken bij het evalueren van publieke opinie, bloot te leggen; (2) om te bestuderen hoe kenmerken van een signaal (zender, inhoud en communicatiekanaal) de evaluaties beïnvloeden; (3) om te begrijpen hoe deze evaluaties politieke actie beïnvloeden; en (4) om de relatie te verkennen tussen de eigen mening van politici en hun beoordeling van publieke opinie. Om deze vragen te bestuderen, zullen surveys, survey-experimenten en interviews gedaan worden met politici in België. In twee dataverzamelingsrondes zullen we grondig uitpluizen welke rol evaluaties van publieke opinie spelen in de totstandkoming van politieke representatie. De bevindingen kunnen ons veel bijleren over actuele problemen, zoals waarom zwakkere groepen in de samenleving (bv. de armen) slechter vertegenwoordigd worden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Hoe bespeelt protest de publieke opinie in het hybride medialandschap? Het voorbije decennium wonnen sociale media voor protestbewegingen aan cruciaal belang. Hoe protest de publieke opinie beïnvloedt via deze sociale media blijft echter een lacune in de literatuur. Dit project tracht daarom volgende onderzoeksvragen te beantwoorden: Welke digitale strategieën volgen protestgroepen om publieke interesse op te wekken? In welke mate en wanneer resoneert protest op sociale media? En, hoe beïnvloedt protest de publieke opinie via online berichtgeving? Het project bestaat uit drie stappen. Eerst voeren we onderzoek naar de digitale strategieën die protestgroepen aanwenden om het publiek voor zich te winnen. Dit doen we op basis van interviews met communicatiestrategen uit protestbewegingen. Daarna vergelijken we sociale en traditionele mediaberichtgeving en testen we in welke mate en wanneer protest resonantie opwekt in het hybride medialandschap. We analyseren mediaberichtgeving van een groot aantal protesten omtrent diverse topics over een lange periode (2017-2022). Verder meten we aan de hand van een vignettestudie de impact van zowel de fysieke als digitale kenmerken van protest op de gedachten, attituden en het gedrag van individuen. Het project is vernieuwend om drie redenen. Het (1) verruimt de publieke opinie door het bestuderen van web analytics, (2) vergelijkt diverse mediakanalen en (3) onderzoekt hoe protest publieke opinie bespeelt vanuit een online perspectief.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: Wouters Ruud
• Mandaathouder: Staes Luna

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De representatieve democratie staat voor de uitdaging om de ongelijkheid in politieke vertegenwoordiging weg te werken. Uit onderzoek blijkt immers dat politieke besluitvorming minder rekening houdt met de voorkeuren van arme, laagopgeleide en vrouwelijke burgers dan met die van rijken, hoogopgeleiden en mannen. Dit project steunt op deze bevindingen en levert twee bijdragen. Ten eerste houdt het rekening met de verschillende manieren waarop "goede vertegenwoordiging" tot stand kan komen. Politici kunnen enerzijds luisteren naar wat burgers willen (hun 'a priori' voorkeuren) en anderzijds onpopulaire maatregelen nemen, in het belang van burgers, en die goed uitleggen (met 'a posteriori' goedkeuring als doel). Dit project kijkt naar beide, als volwaardigere test van ongelijke representatie. Ten tweede verheldert het project de mechanismen die ongelijke vertegenwoordiging veroorzaken. Ongelijkheid kan ontstaan wanneer politici informatie missen over wat benadeelde groepen willen (ze worden slecht begrepen) of wanneer ze niet gemotiveerd zijn om responsief te zijn (groepen worden bewust genegeerd). Om die mechanismen te ontwarren, worden deze cognitieve processen hier direct bestudeerd. Concreet combineert het project (1) een analyse van publieke opinie en beleid met (2) een grootschalige survey over 'a posteriori' goedkeuring van beleid en (3) een survey, experiment en interview met politici. De resultaten zullen helpen om ongelijkheid effectiever te bestrijden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Sevenans Julie

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De Vlaamse media en vooral de VRT worden verwacht onpartijdig te berichten in hun nieuws en duidingsprogramma's. Volgens het Vlaamse regeerakkoord moeten de nieuwsprogramma's van de VRT gemonitord worden op pluralisme en neutraliteit. Dat wil deze studie doen door de berichtgeving van de VRT te vergelijken doorheen de tijd en met andere media. We steunen daarbij op de ervaring van 18 jaar nieuwsmonitoring door het nog steeds lopende Elektronisch NieuwsArchief (ENA) sinds 2003. Concreet bestaat de studie uit drie onderdelen: (1) Een uitgebreide rapportering van actoren en thema's in het hoofdjournaal van Eén, waarbij het 19u journaal van VTM als vergelijkingspunt zal worden genomen. (2) Een uitgebreide rapportering van actoren en thema's in de duidingsprogramma's op VRT. (3) Het gedetailleerd coderen van drie cases (onderwerpen/events) waarbij al het nieuws op een brede waaier aan platformen en media (niet alleen VRT) wordt geanalyseerd.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Aelst Peter
• Co-promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In een context van stijgende ontevredenheid bij burgers met politieke representatie, onderzoekt PREPINTACT de overtuigingen, attitudes en gedragingen van drie types individuele intermediaire actoren—politici, leiders van belangengroepen en journalisten—in combinatie met de parallelle overtuigingen, attitudes en gedragingen van gewone burgers. Het project vertrekt van het idee dat we moeten inzoomen op individuele actoren om beter te begrijpen hoe representatie werkt. We onderzoeken de op- en neerwaartse stromen van informatie die de kern vormen van representatie en die de samenleving en het politiek systeem aan elkaar koppelen. Het consortium heeft een bijzondere interesse in politieke ongelijkheid. Een basishypothese is dat bepaalde, zwakkere maatschappelijke groepen minder adequaat worden gerepresenteerd. Binnen dat algemene kader lanceert PREPINTACT een aantal specifieke, comparatieve onderzoeksprojecten die gebruik maken van een hele reeks methoden uit de sociale wetenschappen (experimenten, surveys, observaties…) en de computerlinguïstiek. De concrete projecten onderzoeken de accuraatheid van de publieke- opiniepercepties van intermediairen, de sociale vertekening in hun persoonlijke netwerken, hun selectieve communicatie naar hun kiezers/leden/publiek toe, de rol van de sociale media in het versterken van hun attitudes, de manier waarop ze representeren binnen hun organisatie (partijen, media…), etc. Tezamen vormen deze projecten een nooit geziene, diepgaande studie van hoe intermediairen de representatieve democratie doen werken (of niet).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Paulussen Steve
• Co-promotor: Van Aelst Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Naar aanleiding van de Europese, federale en regionale verkiezingen op 9 juni 2024, werken onderzoekers van de Universiteit Antwerpen (UA) samen met de Université Catholique de Louvain (UCL) en mediapartners om verschillende stemtesten te bouwen. Voor de eerste keer sinds de ontwikkeling van stemtesten in België is er een specifieke stemtest ontworpen voor "first-time voters", oftewel jongeren die voor de eerste keer hun stemrecht uitoefenen. Bij de ontwikkeling van deze stemtest werd nauw samengewerkt met de jongerenredacties van de VRT en de RTBF, wat zorgt voor een nauwe betrokkenheid van media experten in verband met jongerenthema's. Het primaire doel van deze stemtesten, waaronder ook de jongerenstemtest, is om kiezers te informeren over in hoeverre hun beleidsvoorkeuren aansluiten bij de standpunten van de verschillende politieke partijen. Op deze manier kunnen kiezers een weloverwogen en geïnformeerde keuze maken tijdens het stemmen. Uit onderzoek blijkt dat veel kiezers stemtesten als een nuttige bron van informatie beschouwen om hun keuze op verkiezingsdag te maken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project ontwikkelt, in opdracht van vier nieuwsoutlets, een stemtestapplicatie voor de Belgische verkiezingen van 2024. Het project houdt in dat een aantal beleidsvoorstellen worden geformuleerd, dat die aan de relevante politeke partijen worden voorgelegd, en dat op die manier een aantal representatieve beleidsvoorstellen worden geselecteerd. Via een online applicatie kunnen gebruikers dan hun eigen beleidsvoorkeuren meegeven, en die voorkeuren worden dan door de applicatie vergeleleken met de voostellen van de partijen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De Stemming 2023 (DS2023) is een online enquête die werd uitgevoerd bij een steekproef van N=2,092 volwassen (18 jaar en ouder) inwoners van het Vlaams Gewest in België. De enquête werd ontwikkeld door Jonas Lefevere en Stefaan Walgrave op vraag van VRT NWS en De Standaard, met als doel de Vlaamse publieke opinie te analyseren. De onderwerpen die in de enquête aan bod komen, omvatten de politieke meningen en voorkeuren van de respondenten, hun beleidsvoorkeuren, en algemene houding ten opzichte van de democratie en politiek in het algemeen. Bij deze enquête van 2023 werd dieper ingegaan op politieke ontevredenheid en wantrouwen, alsook het thema economische ongelijkheid. Daarnaast werden er enkele vragen over het stikstofakkoord en andere thema's aan de bevraging toegevoegd gezien de actualiteit.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Elektronisch Nieuwsarchief (ENA) bevat (1) het televisienieuwsarchief en (2) het krantennieuwsarchief. (1) Het televisienieuwsarchief bestaat sinds 2003 en archiveert, ontsluit en annoteert alle hoofduitzendingen van Eén en VTM. Op dit moment bevat het archief alle nieuwsuitzendingen tussen 2003 en juni 2019. Het gaat in totaal om +/- 200.000 nieuwsitems die uitgebreid zijn beschreven en die via een website doorzoekbaar en bekijkbaar zijn. Sinds 2011 worden ook andere actualiteitsprogramma's gearchiveerd. (2) Het krantennieuwsarchief bestaat sinds 2013 en is een samenwerkingsverband met Belga en Zeticon. Het archief bestaat uit de krantenartikelen van acht Vlaamse kranten (De Standaard, De Morgen, De Tijd, Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen, Het Belang van Limburg, Metro). Op dit moment bevat het archief alle krantenartikelen van 2003 tot en met 2018. De artikelen zijn via een website doorzoekbaar.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Elektronisch Nieuwsarchief (ENA) bevat (1) het televisienieuwsarchief en (2) het krantennieuwsarchief. (1) Het televisienieuwsarchief bestaat sinds 2003 en archiveert, ontsluit en annoteert alle hoofduitzendingen van Eén en VTM. Op dit moment bevat het archief alle nieuwsuitzendingen tussen 2003 en juni 2019. Het gaat in totaal om +/- 200.000 nieuwsitems die uitgebreid zijn beschreven en die via een website doorzoekbaar en bekijkbaar zijn. Sinds 2011 worden ook andere actualiteitsprogramma's gearchiveerd. (2) Het krantennieuwsarchief bestaat sinds 2013 en is een samenwerkingsverband met Belga en Zeticon. Het archief bestaat uit de krantenartikelen van acht Vlaamse kranten (De Standaard, De Morgen, De Tijd, Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen, Het Belang van Limburg, Metro). Op dit moment bevat het archief alle krantenartikelen van 2003 tot en met 2018. De artikelen zijn via een website doorzoekbaar.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Belangengroepen spelen vaak een sleutelrol bij de beleidsvorming. De langdurige en complexe aard van veel beleidsprocessen zorgt er echter voor dat belangengroepen doorgaans verschillende hindernissen moeten overwinnen om invloed te verwerven. Naast agendasetting, moeten groepen successen boeken in verschillende besluitvormingslocaties. Dit project stelt een nieuw analytisch kader voor dat de belangengroep-literatuur verbindt met studies over sociale bewegingen om (1) tussentijds belangenbehartigingssuccessen te analyseren, zowel in termen van aandacht trekken voor thematische prioriteiten als het realiseren van beleidsposities; en (2) de modererende effecten van politisering en publieke opinie te beoordelen op hoe belangenbehartiging vormgeeft aan het verloop van beleidsprocessen. Het project stelt het beleidsproces voor als een opeenvolging van verschillende episodes gekenmerkt door hoe belangengroepen en beleidsmakers met elkaar interageren en daardoor het uiteindelijke beleidsresultaat beïnvloeden. Empirisch worden inhoudsanalyses van nieuwsmedia en beleid gecombineerd met elite-interviews om een tijdlijn te construeren van interacties tussen belangengroepen en beleidsmakers voor een medium-N van kwesties die de Belgische wetgevende periode van 2014-2024 bestrijken. Methodologisch zullen tijdreeksen en kwalitatieve vergelijkende analysemethoden worden gebruikt om interactieprocessen te ontleden en deze te koppelen aan belangenbehartigingssuccessen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Beyers Jan
• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Willems Evelien

