Zonder data kunnen wetenschap, rechtspraak en journalistiek niet bestaan. Data zijn de grondstof, het fundament van kennis. Dat was al zo sinds Francis Bacon en het zou een geruststellende gedachte kunnen zijn, te bedenken dat het nog altijd het geval is. Maar is dat zo? Woorden als dataficatie, dataïsme en Big Data wijzen op een veranderde verhouding tot kennis, alsof kennis een maatje te groot is geworden voor de mens. Is kennis nog wel kennis in tijden van Big Data? Verschaft kennis nog inzicht? Is zij een weg naar waarheid of louter een middel ter controle en beheersing? En wie, of wat, beheerst dan wie?

De verwerking van data is in grote mate uitbesteed aan computernetwerken en intelligente apparaten. Daarmee lijkt de mensheid een drempel te overschrijden. De mogelijkheden van Artificiële Intelligentie en Big Data zijn indrukwekkend. De toepassingen schijnbaar onbegrensd. Enkele jaren gelden voorspelde Time Magazine: in 2045 is de mens onsterfelijk! De data van ieder individu zouden voortleven in eeuwige dataclouds. Sommigen worden daar euforisch van. Anderen zijn minder opgetogen.

Maken we een vertrouwensbreuk mee in de menselijke relatie tot kennis? Als data niet meer door menselijke ogen en oren worden opgevangen, en als Artificiële Intelligentie tegen het menselijk denken afsteekt als een satelliet tegen een ezel, van wie is dan nog kennis? Zijn Big Data van ons? Of zijn wij van Big Data? Wat is de betekenis van kennis die de mens geoutsourced heeft aan slimmere apparaten? Heeft die kennis nog betekenis? Maken infodata de goeie ouwe begrijpelijke kennis ook als machtsmiddel overbodig? Hoe houdt een mens het hoofd boven water in een oneindige data-stroom? Hoe kan je het data-kaf van het data-koren scheiden? Heeft het nog zin om naar waarheid te vragen? Of heeft impact waarheid vervangen? Wat is echt, wat is vals?

Een aantal bevlogen sprekers uit diverse disciplines snijden deze vragen aan, die in tal van variante vormen opduiken in uiteenlopende domeinen: in de wetenschap, uiteraard, maar ook in de filosofie, het recht, de kunst, de economie, de journalistiek, de geneeskunde en de politiek.

Foto Alexas Fotos via Pixabay