Specifiek voor Vlaanderen omvatten de verwachte klimaateffecten meer overstromingen (zowel van rivieren als riolen), veroorzaakt door piekintensiteiten en meer droogte, veroorzaakt door langere droge periodes. Deze patronen nemen we vandaag al waar.
Bovendien wordt de kwetsbaarheid voor deze effecten van klimaatverandering verder versterkt door de toename van de verstedelijking die gepaard gaat met een hoog percentage bebouwde gebieden en verharde grond, vooral in Vlaanderen. Verharding van de ondergrond vermindert de infiltratie van water (waardoor de beschikbaarheid van grondwater vermindert) en verhoogt het risico van stroomafwaartse overstroming door versnelde afvoer. Verharde bodems verminderen ook de koelingseffecten van de verdamping van water uit bodem en vegetatie (evapotranspiratie) waardoor het stedelijke hitte-eilandeffect wordt versterkt.
Een effectief klimaatplan vereist ook een duurzaam waterbeheerplan, met maatregelen om waardevolle waterbronnen in de toekomst veilig te stellen. De duurzaamheid van deze maatregelen is afhankelijk van herstel en optimaal gebruik van de diensten van waterecosystemen.
Dit hoofdstuk presenteert de lijnen voor een duurzame waterstrategie voor UAntwerpen en somt de concrete maatregelen op die mogelijk zijn op de terreinen en in de gebouwen van de universiteit. UAntwerpen onderneemt al acties voor duurzaam waterbeheer, met name in nieuwe gebouwen. Tegelijkertijd blijft er aanzienlijke ruimte om deze strategieën uit te breiden tot reeds bestaande infrastructuren.
Doelen:
Drie principes sturen onze strategie voor duurzaam water:
- verminderen,
- hergebruiken,
- infiltreren.
Een vierde doelstelling heeft betrekking op de hefboomeffecten van het delen van een sterke visie.
- Identificeren van de hefbomen om het gebruik van water voor andere doeleinden dan drinken te verminderen.
- Regenwater (en misschien ook grijs water) winnen en hergebruiken om maximaal het watergebruik te dekken waarvoor geen drinkwaterkwaliteit nodig is.
- De infiltratie van regenwater maximaliseren via de integratie van infiltratiesystemen die zijn aangepast aan de specifieke situaties op de verschillende campussen, waarbij blauwgroene infrastructuren die de adaptieve doelstellingen voor water- en natuurbeheer combineren, zoveel mogelijk worden versterkt.
- Alle medewerkers en studenten stimuleren om een gedeelde visie te ontwikkelen en te werken aan een duurzame waterbalans voor UAntwerpen.
Actiepunten:
- Financiering van een geïntegreerde beoordeling (gebruikmakend van brede interne expertise of via een externe consultant) om de quick-wins te identificeren en te implementeren, evenals een tussentijds plan voor infrastructuurvervanging, inclusief
- Infrastructuur aanpassen voor lager waterverbruik (bijv. toiletten, kranen).
- Zoeken naar duurzame alternatieven voor de belangrijkste grote watergebruikers op de universiteit.
- Beoordelen of regenwater kan worden opgevangen en hergebruikt (bijvoorbeeld voor het doorspoelen van het toilet)
- Evalueren van het potentieel om andere waterbronnen zoals grijs water te hergebruiken
- Een berekening van het investeringsrendement van de bovengenoemde maatregelen includeren
- Overschakelen naar slimme meting van watergebruik op het niveau van elke functionele eenheid (gebouw, afdeling, ..) en een elektronisch informatiesysteem voor regelmatige opvolging.
- Een communicatiestrategie voor bewustzijn ontwerpen op basis van de meer gedetailleerde, slimme metergegevens voor watergebruik.
- De huidige en potentiële locaties die geschikt zijn voor waterinfiltratie in kaart brengen:
- Overstromingen van regenwatertanks en leidingen voor dakafvoer kunnen worden losgekoppeld van het rioleringssysteem en kunnen infiltreren.
- Bovengrondse infiltratie via Wadi's (‘Water Afvoer Drainage Infiltratie’).Wadi-infiltratiesystemen en synergetische blauwgroene infrastructuren die meerdere functies combineren, waaronder recreatie, biodiversiteit en ecologische verbindingen, buffer tegen hittestress, oppervlaktewaterbehandeling en grondwaterinfiltratie en -opslag.
- Ondergrondse infiltratiesystemen zijn een tweede optie bijvoorbeeld wanneer de ruimte beperkt is.
- Het identificeren van de locaties waar meer regenwaterinfiltratie kan worden gerealiseerd door grote afgedichte oppervlakken (bijv. voor parkeren) waterdoorlatend te maken.
- Beginnen met proefprojecten om de interne kennis van UAntwerpen over innovatieve watertechnologie en natuurgebaseerde oplossingen op de campus of de lokale omgeving te integreren als proeftuinen.