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit is geen onderzoeksproject maar een fonds om vrijgesteld te worden van onderwijs en meer onderzoek te doen. Er is dus geen onderzoeksinhoud. Dus er kan hier geen beschrijving van de inhoud van het project gegeven worden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De Stemming is een onderzoek naar Vlaamse kiezers over hun stemgedrag, attitudes, percepties en ander politiek gedrag. Het onderzoek wordt jaarlijks uitgevoerd in opdracht van VRT en De Standaard. De resultaten worden gepubliceerd via deze media-kanalen. Elk jaar zijn er een aantal vragen/metingen die uit de vorige jaren hernomen worden, terwijl er ook elk jaar nieuwe vragen over nieuwe onderwerpen gesteld worden. In de versie van 2021 ging er veel aandacht naar de lange-termijn verschuivingen in ideologische attitudes, naar affectieve polarisering, naar het coronabeleid, naar de individuele populariteit van politici etc.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De monitor diversiteit onderzoekt de diversiteit van de mensen die getoond worden in de TV-programma's van de VRT. Diversiteit betreft hun sexuele geaardheid, hun geslacht, leeftijd en etnische achtergrond. De monitor wordt op geregelde tijdstippen uitgevoerd in opdracht van de VRT.

Onderzoeker(s)

• Promotor: De Swert Knut
• Co-promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Internationale Politiek (IP)
• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Elektronisch Nieuwsarchief (ENA) bevat (1) het televisienieuwsarchief en (2) het krantennieuwsarchief. (1) Het televisienieuwsarchief bestaat sinds 2003 en archiveert, ontsluit en annoteert alle hoofduitzendingen van Eén en VTM. Op dit moment bevat het archief alle nieuwsuitzendingen tussen 2003 en juni 2019. Het gaat in totaal om +/- 200.000 nieuwsitems die uitgebreid zijn beschreven en die via een website doorzoekbaar en bekijkbaar zijn. Sinds 2011 worden ook andere actualiteitsprogramma's gearchiveerd. (2) Het krantennieuwsarchief bestaat sinds 2013 en is een samenwerkingsverband met Belga en Zeticon. Het archief bestaat uit de krantenartikelen van acht Vlaamse kranten (De Standaard, De Morgen, De Tijd, Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen, Het Belang van Limburg, Metro). Op dit moment bevat het archief alle krantenartikelen van 2003 tot en met 2019. De artikelen zijn via een website doorzoekbaar.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De afgelopen jaren zijn we getuige geweest van een aanzienlijke toename in de ontevredenheid van burgers over politiek. Eén van de oorzaken is de negativiteit tussen politieke actoren dat leidt tot lager politiek vertrouwen en hogere polarisering. Hoewel de effecten van negativiteit in de politiek steeds beter gekend zijn, is er tot nu toe weinig aandacht besteed aan het voorkomen van deze negativiteit zelf. De meeste studies richten zich uitsluitend op negativiteit in campagnes en we weten zo goed als niks over negativiteit in routine tijd in verschillende landen en settings. Deze studie daarentegen, heeft als doel om negativiteit tussen politieke actors te bestuderen waarbij we rekening houden met de verschillende vormen van negativiteit (onbeleefdheid, emotionaliteit...). Ik zal negativiteit bestuderen zowel tijdens als buiten campagneperiodes op verschillende communicatie platforms. Ik zal zoeken naar verklaringen op verschillende niveaus, om zo een inzicht te krijgen in verschillende negativiteit types en wanneer ze voorkomen door te kijken naar trends doorheen de tijd en naar verschillen tussen actoren, issues en landen. Analyses zullen gebaseerd zijn op data uit België, Kroatië en het VK, waarbij ik kijk naar interacties in het parlement, op sociale en in de traditionele media gedurende de periode 2000-2020. De resultaten zullen toelaten bewust te worden welke factoren negativiteit faciliteren, om zo na te kunnen denken over manieren om met deze uitdaging om te gaan.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Poljak Zeljko

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Veel studies beschrijven de afkeer van burgers t.o.v. politiek. Mensen lijken het gevoel te hebben dat ze niet naar behoren worden vertegenwoordigd door de politici die men verkiest. Waar komt dit gevoel vandaan? Een gedeeltelijke verklaring, zo stel ik in dit project, kunnen we vinden in de communicatie van politici, meer bepaald in hun vertegenwoordigende claims. Elke dag beweren politici mensen te vertegenwoordigen (bv. Ik vertegenwoordig vrouwen) en stellen ze dat hun tegenstanders dit niet doen (bv. Hij vertegenwoordigt het volk niet). Doordat men genoemd wordt als 'de vertegenwoordigde' zullen sommigen zich misschien goed vertegenwoordigd voelen, terwijl anderen zich net vergeten en niet vertegenwoordigd voelen. Echter, weinig tot geen studies hebben tot dusver gedefinieerd wat 'zich vertegenwoordigd voelen' precies wil zeggen, laat staan dit gemeten. Ook is er amper empirisch onderzoek naar de vertegenwoordigende claims van politici. Hierdoor weten we zo goed als niets over de mogelijke effecten van deze claims op het gevoel van burgers dat ze (niet) vertegenwoordigd worden door politici en partijen. Dit project buigt zich over deze hiaten in de literatuur door eerst 'zich (niet) vertegenwoordigd voelen' te operationaliseren en te meten en vervolgens, de vertegenwoordigende claims door politici in Vlaanderen te meten en analyseren. Tenslotte zal ik experimenteel nagaan hoe deze claims de mate beïnvloeden waarin burgers zich vertegenwoordigd voelen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: De Mulder August

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Politici krijgen tegenwoordig vaak de kritiek te horen dat ze niet reageren op de eisen van burgers, met als een klassiek maar cruciaal voorbeeld de recente populistische tendensen. Burgers lijken te geloven dat, zelfs als ze hun voorkeuren luid en duidelijk overbrengen, ze worden genegeerd door degenen die hen zouden moeten vertegenwoordigen. Een cruciale garantie voor responsieve politici ligt in de dreiging van electorale afstraffing bij verkiezingen: politici worden gestimuleerd om te doen wat burgers willen, omdat ze hun functie willen behouden. De drang van politici om herkozen te worden, maakt dat ze vermoedelijk meer congruent beleid voeren. In dit project richt ik me op dit belangrijke mechanisme, door te kijken naar de overtuigingen van politici over hoe en in welke mate de congruentie van hun gedrag met wat burgers willen, positieve of negatieve verkiezingsgevolgen zal hebben. In tegenstelling tot de centrale plaats van deze onderzoeksvraag in het publieke debat, is het onderwerp zelden onder de aandacht van academici gekomen. In dit project behandel ik deze kloof met een diepgaande studie van de zogenaamde "verantwoordelijkheidsovertuigingen" van politici. Ten eerste wil ik deze verantwoordingsovertuigingen conceptualiseren. Ten tweede onderzoek ik ze empirisch in kaart brengen aan de hand van een uitgebreid onderzoek met politici in drie verschillende landen. Ten derde wil ik zulke overtuigingen uitleggen door na te gaan of er verschillen zijn tussen landen, partijen, politici,… Tot slot, door een experiment uit te voeren, tracht ik te onderzoeken ik of de verantwoordingsverklaringen van politici op hun beurt ook hun eigenlijke gedrag beïnvloeden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Soontjens Karolin

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De Stemming is een jaarlijks onderzoek in opdracht van mediapartners De Standaard en VRT. Een steekproef van N=2000 stemgerechtigde inwoners van het Vlaams Gewest worden bevraagd over hun politiek gedrag en over hun politieke attitudes.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Is protest effectief? Onderzoek stelt dat het vergroten van de zogenaamde 'reikwijdte van conflict'—het activeren van andere actoren—cruciaal is voor de politieke impact van protest. Hoe protest precies de reikwijdte van conflict kan vergroten, blijkt echter een lacune in de literatuur. PROVOKE onderzoekt dit cruciale mediatie-mechanisme van protest impact voor het eerst. We vragen ons af: in welke mate, wanneer en hoe slaagt protest erin om de reikwijdte van conflict te vergroten? En, wat zijn de mechanismen die dit proces sturen? We benaderen deze vragen vanuit twee invalshoeken. Een macro-perspectief analyseert reacties op protest in massa en sociale media, door middel van inhoudsanalyses op basis van een groot aantal Belgische protesten, aangaande diverse thema's en gedurende een lange periode (2000-2020). Een micro-perspectief brengt interviews en experimenten met politici, stakeholders en journalisten in stelling, om zo inzicht te verwerven in de individuele mechanismen die conflictverruiming aansturen. De doelen van het project zijn drievoudig: (1) het ontwikkelen van een originele theorie over protest en conflictverruiming, door literatuur uit de politieke wetenschappen, sociologie en communicatie te integreren; (2) het voor het eerst in kaart brengen van de conflict reikwijdte rondom protest; en (3) nagaan welke factoren—van kenmerken van protest, media en politieke actoren, tot de aanstekelijke effecten van reacties zelf—de verruiming van conflict beïnvloeden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Elektronisch Nieuwsarchief (ENA) bevat (1) het televisienieuwsarchief en (2) het krantennieuwsarchief. (1) Het televisienieuwsarchief bestaat sinds 2003 en archiveert, ontsluit en annoteert alle hoofduitzendingen van Eén en VTM. Op dit moment bevat het archief alle nieuwsuitzendingen tussen 2003 en juni 2019. Het gaat in totaal om +/- 200.000 nieuwsitems die uitgebreid zijn beschreven en die via een website doorzoekbaar en bekijkbaar zijn. Sinds 2011 worden ook andere actualiteitsprogramma's gearchiveerd. (2) Het krantennieuwsarchief bestaat sinds 2013 en is een samenwerkingsverband met Belga en Zeticon. Het archief bestaat uit de krantenartikelen van acht Vlaamse kranten (De Standaard, De Morgen, De Tijd, Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen, Het Belang van Limburg, Metro). Op dit moment bevat het archief alle krantenartikelen van 2003 tot en met 2019. De artikelen zijn via een website doorzoekbaar.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De afgelopen jaren zijn we getuige geweest van een aanzienlijke toename in de ontevredenheid van burgers over de politiek. Eén van de oorzaken is negativiteit tussen politieke actoren. Hoewel de effecten van negativiteit in de politiek steeds beter gekend zijn, is er tot dusver weinig geweten over het voorkomen van negativiteit—soms zelfs onbeleefdheid—zelf. De meeste studies richten zich uitsluitend op negativiteit in verkiezingscampagnes in één enkel land of verkiezingscase. Dit project daarentegen, zal focussen op de negatieve interactie tussen politieke actoren in een longitudinale studie in drie landen binnen en buiten verkiezingscampagnes. Mijn doel is om negativiteit, gedefinieerd als elke kritiek of aanval op een politieke concurrent, te bestuderen op multidimensionele wijze (rekening houdend met het type aanval, de inhoud, de specificiteit en de extremiteit). Ik zal proberen te begrijpen wanneer negativiteit optreedt door verklaringen zoeken op verschillende niveaus: door te kijken naar trends doorheen de tijd en naar verschillen tussen actoren, issues en landen. Analyses zullen gebaseerd zijn op data uit België, Kroatië en het Verenigd Koninkrijk. Ik focus op interacties die plaatsvonden in het parlement en in de media gedurende de periode van 1990 tot en met 2020. De projectresultaten zullen toelaten om te speculeren over factoren die het overmatig gebruik van negativiteit zouden kunnen afremmen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Poljak Zeljko

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project bouwt de stemtest-applicatie Stemtest19. Dit project bouwt de stemtest-applicatie Stemtest19.Dit project bouwt de stemtest-applicatie Stemtest19. Dit project bouwt de stemtest-applicatie Stemtest19. Dit project bouwt de stemtest-applicatie Stemtest19. Dit project bouwt de stemtest-applicatie Stemtest19. Dit project bouwt de stemtest-applicatie Stemtest19.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Elektronisch Nieuwsarchief (ENA) bevat (1) het televisienieuwsarchief en (2) het krantennieuwsarchief. (1) Het televisienieuwsarchief bestaat sinds 2003 en archiveert, ontsluit en annoteert alle hoofduitzendingen van Eén en VTM. Op dit moment bevat het archief alle nieuwsuitzendingen tussen 2003 en juni 2019. Het gaat in totaal om +/- 200.000 nieuwsitems die uitgebreid zijn beschreven en die via een website doorzoekbaar en bekijkbaar zijn. Sinds 2011 worden ook andere actualiteitsprogramma's gearchiveerd. (2) Het krantennieuwsarchief bestaat sinds 2013 en is een samenwerkingsverband met Belga en Zeticon. Het archief bestaat uit de krantenartikelen van acht Vlaamse kranten (De Standaard, De Morgen, De Tijd, Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen, Het Belang van Limburg, Metro). Op dit moment bevat het archief alle krantenartikelen van 2003 tot en met 2019. De artikelen zijn via een website doorzoekbaar.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Een van de belangrijkste functies van nieuwsmedia in democratische samenlevingen is het weergeven van publieke opinie. Er zijn verschillende manieren waarop journalisten naar publieke opinie kunnen verwijzen in hun nieuwsberichten: (1) opiniepeilingen, (2) vox pops, (3) (expliciete) verwijzingen naar de publieke opinie, (4) protest en (5) referenties naar sociale media. Er bestaan verschillende studies die op één van deze weergaven van publieke opinie focussen. Verrassend genoeg bestaat er nauwelijks onderzoek naar hoe deze verschillende weergaven worden gecombineerd in het nieuws. Het is echter wel belangrijk om meer inzicht te krijgen in hoe publieke opinie wordt weergegeven in het nieuws, aangezien mensen naar de media kijken om te leren over opinies van anderen. De kernvragen van dit project zijn bijgevolg: hoe wordt publieke opinie weergegeven in het nieuws en hoe beïnvloedt dit burgers? Om deze vragen te beantwoorden combineer ik een inhoudsanalyse van nieuws uit drie landen (VS, VK en België) met een reeks van experimenten. De inhoudsanalyse focust op hoe vaak de verschillende weergaven van publieke opinie voorkomen in het nieuws en hoe ze worden gecombineerd. Verder wordt onderzocht hoe journalisten publieke opinie framen: wordt het publiek weergegeven als een homogene massa? Dit is belangrijk, aangezien verwacht wordt dat homogeniteit een rol speelt in de invloed van deze publieke opinieweergaven. In de tweede fase van het onderzoeksproject wordt een serie cumulatieve experimenten uitgevoerd om een begrip te krijgen van hoe en wanneer weergaven van publieke opinie de gepercipieerde publieke opinie en eigen opinie van het publiek beïnvloeden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: Van Aelst Peter
• Mandaathouder: Beckers Kathleen

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Politici krijgen tegenwoordig vaak de kritiek te horen dat ze niet reageren op de eisen van burgers, met als een klassiek maar cruciaal voorbeeld de recente populistische tendensen. Burgers lijken te geloven dat, zelfs als ze hun voorkeuren luid en duidelijk overbrengen, ze worden genegeerd door degenen die hen zouden moeten vertegenwoordigen. Een cruciale garantie voor responsieve politici ligt in de dreiging van electorale afstraffing bij verkiezingen: politici worden gestimuleerd om te doen wat burgers willen, omdat ze hun functie willen behouden. De drang van politici om herkozen te worden, maakt dat ze vermoedelijk meer congruent beleid voeren. In dit project richt ik me op dit belangrijke mechanisme, door te kijken naar de overtuigingen van politici over hoe en in welke mate de congruentie van hun gedrag met wat burgers willen, positieve of negatieve verkiezingsgevolgen zal hebben. In tegenstelling tot de centrale plaats van deze onderzoeksvraag in het publieke debat, is het onderwerp zelden onder de aandacht van academici gekomen. In dit project behandel ik deze kloof met een diepgaande studie van de zogenaamde "verantwoordelijkheidsovertuigingen" van politici. Ten eerste wil ik deze verantwoordingsovertuigingen conceptualiseren. Ten tweede onderzoek ik ze empirisch in kaart brengen aan de hand van een uitgebreid onderzoek met politici in drie verschillende landen. Ten derde wil ik zulke overtuigingen uitleggen door na te gaan of er verschillen zijn tussen landen, partijen, politici,… Tot slot, door een experiment uit te voeren, tracht ik te onderzoeken ik of de verantwoordingsverklaringen van politici op hun beurt ook hun eigenlijke gedrag beïnvloeden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Soontjens Karolin

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Existing democracies are challenged by critics such as Trump, Brexiteers and populists claiming that democracy is not representative anymore. RepResent takes these claims serious by empirically examining the relationship between popular democratic resentment and the functioning of representation. Is representation failing? And, is democratic resentment driven by failing representation? Democratic representation consists of several dimensions, a substantive (policies), a procedural (institutions) and a symbolic dimension (feeling represented by representatives). Adequate representation entails there is congruence between the preferences of citizens and the actual policies, democratic procedures and representatives. RepResent is novel in the sense that it systematically compares citizens' views with elites' views, that it tackles all three dimensions at the same time to assess their individual contribution to democratic resentment, and that it does so in a dynamic over-time design. Concretely, RepResent examines the 2019 elections in Belgium, the campaign that precedes it and the term that follows.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Elektronisch Nieuwsarchief (ENA – www.nieuwsarchief.be) archiveert sinds 2003 alle nieuwsuitzendingen van 19 uur op Eén (VRT) en VTM op digitale wijze. Alle nieuwsuitzendingen worden gecodeerd: de nieuwsitems worden in detail bekeken en geanalyseerd. Het ENA is een initiatief van de Universiteit Antwerpen (promotor Stefaan Walgrave). Vanaf januari 2012 maakte het ENA deel uit van het Vlaamse Steunpunt Mediamonitoring gefinancierd door de Vlaamse overheid dat werd gedragen door vier Vlaamse universiteiten. Vanaf januari 2016 wordt het ENA aan de Universiteit Antwerpen gefinancierd door de Vlaamse minister van Media. Een eerste doel van het ENA is om nieuwsinhouden te analyseren en de bevindingen te rapporteren aan de Vlaamse overheid of ze op te nemen in wetenschappelijke publicaties. Een tweede doel is de data ter beschikking te stellen van de ruimere wetenschappelijke gemeenschap.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In een goed werkende democratie luisteren vertegenwoordigers naar de mensen die hen verkozen hebben—zo wordt vaak verondersteld. Het beleid dat ze maken, moet een afspiegeling zijn van de voorkeuren van de burgers. Een kerntaak van politieke wetenschappers is te onderzoeken of aan deze democratische assumptie voldaan wordt. Dit onderzoeksproject wil bijdragen aan deze onderzoekstraditie op drie verschillende manieren. Ten eerste wordt het causale effect van publieke opinie op politieke elites onder de loep genomen. Bestaand onderzoek heeft aangetoond dat er een verband bestaat tussen publieke opinie en beleidsbeslissingen, maar bewijs dat dit verband het gevolg is van responsiviteit door politieke elites, is schaars. Ten tweede wil het project de mechanismen achter het representatieproces ontrafelen. Er bestaan theorieën over waarom politieke elites hun gedrag—en soms zelfs hun eigen voorkeuren—aanpassen in functie van de publieke opinie, maar deze verklaringen zijn tot dusver zelden empirisch getoetst. Ten slotte wil dit project methodologisch vernieuwend zijn. De onderzoeksvragen zullen beantwoord worden aan de hand van survey-experimenten en diepte-interviews met politici zelf. Omdat de onderzoeker bij experimenten veel factoren kan controleren, zijn ze geschikt om causaliteit te testen en de mechanismen achter responsiviteit bloot te leggen. De diepte-interviews helpen om de bevindingen te interpreteren en in context te plaatsen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Sevenans Julie

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De monitor diversiteit onderzoekt de diversiteit van de mensen die getoond worden in de TV-programma's van de VRT. Diversiteit betreft hun sexuele geaardheid, hun geslacht, leeftijd en etnische achtergrond. De monitor wordt op geregelde tijdstippen uitgevoerd in opdracht van de VRT.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: De Swert Knut

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In een democratie hebben burgers nood aan politieke kennis. De massa media worden traditioneel aanzien als een belangrijke bron om burgers van politieke informatie te voorzien. Studies over agenda-setting en framing hebben veelvuldig aangetoond dat de nieuwsmedia een duidelijke invloed hebben op wat mensen weten, en hoe ze over politiek denken. De vraag is in welke mate deze klassieke inzichten overeind blijven in het digitale tijdperk. Het stijgend belang van het internet en de sociale media in het bijzonder als kanalen van informatie en communicatie hebben de manier waarop mensen leren over de wereld, en de politiek in het bijzonder, drastisch veranderd. Zo staat bijvoorbeeld de rol van de media als agenda-setter en 'framer' onder druk, omdat sociale media het causale verband, van massa media naar publiek, ter discussie stellen. Journalisten worden meer en meer beïnvloed door discussies op blogs, Facebook, Twitter en andere platformen. Bovendien, hebben politici meer mogelijkheden om de traditionele media te omzeilen en het publiek direct te beïnvloeden. Kortom, we bestuderen hoe mensen nieuws consumeren en hoe ze daardoor beïnvloed worden, maar ook hoe journalisten en politici op hun beurt beïnvloed worden door de reacties van mensen op het nieuws. Digitale media stellen niet enkel de klassieke theoretische inzichten in vraag, ze bieden tegelijk nieuwe mogelijkheden om informatiestromen en hoe mensen ermee omgaan te bestuderen. Vandaag is het mogelijk om agenda-setting en framing meer accuraat te bestuderen, gebaseerd op grotere databestanden van mediaboodschappen en de publieke reacties daarop (commentaren, likes, tweets). Bovendien laat het analyseren van digitale teksten toe om demografische profielen en opinies van burgers in kaart te brengen en onze kennis van de modererende factoren van agenda-setting en framing effecten te bestuderen. Om deze ongeziene bron van geschreven taal en digitaal gedrag te interpreteren, kiezen we voor een multi-disciplinaire samenwerking tussen computer linguïstiek, data mining en sociale wetenschappen. De agenda-setting en framing theorie worden in een digitale context getoetst aan de hand van 'big data' analyses. Computer linguïstische technieken zullen worden gebruikt om automatisch de onderwerpen en opinies in sociale media berichten te analyseren. De mogelijkheden van digitale tekst analyse gaan echter nog verder dan het louter testen van bestaande theorieën. Onze ambitie bestaat erin om de nieuwe data mogelijkheden ook te gebruiken om aan theorie ontwikkeling te doen door op een inductieve manier naar onderliggende patronen te zoeken. Door gebruik te maken van data mining technieken op de digitale gebruiker gegevens kunnen we tot inzichten komen over welke gebeurtenissen, personen en onderwerpen burgers 'liken' en willen 'delen'. Concreet, zullen we één belangrijk gepland event bestuderen, de Belgische verkiezingscampagne van 2019, en één niet gepland of onverwacht event in de loop van de volgende jaren. We verwachten dat de informatiestroom voor beide types van events structureel verschillen. Voor elk event plannen we een survey en een grote kwantitatieve data verzameling gedurende vier weken van alle politieke nieuwsberichten van de belangrijkste nieuwswebsites, en sociale mediaplatformen Twitter en Facebook.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Aelst Peter
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Martens David
• Co-promotor: Paulussen Steve
• Co-promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project onderzoekt in welke mate politici correcte percepties hebben van de beleidsvoorkeuren van de burgers. Het belangrijkste doel van het onderzoek is te verklaren waarom sommige politici meer correcte percepties hebben dan andere, en rond welke beleidsthema's dan precies. Empirisch, bestaat het project uit parallelle surveys van politici en burgers.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project bestudeert de relatie tussen publieke opinie en belangengroepen in de wetgevingsprocessen van de Europese Unie (EU). Het tracht diepere theoretische inzichten te ontwikkelen en tot generaliseerbare empirische bevindingen te komen omtrent de rol van belangengroepen in het faciliteren of verstoren van de relatie tussen publieke opinie en beleid in de EU.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Beyers Jan
• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: De Bruycker Iskander

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Politieke beslissingen worden meer en meer genomen met de media in het achterhoofd. De communicatie van politici is in toenemende mate geprofessionaliseerd en zij besteden steeds meer aandacht aan het managen van nieuws. Binnen het onderzoek naar politieke communicatie is er dan ook steeds meer belangstelling voor de mediatisering van de politiek en de manier waarop politici zich aanpassen aan de medialogica. Deze literatuur is tot nu toe echter vooral theoretisch. Er zijn weinig studies die onderzoek doen naar de activiteiten die politici ondernemen om mediaberichtgeving vorm te geven. Bovendien gaan onderzoeken over het mediawerk van politici bijna uitsluitend over 'wat' de inhoud van de boodschappen is die verstuurd worden en 'hoe' deze worden verstuurd. 'Wanneer' politici communiceren, wordt meestal genegeerd. De timing van een boodschap is echter een cruciale factor om te verklaren waarom sommige politieke boodschappen nieuws worden en andere niet. Wat wordt opgepikt door journalisten is in grote mate afhankelijk van mediadynamieken op een bepaald moment. Timing strategieën winnen bovendien aan belang vanwege de 24-uursnieuwscyclus en de opkomst van nieuwswebsites en sociale media. Dit project bouwt een theorie over strategische timing en analyseert empirisch of timing een effectief instrument is voor politici om mediaberichtgeving te bekomen of te vermijden. Via een klassieke gatekeeping studie, het volgen van woordvoerders en experimentele surveys met Belgische politici, onderzoekt dit project hoe politieke actoren hun communicatie strategisch plannen (de praktijk van timing) en in hoeverre dit beïnvloedt welke berichten in het nieuws komen (de effectiviteit van timing).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Ketelaars Pauline

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het primaire doel van het project is om de studie van media, politieke communicatie en verkiezingspolitiek te bevorderen en te integreren. Dit door theoretisch inzichten en empirische kennis van hoe de media - door hun dekking en framing van kwesties en politieke partijen - partijondersteuning en verkiezingsconcurrentie beïnvloeden. Het onderzoek zal vijf landen en meerdere decennia beslaan. Het belooft inzichten in de recente ontwikkeling en de huidige reikwijdte van de politieke invloed van de media in West-Europa. Bovendien ligt de focus ook op hoe verschillen tussen partijstelsels, concentratie van uitvoerende macht, structuren van partijconcurrentie, belangengroep systemen en mediasystemen de verkiezingsinvloed van de media beïnvloeden. Tegen de achtergrond van mediatisering en toenemende electorale volatiliteit, onderzoekt het project de mate waarin de media partijsteun bepaald. Ondanks de toenemende wetenschappelijke aandacht voor de relatie tussen media en politiek, blijft deze fundamentele maar cruciale vraag grotendeels onbeantwoord. Het project wil deze tekortkoming aanpakken in een reeks nauw geïntegreerde en baanbrekende studies over hoe de problemen, kaders en actoren die in het nieuws verschijnen de steun van politieke partijen beïnvloeden. Alle studies zullen vergelijkend zijn (Noorwegen, Denemarken, België, Nederland en het VK), waardoor we conclusies kunnen trekken over gemediatiseerde politiek in West-Europa in het algemeen, en over hoe politieke en mediasystemen de invloed van de media op partijconcurrentie beïnvloeden. Relevante studies omvatten, maar zijn niet beperkt tot, de volgende voorbeelden: Ten eerste zal het project kijken of, en hoe, de problemen waar de media aandacht aan schenken invloed hebben op partijondersteuning via de mechanismen van priming en ownership. Ondanks het feit dat issue-voting toeneemt en de media de dominante bron van politieke informatie voor het publiek zijn, wordt de rol van de media bij issue-voting nog steeds grotendeels aangenomen. Ten tweede zullen we onderzoeken of, en hoe, de optredens van partijen in de media hun publieke steun beïnvloeden. Het is een bijna universele eigenschap van de moderne democratische politiek dat bekende politici meer berichtgeving krijgen. We onderzoeken of deze incumbency bonus een negatief effect heeft op de ondersteuning, en zo bijdragen aan de verklaring van de vastgestelde kosten van uitspraakbevinding in verkiezingsonderzoek. Ten derde willen we onderzoeken of, en hoe, de nieuwsframering van de beleidsprestaties van partijen en de beelden op niet-beleidsvalentie-dimensies (competentie, integriteit en eenheid) de partijconcurrentie en partijondersteuning beïnvloeden. Een dergelijke studie promoot dus expliciet de rol van de media in de groeiende studie van valentiepolitiek. De twee belangrijkste gegevensbronnen in het project hebben betrekking op nieuwsinhoud (de problemen, actoren en frames die in nieuwsmedia verschijnen) en de publieke opinie (verkiezingsonderzoeken en opiniepeilingen met betrekking tot stemintentie / stemming). In termen van analyses zullen de studies de kwantitatieve gegevens toepassen in een breed scala aan statistische modellen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Elektronisch Nieuwsarchief (ENA – www.nieuwsarchief.be) archiveert sinds 2003 alle nieuwsuitzendingen van 19 uur op Eén (VRT) en VTM op digitale wijze. Alle nieuwsuitzendingen worden gecodeerd: de nieuwsitems worden in detail bekeken en geanalyseerd. Het ENA is een initiatief van de Universiteit Antwerpen (promotor Stefaan Walgrave). Vanaf januari 2012 maakte het ENA deel uit van het Vlaamse Steunpunt Mediamonitoring gefinancierd door de Vlaamse overheid dat werd gedragen door vier Vlaamse universiteiten. Vanaf januari 2016 wordt het ENA aan de Universiteit Antwerpen gefinancierd door de Vlaamse minister van Media. Een eerste doel van het ENA is om nieuwsinhouden te analyseren en de bevindingen te rapporteren aan de Vlaamse overheid of ze op te nemen in wetenschappelijke publicaties. Een tweede doel is de data ter beschikking te stellen van de ruimere wetenschappelijke gemeenschap.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Wanneer is protest persuasief? Of, preciezer, hoe slagen protest acties erin positieve reacties te ontlokken bij burgers en/of politici? In de meeste Westerse democratieën is protest intussen een regulier instrument dat burgers hanteren om grieven te signaleren en voorkeuren te communiceren. Sluitend bewijs aangaande de manier waarop protest invloedrijk is, blijft echter schaars. Dit project zoekt een bijdrage te leveren aan kennis over de kracht van protest en doet dit op vier particuliere manieren. Eén, dit project plaatst de rol van massa media centraal in het protest impact proces. Het formuleert en staaft een theorie aangaande protest impact met media aandacht als cruciale mediërende variabele. Het is via mediaberichtgeving dat protest gepercipieerd wordt en het is op deze media prikkels dat observanten reageren. Twee, dit project legt de mechanismen bloot die achter de persuasieve kracht van protest schuilen. Meer bepaald test het hoe interne kenmerken van protest – vertoon van waardigheid, éénheid, numerieke kracht en toewijding – van invloed zijn op het belang dat mensen aan een thema hechten, de positie die zij aannemen ten opzicht van de protest claim, en de eventuele acties die zij bereid zijn te willen ondernemen. Drie, dit project onderzoekt twee verschillende protest publieken –burgers en politieke elites- en exploreert op die manier twee verschillende domeinen waarop protest invloed kan hebben. Ten vierde innoveert dit project ook methodologisch. Het introduceert experimenten in het veld van protest impact onderzoek. Experimenten garanderen strikte onderzoekerscontrole, verschaffen zekerheid over causaliteit, en zijn bijgevolg een ideaal instrument om de mechanismen die ten grondslag liggen aan de persuasieve kracht van protest te testen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Wouters Ruud

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project worden zes stemtestapplicaties ontwikkeld. Het gaat om online systemen waarbij deelnemers hun eigen mening met de formele posities van de politieke partijen worden vergeleken. De stemtestapplicatie verschaft de deelnemer dan op het einde een 'stemadvies' in aflopende volgorde van de positionele nabijheid tussen hemzelf en alle partijen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het opzet van het project is het meten van diversiteit op de radio zoals die naar voren komt bij de luisteraars. Daartoe worden de nodige onderzoeksstappen gezet. Het project doet beroep op jobstudenten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project bestaat uit het financieren van het verblijf van professor Shanto Iyengar aan de Universiteit Antwerpen. Iyengar verblijft in Antwerpen naar aanleiding van zijn International Francqui Professorship. Hij neemt deel aan het onderzoek van de onderzoeksgroep M²P, geeft lezingen, doet master classes etc.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Een goed functionerende democratie veronderstelt dat politieke actoren zich bewust zijn van de echte problemen in de samenleving, de mogelijke oplossingen er voor, en de voorkeuren van de bevolking wat betreft de problemen en hun eventuele oplossingen. Dit project onderzoek hoe politici dergelijke informatie uit de samenleving raadplegen. Het doel is om bloot te leggen welke informatie afkomstig van welke bronnen prioritair aandacht krijgt van politici. Ook is het doel na te gaan welke informatie dan tot welk soort van politieke actie leidt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoek naar de diversiteit in het aanbod op de Vlaamse televisiemarkt, voornamelijk met betrekking tot diversiteit op vlak van kleur, gender, leeftijd en mensen met een handicap.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: De Swert Knut

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Veranderende vormen van participatie en van vertegenwoordiging waren reeds de centrale thema's van het PARTIREP -netwerk in de periode 2007-2011. Het netwerk heeft een reeks projecten opgezet over patronen van politieke participatie, politiek vertrouwen, politiek protest, politieke partijen, politieke deliberatie en politieke vertegenwoordiging. In dit nieuwe voorstel willen we deze ideeën verder exploreren. We willen dat doen door te focussen op drie grote onderzoeksthema's of werkpakketten: substantieve vertegenwoordiging, personalisering en democratische vernieuwing.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de Vlaamse overheid. UA levert aan de Vlaamse overheid de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: Van den Bulck Hilde

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project onderzoekt hoe individuele politieke actoren informatie verwerken over echte problemen in de samenleving, over mogelijk oplossingen voor die problemen en over hoe mensen over die problemen denken. We onderzoeken welke kenmerken van de boodschap zelf, van de zender en van de ontvanger van de informatie invloed hebben op de manier waarop politieke elites worden blootgesteld aan en aandacht hebben voor de informatie en op de manier waarop ze op die informatie reageren. Empirisch steunt het project op een aantal complementaire methodes die worden toegepast op een steekproef van politieke elites in België.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoek in verscheidene landen toont aan dat vrouwelijke politici minder media-aandacht krijgen en bovendien ook anders verschijnen in het nieuws. Het doel van dit project bestaat uit het achterhalen waarom dit zo is. Om deze vraag te beantwoorden, ondernemen we een comparatieve en longitudinale inhoudsanalyse van politieke actoren in kranten (2000-2010) in acht landen. Om na te gaan of de afwezigheid van vrouwelijke politici in de media een probleem is vanuit de massamedia dan wel voortvloeit uit de politieke realiteit, houden we rekening met 'real world'-verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke politici op vier niveaus: (1) individuele journalist, (2) media routines en nieuwswaarden, (3) mediaorganisatie en (4) politiek systeem.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Vos Debby

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een dienstverleningsopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds ESF. UA levert aan ESF de resultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoek naar de diversiteit in het aanbod op de Vlaamse televisiemarkt, voornamelijk met betrekking tot diversiteit op vlak van kleur, gender, leeftijd en mensen met een handicap.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: De Swert Knut

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Sinardet Dave

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Hoe bepaalde onderwerpen het nieuws maken: een vergelijkende analyse van de oorzaken en gevolgen van media aandacht in België, Frankrijk, Zwitserland en de Verenigde Staten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Boydstun Amber

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van het project is om allerlei bestaande componenten die ontwikkeld zijn in CGN en STEVIN in te passen in een workflowsysteem voor web services dat ontwikkeld wordt in CLARIN-verband, en dit geheel te laten draaien op servers van erkende CLARIN-centra, met als doel faciliteiten aan te bieden voor onderzoekers uit de HSS met geen of weinig technische bagage. Deze faciliteiten moeten 1) hen in staat stellen hun onderzoeksvragen beter of makkelijker aan te pakken en 2) mogelijkheden bieden voor het formuleren van nieuwe typen onderzoeksvragen, i.e. onderzoeksvragen die voor CLARIN niet gesteld konden worden of niet doelmatig te beantwoorden waren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Traditionele patronen van participatie en representatie komen in toenemende mate onder druk te staan in liberale democratieën (Putnam 2000; Dalton 2004). Enerzijds is er een bezorgdheid over een systematische daling van de deelname aan althans sommige, eerder traditionele vormen van politieke participatie. Hoewel het grootste deel van de literatuur in dit verband te situeren valt in de Verenigde Staten, stellen we vast dat er ook in een aantal landen van West-Europa sprake is van een systematische daling van de deelname aan verkiezingen, van het lidmaatschap van politieke partijen, en van het lidmaatschap van middenveldorganisaties zoals vakbonden. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat een systematisch overzicht van de meest recente gegevens voor Europa momenteel ontbreekt, gelet op de diverse stadia inzake de gegevensverzameling op nationaal vlak. Anderzijds is de representatie van politieke belangen ook sterk aan verandering onderhevig. Traditionele breuklijnen, b.v.b. op basis van religieuze achtergrond of socio-economische positie, lijken aan belang in te boeten. Politieke systemen moeten daarentegen het hoofd bieden aan nieuwe representatievormen, waarbij etnische en culturele identiteit, gender, attitudes en de massamedia een steeds belangrijker rol spelen. Binnen de theoretische literatuur overheerst de verwachting dat het politiek vertrouwen van de bevolking mede een gevolg is van de mate waarin zij het democratisch besluitvormingsproces als legitiem en effectief beschouwt. Een daling van het politiek vertrouwen wordt dan weer geassocieerd met een gebrek aan stabiliteit van het politiek regime, en met een daling van de bereidheid overheidsinterventie te ondersteunen. Zowel op basis van deze theoretische overwegingen, als op basis van beleidsoverwegingen is onderzoek naar de veranderende patronen van participatie en representatie dan ook een belangrijk onderwerp binnen de politieke wetenschappen. Het Europees onderzoek kampt daarbij met twee handicaps: - ten eerste is er natuurlijk het feit dat de dataverzameling en theorieopbouw grotendeels per land verloopt, zodat we over relatief weinig algemene overzichten beschikken voor West-Europa in het algemeen; - bovendien is er het feit dat participatie traditioneel eerder gezien wordt als een onderwerp binnen de subdiscipline van de politieke sociologie (met een nadruk op individueel gedrag van burgers), terwijl representatie eerder gezien wordt als een thema van de studie van parlementaire systemen (met een nadruk op de studie van parlementen en andere elementen van het politiek systeem) De afgelopen jaren is er duidelijk sprake van een toenadering, zowel met betrekking tot de verschillende nationale onderzoekstradities als met betrekking tot de verschillende subdisciplines. Dit komt onder meer tot uiting in gezamenlijke congressen, publicaties, onderzoeksprojecten en wetenschappelijke netwerken. Met deze Wetenschappelijke Onderzoeksgemeenschap willen we bijdragen aan dit proces, door onderzoekers van verschillende landen samen te brengen. Dat zal enerzijds gebeuren aan de hand van het op geregelde data beleggen van wetenschappelijke bijeenkomsten (minstens één internationale bijeenkomst per jaar), en anderzijds door het uitwisselen van onderzoekers uit de diverse groepen, waarbij ook trainingsessies worden voorzien (o.m. met betrekking tot specifieke kwantitatieve onderzoekstechnieken). Dit heeft uiteraard voordelen voor de eigen post-doc onderzoekers, die op deze wijze in staat worden gesteld meer internationale ervaring op te doen, maar het kan er anderzijds ook voor zorgen dat diverse internationale onderzoeksteams sterker geneigd zullen zijn samenwerkingsakkoorden op te zetten met onze instellingen. De oprichting van deze onderzoeksgemeenschap stelt ons in staat bij te dragen tot het internationale academische debat en de Belgische politieke wetenschappen duidelijk op de kaart te zetten. Afgaande op het aantal publicaties in internationale tijdschriften, en de citaties die hieruit volgen, kunnen we stellen dat de kernonderzoeksgroepen de afgelopen jaren een belangrijke internationale reputatie hebben verworven (Hooghe: 23 SSCI-publicaties en 133 cites; Walgrave 11 publicaties en 45 cites; Deschouwer 9 publicaties en 87 cites). Voor de verdere uitbouw van dit onderzoekspotentieel zal de komende jaren geïnvesteerd moeten worden in internationale zichtbaarheid, netwerking en verdere uitwisseling van (post-doc) onderzoekers. Mede daarom is deze Wetenschappelijke onderzoeksgemeenschap van cruciaal belang voor de verdere profilering op dit onderzoeksterrein. Meer specifiek willen we streven naar vooruitgang op twee domeinen. Voor wat de politieke participatie betreft is het van cruciaal belang dat we trends adequaat in kaart brengen, waarbij we ook een betrouwbare meting ontwikkelen voor nieuwere participatievormen. Daarbij zal onder meer gebruikt gemaakt worden van de beschikbaarheid van de data van de European Social Survey, maar ook van nationale bevolkingsonderzoeken. Tevens willen we hier wijzen op de expertise die reeds verworven werd door de Leuvense (survey-onderzoek rond participatie) en Antwerpse (betogingonderzoek) onderzoeksteams. Ten tweede willen we vooruitgang boeken op het vlak van politieke representatie. Meer specifiek willen we nagaan in hoeverre traditionele instellingen als politieke partijen en parlementen een rol kunnen spelen in veranderende representatiepatronen en op welke wijze zij hun rol hierbij invullen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van bestaande expertise inzake politieke partijen (vooral VUB), maar ook van de opgedane methodologische ervaringen in verband met deze vorm van eliteonderzoek (UA). De uiteindelijke bedoeling blijft uiteraard om, op basis van de gegevens die de volgende jaren op een systematische wijze zullen worden verzameld, beide perspectieven samen te brengen: op welke wijze gaan partijen en parlementen om met de verwachtingen van de burgers inzake representatie en participatie? Kunnen deze gevestigde instellingen zich aanpassen aan de nieuwe eisen van de publieke opinie, of dringen zich functionele equivalenten op die deze representatiefunctie kunnen overnemen. Het antwoord op die vraag is niet alleen van groot theoretisch belang voor de politieke wetenschappen, maar heeft uiteraard ook belangrijke beleidsimplicaties op Europees vlak. Vanuit de goede samenwerking tussen de Vlaamse onderzoekseenheden en de reeds bestaande ad hoc samenwerking met de internationale partners willen we met deze Onderzoeksgemeenschap een wezenlijke bijdrage leveren aan dit debat.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Vlaams Vredesintstituut wil een impuls geven in het streven naar een geweldloze samenleving. Daartoe werd dit project voorgesteld dat er uit bestaat dat de berichtgeving over de internationale samenleving (buitenlandberichtgeving) in de Vlaamse nieuwsmedia vanuit een drievoudige vraagstelling wordt onderzocht. Ten eerste, is de vraag hoe het zit met de feiten, hoe staat het met de kwaliteit en de kwantiteit van de buitenlandberichtgeving in Vlaanderen. Ten tweede gaat het om de impact van de buitenlandberichtgeving op de attitudes van de kijkers/lezers/luisteraars. Ten derde wordt de vraag gesteld naar de mogelijke beleidsruimte die de Vlaamse overheid heeft om een rol te spelen in het stimuleren van meer of betere buitenlandberichtgeving in de Vlaamse media.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Hoe passen politieke organisaties zoals belangengroepen en regionale autoriteiten zich aan de politieke mogelijkheden aan die worden geschapen door de toenemende meerlagigheid (als gevolg van Europeanisering en globalisering) van ons politiek bestel? Welke gevolgen heeft de institutionele meerlagigheid voor het interne functioneren van deze politieke organisaties, voor hun politieke strategieën en voor hun inhoudelijke beleidsagenda? Dat zijn, in een notendop, de centrale onderzoeksvragen van deze Odysseusaanvraag. Het antwoord op deze vragen zal leiden tot een beter begrip van het feit dat sommige politieke organisaties voordeel halen uit politieke schaalvergroting als gevolg van Europeanisering en globalisering terwijl andere politieke belangen hierdoor juist aan zeggenschap inboeten. De onderzoeksopzet bestaat uit een diversiteit aan benaderingen en methoden waaronder organisatietheorie, verschillende institutionele benaderingen, comparatieve methoden en populatie-ecologie. Immers, het is de uitdrukkelïjke bedoeling te exploreren hoe en in en welke mate deze diverse benaderingen in functie van de centrale onderzoeksvragen kunnen worden gecombineerd. Het is onder meer door het innovatieve verbinden van diverse theoretische invalshoeken, dat, naast een uitgebreide bijdrage aan het empirische onderzoek, ook de theoretische debatten over dit onderwerp zullen gevoed en vernieuwd worden. Dit ambitieuze project wordt geschraagd door drie deelprojecten die elk betrekking hebben op de organisatie van politieke belangen, maar telkens in een verschillende politieke context. Het eerste deelproject onderzoekt de condities waaronder meerlagige venueshopping plaatsvindt. Het tweede deelproject betreft de ontwikkeling van het transnationale belangengroepensysteem op het niveau van de WTO en hoe de ontwikkeling van dit systeem de politieke agenda op het gebied van handel beïnvloedt. Het laatste deelproject heeft als doel om een referentiekader en een onderzoeksdesign te ontwikkelen en uit te voeren dat een verklaring kan bieden voor het voorkomen van diverse vormen van territoriale belangenvertegenwoordiging in de EU.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Beyers Jan
• Co-promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mudde Cas
• Co-promotor: Van Hecke Steven
• Co-promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project heeft als doel een vergelijkende analyse te maken van de manier waarop politieke agenda-setting loopt. Politieke actoren hebben veel aandacht voor sommige thema's en veel minder voor andere. Hoe dat proces van politieke aandacht juist loopt is nog niet helemaal uitgeklaard. In dit project wordt de dynamiek van politieke agenda-setting comparatief onderzocht, in vijf Europese landen. Daartoe worden systematische en longitudinale data ingezameld over veel verschillende politieke agenda's: parlement, wetgeving, regering, partijen, media etc. Via time-series analyse wordt dan onderzocht hoe thema's op agenda's komen en vooral hoe de ene politieke agenda de andere bepaalt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De studie onderzoekt de rol van politieke partijen in het bepalen van de politieke agenda in België. De Amerikaanse en Europese benaderingen van politieke agenda-setting worden geïntegreerd binnen een longitudinaal, multi-actor perspectief om zo de netto impact van partijen op een reeks van politieke agenda's te meten. Partijvoorkeuren worden daarbij niet als gegeven beschouwd maar worden in hun context bekeken en verklaard.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De bedoeling van dit project is de verschillen en gelijkenissen in de inhoud van de verkiezingsberichtgeving in vier gelijkaardige landen in kaart te brengen en te verklaren. Ter verklaring zal zowel worden gekeken naar de (gegeven) structurele kenmerken van het media-politiek-systeem in de bestudeerde landen alsook, op basis van een eigen en originele survey, naar de politieke cultuur van omgang tussen politici en journalisten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Van Aelst Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

het gaat in dit project om het organiseren van een representatieve survey onder de Vlaamse bevolking met het oog op het ontwikkelen van Doe De Stemtest voor de verkiezingen van 2007. Doe De Stemtest is een stemadviesprogramma dat door de VRT net voor de verkiezingen werd uitgezonden

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Concreet wil het IUAP project beschrijven en verklaren of en hoe de oude intermediatiestructuren zich hebben aangepast aan de wijzigende verhouding tussen burgers en politiek systeem en met welk succes ze dat gedaan hebben; tevens wil het project zicht krijgen op nieuwe vormen van politieke intermediatie en hun functionaliteit en effecten toetsen. Met andere woorden: kan de kloof gedicht worden door het oppoetsen van de oude mechanismen of zijn alleen nieuwe intermediairen daartoe in staat?

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoek naar de diversiteit in het aanbod op de Vlaamse televisiemarkt, voornamelijk met betrekking tot diversiteit op vlak van kleur, gender, leeftijd en mensen met een handicap.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: De Swert Knut

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoek gaat na wat Vlamingen anno 2007 denken over vrede en geweldloosheid. De kern van het onderzoek is een survey bij 1000 Vlamingen over hun perceptie van vrede en geweldloosheid in de wereld en in de eigen samenleving. Ook wordt er gepeild naar het effectieve en het potentiële vredesengagement van Vlamingen. Die publieke-opiniedata worden ingekaderd in een hele reeks andere deelonderzoeken zoals bevragingen bij deelnemers aan verdesbetogingen, analyses van mediaberichtgeving over oorlog en vrede, analyses van de politieke agenda enzovoort.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De UA voert voor de opdrachtgever volgend project van wetenschappelijk onderzoek uit: Internetpanel gemeenteraadsverkiezingen 2006. Dit project bestaat uit het bevragen van minstens 20.000 burgers uit de vijf provinciehoofdsteden van Vlaanderen en in een aantal andere gemeenten in VIJF golven voor en na de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006. Het onderzoek gebeurt in samenwerking met de KULeuven, de UG, en de Universiteit Hasselt. De onderzoekers rapporteren de resultaten van het onderzoek eerst in De Standaard. Daarna zijn de resultaten vrij voor andere media

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Moderne Westerse samenlevingen zijn doordrongen van politiek protest Politiek protest wordt wetenschappelijk bestudeerd binnen verschillende wetenschappelijke subdisciplines maar die benaderen protest eenzijdig. Daardoor blijft de kern van de zaak dikwijls buiten beeld: wie protesteert, rond welke thema's en waarom, en hoe komen die mensen tot protest? Vooral de theoretische en methodologische kloof tussen de verschillende 'niveaus' van onderzoek blijft het protestonderzoek parten spelen. Protest ontstaat immers maar bij de gratie van het verbinden van een politieke en maatschappelijke context (macro) waarin een vraag naar protest ontstaat (micro) met een aanbod van protest door mobiliserende actoren (meso). De basisintuïtie die aan dit project ten grondslag ligt, is dat het ter plaatse bevragen van deelnemers aan specifieke protestacties aan de hand van 'protest surveys' de muren tussen beide disciplines kan helpen overbruggen en, net door te focussen op de cruciale link tussen vraag en aanbod, een substantiele bijdrage kan leveren aan het doorgronden van protest De onderzoeksgroep die dit FWO-project uitvoert, is één van de meest actieve groepen in dit nieuwe onderzoeksveld. Doel van dit project is om de specifieke protest­surveymethode en het achterliggende onderzoeksdesign verder uit te bouwen. Ais het direct bevragen van protestdeelnemers een bruikbare, realistische en betrouwbare methode is die onze kennis van politiek protest vooruit kan helpen, hoe kunnen we protest surveys dan verbeteren, uitbouwen en codificeren?

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De centrale doelstelling van dit onderzoek is tot een betere en ruimere inschatting te komen van bet democratische potentleel van internet, door zowel micro- (individuele gebruiker), meso- (organisaties), als macro- (politiek systeem) perspectieven in het onderzoek op te nemen. Bovendien gebruikt dit onderzoek een comparatief researchdesign, waarbij de beschikbare informatie over Belgie zoveel mogelijk wordt vergeleken met de situatie in de Verenigde Staten (waar het gebruik van internet bijzonder sterk verspreid is), en in Canada (waar e-government het sterkst is uitgebouwd). De hoofdvraag valt daardoor uiteen in drie subvragen: 1) micro-niveau: versterkt ICT de bestaande ongelijkheden wat politieke participatie betreft? 2) meso-niveau: krijgen kleinere organisaties minder of meer kansen voor mobilisatie door de introductie van CT? 3) macro-niveau: welke impact heeft CT op de uiteindelijke politieke uitkomst van politieke participatie?

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De bedoeling van dit project is na te gaan of, in welke mate, en hoe de massamedia de politieke agenda bepalen. Door hun sterk divergerende onderzoeksopzet waren de resultaten van vorig onderzoek tegenstrijdig. Dit project overstijgt deze tegenstellingen door de methoden van beide soorten politiek agenda-settingsonderzoek, kwantitatief (tijdreeksanalyse) en kwalitatief (interviews), te combineren. Het project omvat tijdreeksanalyse van mediale en politieke tijdreeksen, selectie van een tiental cases voor meer diepgaand onderzoek, framinganalyse van de berichtgeving over deze cases en interviews met bevoorrechte getuigen over dezelfde cases.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Ondanks het feit dat nieuwsuitzendingen op radio en televisie duidelijk de belangrijkste bron van informatie zijn geworden binnen de hedendaagse samenleving, stellen we vast dat dit materiaal grotendeels onontgonnen blijft in politicologisch en media-onderzoek. Een van de belangrijkste oorzaken hiervoor is het ontbreken van een adequate en vlot toegankelijke archivering en onsluiting van dit materiaal. Via dit project worden de mogelijkheden onderzocht om radio- en televisienieuwsuitzendingen op electronische wijze te archiveren, en via een gerichte catalogisering, te ontsluiten ten behoeve van het sociaal-wetenschappelijk onderzoek.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project gaat om de wetenschappelijke ondersteuning van de VRT-programma's Doe de Stemtest voor de verkiezingen van 2004. Het project verleent steun aan de ontwikkeling van de stemtestvragen en ontwikkelt het statistische systeem dat tot een stemadvies leidt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit onderzoek wordt ervan uitgegaan dat het succes van extreem-rechtse partijen niet alleen wordt veroorzaakt door het falen van de andere politieke partijen, maar voor een stuk kan worden verklaard door de strategie van de betrokken extreem-rechtse partijen. We gaan er meerbepaald vanuit dat de externe politieke communicatie van het Vlaams Blok verschilt van die van andere politieke partijen. De belangrijkste hypothese is dat het discours van het Vlaams Blok zich kenmerkt door populisme. Dat wordt systematisch nagegaan in longitudinaal (vanaf 1987) en in comparatief (alle grote Vlaamse partijen) perspectief. Onze tweede hypothese is dat er in de politieke communicatie van het Vlaams Blok nogal wat evolutie zit. Het populisme van het Vlaams Blok is er steeds geweest, maar het komt pas de laatste jaren op de voorgrond. Pas bij de verkiezingen van 1995, 1999 en 2000 werd volop de populistische kaart getrokken en ontpopte het Vlaams Blok zich tot een echte protestpartij die juist daardoor haar electorale netten zeer breed kon uitwerpen. Toen aan het eind van de jaren '80 de eerste successen werden geboekt, was het Vlaams Blok een Vlaams-nationalistische partij, daar kwam al snel het antimigrantenthema bij, wat later volgde veiligheid en criminaliteit om tenslotte te culmineren in een soort van algemeen en principieel populisme. Die evolutie lijkt hand in hand te gaan met een verzachting van het partijimago. Beide hypothesen zullen empirisch worden onderzocht.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Jagers Jan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Op basis van een unieke longitudinale dataset zal de rol van de Belgische media in het bepalen van de Belgische politieke agenda onder de loep worden gehouden. Het meeste onderzoek over de media en de politieke agenda wees op de beperkte politieke rol van de massa. De media zijn volgers, geen makers van de politiek. Die voorlopige conclusie zal getoetst worden aan de hand van een dataset die de hele jaren '90 omvat en die bestaat uit 10 verschillende agenda's, waaronder de massamediale agenda een hele reeks politieke agenda's.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Ondanks het feit dat nieuwsuitzendingen op radio en televisie duidelijk de belangrijkste bron van informatie zijn geworden binnen de hedendaagse samenleving, stellen we vast dat dit materiaal grotendeels onontgonnen blijft in politicologisch en media-onderzoek. Een van de belangrijkste oorzaken hiervoor is het ontbreken van een adequate en vlot toegankelijke archivering en onsluiting van dit materiaal. Via dit project worden de mogelijkheden onderzocht om radio- en televisienieuwsuitzendingen op electronische wijze te archiveren, en via een gerichte catalogisering, te ontsluiten ten behoeve van het sociaal-wetenschappelijk onderzoek.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Hooghe Marc
• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project onderzoekt de rol van de media in de hedendaagse verkiezingscampagne. De media zijn niet enkel het belangrijkste kanaal waarlangs politici en partijen de kiezer bereiken, maar ze zijn ook uitgegroeid tot een centrale en autonome speler in de campagne. Door middel van een kwantitatieve en kwalitatieve analyse van de Vlaamse media tijdens de verkiezingen van 2003 (kranten + TV) proberen we op die centrale rol van de media meer zicht te krijgen. Het project focust op de Belgische verkiezingen in 2003, maar de analyse zal in internationaal comparatief perspectief gebeuren {o.m. afspraken met Nederlands onderzoeksteam daarover).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Leroy Pieter
• Co-promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Bogaert Dirk

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Er is wat mis met de politieke legitimiteit van internationale politieke organisaties zoals de WTO, IMF, World Bank, FTAA, EU en G8. Dit blijkt uit de antiglobaliseringsbeweging die niet alleen mobiliseert tegen de negatieve sociale en ecologische gevolgen van economische globalisering, maar die ook de voet dwars zet tegen wat ze het `ondemocratische karakter' van de internationale besluitvorming noemt. De voortschrijdende emigratie van beslissingsmacht van de nationale staat naar internationale organisaties maakt de politieke legitimiteitkwestie inderdaad opnieuw prangend. De geografische en sociale afstand tussen het besluitvormingscentrum en de bevolking is sterk gegroeid. Dat is een van de centrale debatten in de literatuur omtrent multilevel governance. Het is de legitimiteitscrisis van de internationale organisaties die het voorwerp is van dit onderzoek. Als cases werd geopteerd voor twee internationale organisaties die sterk van elkaar verschillen, maar die beide model kunnen staan voor twee uitersten op het continuüm van intergouvernementeel naar supranationaal: de Europese Unie (EU) en de World Trade Organisations (WTO). De volgende aspecten worden onderzocht. In heel het debat speelt de antiglobaliseringsbeweging een vooraanstaande rol. Vandaar dat het de moeite loont om deze beweging onder de loep te nemen. Wie zijn deze mensen? Wat willen ze? Hoe mobiliseren ze? Een hele rist onderzoeksmethoden worden hierbij gehanteerd. Gezien internationale organisaties ver af staan van de bevolking, mogen we veronderstellen dat de rol van de media in het creëren van kennis en houdingen over die organisaties erg belangrijk is. Daarom wordt een uitgebreide media-analyse ondernomen, in de meest diverse media, zowel gefocust op bepaalde topbijeenkomsten (Laken ' EU en Quatar 'WTO) als longitudinaal. Hoeveel en wanneer berichten de media over EU en WTO en hoe doen ze dat dan? Politieke legitimiteit is niet alleen een kwestie van structuren die al dan niet democratisch zijn, het heeft ook en misschien vooral te maken met de perceptie van die politieke instellingen. Daarom is de attitude van de bevolking tegenover EU en WTO een belangrijk aspect. Op basis van de beschikbare surveys zullen we de houding van de Belgische bevolking tegenover EU en WTO analyseren en in verband brengen met de andere legitimiteitaspecten die we onderzoeken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: Bursens Peter
• Co-promotor: Van den Bulck Hilde

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit onderzoek wordt vertrokken van de sociologische eigenheid van de Belgische witte beweging. Heel wat van die eigenschappen wijken af van de klassieke bewegingstheorie: bondgenootschap met de media, heterogene achterban, weinig of geen organisatie, slachtoffers als centrale actoren' Vanuit deze kenmerken wordt onderzocht of een aantal andere sociale bewegingen in andere landen en die op het eerste gezicht gelijkaardige kenmerken hebben, als een gelijkaardig soort beweging kunnen worden getypeerd.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Theoretisch en empirisch onderzoek milieubeleid Valoriseren expertise Bundelen expertise uit verschillende disciplines Opleiden jonge onderzoek(st)ers

Onderzoeker(s)

• Promotor: Leroy Pieter
• Co-promotor: Bursens Peter
• Co-promotor: Loots Ilse
• Co-promotor: Sys Monique
• Co-promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek naar Ecologische en Sociale verandering (CRESC)
• Milieu en Samenleving (M&S)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit onderzoek wordt ervan uitgegaan dat het succes van extreem-rechtse partijen niet alleen wordt veroorzaakt door het falen van de andere politieke partijen, maar voor een stuk kan worden verklaard door de strategie van de betrokken extreem-rechtse partijen. We gaan er meerbepaald vanuit dat de externe politieke communicatie van het Vlaams Blok verschilt van die van andere politieke partijen. De belangrijkste hypothese is dat het discours van het Vlaams Blok zich kenmerkt door populisme. Dat wordt systematisch nagegaan in longitudinaal (vanaf 1987) en in comparatief (alle grote Vlaamse partijen) perspectief. Onze tweede hypothese is dat er in de politieke communicatie van het Vlaams Blok nogal wat evolutie zit. Het populisme van het Vlaams Blok is er steeds geweest, maar het komt pas de laatste jaren op de voorgrond. Pas bij de verkiezingen van 1995, 1999 en 2000 werd volop de populistische kaart getrokken en ontpopte het Vlaams Blok zich tot een echte protestpartij die juist daardoor haar electorale netten zeer breed kon uitwerpen. Toen aan het eind van de jaren '80 de eerste successen werden geboekt, was het Vlaams Blok een Vlaams-nationalistische partij, daar kwam al snel het antimigrantenthema bij, wat later volgde veiligheid en criminaliteit om tenslotte te culmineren in een soort van algemeen en principieel populisme. Die evolutie lijkt hand in hand te gaan met een verzachting van het partijimago. Beide hypothesen zullen empirisch worden onderzocht.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Jagers Jan

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het onderzoek is gericht op het bijdragen tot een verklaring van het electorale succes van het Vlaams Blok. Drie hypothesen staan daarbij centraal: (1) het Vlaams Blok is meer dan de andere Vlaamse partijen gericht op het winnen van verkiezingen (votes) in plaats van het wegen op het beleid( policy) of het bezetten van uitvoerende mandaten (office); (2) de externe politieke communicatie van het Vlaams Blok kenmerkt zich meer dan die van andere partijen door het populisme;(3) de externe politieke communicatie van het Vlaams Blok heeft een grote evolutie gekend van 1987 tot 2001 waarbij het populistisch discours steeds centraler is komen te staan.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het gaat om een longitidinaal (jaren '90), comparatief (Vlaanderen-Franstalig België), empirisch onderzoek naar de publieksagenda, de media-agenda, de politieke agenda en de beleidsagenda en de manier waarop ze met elkaar in verband staan. Daartoe worden verschillenden database aangelegd aan de hand van dezelfde codeboeken en daarna met elkaar in verband gebracht. Deze kwantitatieve analyse wordt aangevuld met een aantal kwalitatieve casestudies.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Wordt de performantie van democratieën (in Europa) vooral bepaald door socio-economische factoren, of zijn sociaal-culturele factoren belangrijker? Bij deze laatste categorie determinanten gaat de aandacht voornamelijk uit naar het effect van 'sociaal kapitaal' op het functioneren van een democratie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Mandaathouder: Decoster Kristof K

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

België is een land van betogingen. Alle grote naoorlogse politieke conflicten die hun stempel drukten op de Belgische politiek, gingen gepaard met massaal protest en intensieve betogingsgolven. Je kan zelfs zeggen dat betogingen in ons land een uitstekende politieke barometer vormen: via `de straat' kan je min of meer de pols voelen van wat er politiek omgaat. Betogingen kunnen echter ook een licht werpen op maatschappelijk-politieke veranderingen op lange termijn, die soms moeilijk empirisch hard te maken zijn. Het gaat ondermeer om ontzuiling, wijzigingen in de breuklijnenconstellatie, het afbrokkelen van de legitimiteit van de instellingen en de individualisering die de mobilisatiekracht van organisaties aantast. Onderzoek naar recente betogingen kan de fameuze Witte Mars in perspectief plaatsen. Als we de belangrijkste onderzoeksvragen willen beantwoorden is een grootschalig onderzoeksopzet noodzakelijk. Vooreerst worden de betogingen op het Belgisch grondgebied tussen 1990 en 1997 in detail geïnventariseerd: welke betogingen vonden wanneer plaats? Hoeveel mensen namen er aan deel? Wat waren de betogingsthema's? Die inventarisatie gebeurt via een volledige analyse van alle krantenberichtgeving over betogingen in twee kwaliteitskranten, aangevuld met data van de nationale archieven van de rijkswacht. Daarnaast worden op 5 tot 10 grote betogingen enquêtes afgenomen bij een voldoende grote toevalssteekproef van betogers. Onderlinge vergelijkingen laten dan toe om uitspraken te doen over de eigenheid van het profiel van de respectieve betogers, hun specifieke attitudes en opvattingen, de manier waarop ze gemobiliseerd worden en hun betogingservaring. Tenslotte wordt er beroep gedaan op de studies die bij de ruimere bevolking ondermeer peilen naar haar ervaring met en houding ten opzichte van zowel conventionele als niet conventionele actiemiddelen. Het Interuniversitair Steunpunt Politiek Opinieonderzoek (ISPO) wordt gevraagd enkele bijkomende vragen inzake deelname aan betogingen en inzake attitudes ten opzichte van het betogingsmiddel in te lassen in de derde enquêtegolf die na de verkiezingen van juni 1999 zal worden uitgevoerd.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het gaat om een grondig empirisch onderzoek over de Belgische en Vlaamse ministeriële kabinetten vanuit een beleidssociologische vraagstelling. De kernvraag is welk de rol is van de ministeriële kabinetten in de beleidsvorming en -uitvoering. Een kwalitatieve en kwantitatief luik moet toelaten om op deze vraag te antwoorden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Intellectueel staan voornoemde tekenen van ontwikkeling thans nog onafhankelijk van elkaar. De IUAP beoogt het samenbrengen van deze inzichten om te komen tot een coherent geheel van antwoorden op volgende vragen: In hoeverre is er een samenhang tussen de hierboven genoemde ontwikkelingen inzake de groeiende sociaal-economisvhe kloof tussen hoog- en laaggeschoolden , de grenzen aan de doelmatigheid van de sociale zekerheid? het ontstaan van nieuwe ideologische en politieke clivages het actueel gevoerdbeleid en de ontwikkeling van beleidsutopieën?//..In hoeverre verschilt de actuele sociale problematiek wezenlijk van het verleden en kan derhalve sprakr zijn van een 'nieuwe sociale kwestie'? Waarom staat het instrumentarium van de verzorgingsstaat machteloos t.o.v. de (nieuwe) maatschappelijke breuklijnen? Hoe kan de her-oriëntatie van de verzorgingsarrangementen gedacht worden? Welke rol kunnen nieuwe en oude sociale en politieke bewegingen spelen bij de re-oriëntatie van de verzorgingsstaat?

Onderzoeker(s)

• Promotor: Cantillon Bea
• Co-promotor: Breda Jef
• Co-promotor: Van Steenberge Josse
• Co-promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Omdat de huidige sociale zekerheid niet bij machte is om de sociale uitsluiting op te lossen, worden drie vragen aangepakt : (i) hoe moet de huidige sociale uitsluiting juridisch worden gedefinieerd (ii) hoe moet arbeid worden gedefinieerd (iii) hoe kunnen nieuwe sociale structuren de slachtoffers van uitsluiting vertegenwoordigen en begeleiden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Steenberge Josse
• Co-promotor: Cantillon Bea
• Co-promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Wat is de impact van het maatschappelijke middenveld op het Vlaamse en Belgische beleid ? Het onderzoek zal zich toeleggen op drie beleidsdomeinen : milieu, media en sociale zekerheid. Op elk van die beleidsdomeinen zal nagegaan worden welke geinstitutionaliseerde overleg- en adviesorganen er voorhanden zijn, welke organisaties aan het overleg deelnemen en welke hun impact op de uiteindelijke beleidsuitkomst is.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject